Tổng thống Ukraine nêu kịch bản chấm dứt xung đột với Nga

Tại cuộc họp báo chung với lãnh đạo Moldova, Slovenia, Slovakia và Croatia đang ở thăm Ukraine ngày 31/3, Tổng thống Volodymyr Zelensky khẳng định, Ukraine vẫn để ngỏ đàm phán chấm dứt xung đột với Nga.

Mặt khác, ông nhấn mạnh, điều này chỉ xảy ra khi Nga tự nguyện rút quân khỏi các vùng lãnh thổ của Ukraine. Nhà lãnh đạo Ukraine nói, công thức hòa bình 10 điểm mà ông đưa ra đã vạch rõ quan điểm của Kiev về những hành động mà Moscow cần làm để chấm dứt xung đột.

"Chắc chắn sẽ có xác nhận kết thúc chiến sự. Nhưng chỉ tại bàn đàm phán, nơi các bên sẽ ngồi xuống và có cả đại diện của Nga tuyên bố sẽ rút hết quân khỏi lãnh thổ Ukraine. Khi đó, tiến trình ngoại giao sẽ bắt đầu. Nếu như chúng tôi tìm cách đẩy lùi họ (lực lượng Nga) bằng biện pháp quân sự thì sẽ không còn gì để đàm phán".

Năm ngoái, ông Zelensky đã đưa ra công thức hòa bình 10 điểm nhằm chấm dứt chiến sự với Nga, trong đó yêu cầu Moscow rút toàn bộ quân và khôi phục toàn vẹn lãnh thổ cho Ukraine và bồi thường thiệt hại. Tuy nhiên, Nga đã bác bỏ đề xuất này, coi những điều khoản mà Kiev đưa ra là "không thể chấp nhận được". Ngược lại, Moscow đưa ra bản kế hoạch hòa bình của mình gồm 10 điểm.

Theo bản đề xuất mà Thứ trưởng Ngoại giao Nga  Mikhail Galuzin đưa ra hồi đầu tuần, quân đội Ukraine trước tiên phải hạ vũ khí, phương Tây phải ngừng toàn bộ hoạt động cung cấp khí tài cho Kiev.

Một số điều kiện khác là những yêu cầu mà Moscow đã đưa ra tại bàn đàm phán trước đó như Ukraine phải "phi quân sự hóa", "phi phát xít hóa", cam kết không bao giờ gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) hay Liên minh châu Âu (EU), khẳng định vị thế trung lập. Đặc biệt, Moscow đề nghị Kiev công nhận "các thực tế mới về lãnh thổ" hay thừa nhận việc Nga đã sáp nhập 4 tỉnh của Ukraine gồm Kherson, Zaporizhia, Donetsk và Lugansk sau những cuộc trưng cầu dân ý gây tranh cãi.

Ukraine nhiều lần tuyên bố không bao giờ thỏa hiệp về lãnh thổ để đàm phán hòa bình với Nga. Chính quyền của Tổng thống Zelensky đặt mục tiêu giành lại toàn bộ lãnh thổ Ukraine đã bị Nga kiểm soát, bao gồm cả bán đảo Crimea.

Tuy nhiên, giới chức phương Tây, trong đó có Mỹ, tỏ ra hoài nghi về khả năng của Ukraine đẩy lùi lực lượng Nga và giành lại toàn bộ lãnh thổ trong tương lai gần. "Tôi nghĩ Ukraine khó làm được điều này trong năm nay. Đó là mục tiêu quân sự rất thách thức, rất khó khăn. Ý tôi không phải là không thể nhưng sẽ rất khó", Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ Mark Milley hôm qua nhận định.

Trong một diễn biến liên quan khác, Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko hôm 31/3 đưa ra đề xuất đình chiến Nga - Ukraine, bao gồm cả việc ngừng bắn và một lệnh cấm điều động binh lính cũng như vũ khí nhằm khiến các bên không thể sử dụng thỏa thuận đình chiến để tái tập hợp lực lượng.

Kiev đã bác bỏ đề xuất. "Việc ngừng bắn sẽ đồng nghĩa với việc quân đội Nga có thể ở lại các vùng lãnh thổ đang được lực lượng này chiếm đóng. Điều này hoàn toàn không thể chấp nhận được. Quân đội Ukraine có quyền di chuyển quân và trang thiết bị trên lãnh thổ của mình nếu thấy cần thiết", Mykhailo Podolyak, cố vấn của Tổng thống Zelensky, cho biết.