Nghị sĩ Mỹ đòi điều tra vụ Tổng thống Afghanistan bỏ chạy ra nước ngoài

Các thành viên của đảng Cộng hòa tại Ủy ban Giám sát Hạ viện Mỹ đã hối thúc Tổng chưởng lý Merrick Garland điều tra nghi vấn cho rằng, Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani đã bỏ trốn khỏi đất nước vào tuần trước với số tiền thuế lớn của người Mỹ.

Trong thư gửi Tổng chưởng lý Merrick Garland và Ngoại trưởng Antony Blinken hôm 24/8, các nghị sĩ James Comer và Glenn Grothman nhấn mạnh rằng, chính quyền Tổng thống Joe Biden "phải làm mọi cách trong khả năng của mình để thu hồi bất kỳ khoản tiền bất hợp pháp nào bị Tổng thống Ghani biển thủ".

Hai nghị sĩ Mỹ cũng cho rằng hành động của Tổng thống Ghani "nhiều khả năng" đã đẩy nhanh quá trình giành quyền lực ở Afghanistan của Taliban, dẫn đến "tình hình hỗn loạn hiện nay mà người dân Mỹ và các đồng minh của Mỹ phải đối mặt".

Ông Ghani là tổng thống chính thức của chính quyền Afghanistan được phương Tây hậu thuẫn. Hôm 15/8, khi Taliban bao vây thủ đô Kabul từ mọi hướng, ông Ghani cùng với một số quan chức cấp cao của chính quyền đã lên máy bay rời đất nước trước khi các tay súng Taliban kiểm soát thủ đô Kabul và chiếm dinh tổng thống.

Các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất (UAE) sau đó xác nhận Tổng thống Ghani và gia đình đã đến đây. Ông Ghani cho biết ông quyết định rời Afghanistan vì muốn ngăn có thêm đổ máu và tránh một "thảm họa lớn" sau khi Taliban chiếm thủ đô Kabul.

Trong video đăng tải trên Facebook cá nhân ngày 18/8, Tổng thống Ghani cho biết ông "đang tham vấn để trở lại đất nước, để có thể tiếp tục nỗ lực mang lại công lý cho người dân Afghanistan". Ông Ghani khẳng định những cáo buộc nói ông "bán đứng" đất nước, "bỏ trốn vì lợi ích riêng để bảo toàn mạng sống của mình" là vô căn cứ.

Tại cuộc họp báo ngày 18/8, đại sứ Afghanistan tại Tajikistan Mohammad Zahir Aghbar cáo buộc Tổng thống Ghani biển thủ 169 triệu USD công quỹ, trong khi người phát ngôn Đại sứ quán Nga tại Afghanistan Nikita Ishenko cho biết ông Ghani đã rời đất nước cùng với "4 ô tô chất đầy tiền". 

Tổng thống Ghani đã bác bỏ các cáo buộc trên. Ông khẳng định đã đến UAE với hai bàn tay trắng, thậm chí không kịp thay dép để xỏ giày trước khi rời đi.

Bất chấp lý do mà ông Ghani đưa ra, các quan chức còn lại của chính quyền Afghanistan đã chỉ trích gay gắt hành động này của ông. Một quan chức chỉ trích việc ông chạy ra nước ngoài giống như là "bán đứng đất nước". Bộ trưởng Quốc phòng Bismillah Khan Mohammadi đã đề nghị Tổ chức Cảnh sát Hình sự Quốc tế (Interpol) bắt giữ ông Ghani. Ngoài ra, ông Mohammadi cũng cáo buộc ông Ghani tham nhũng và "trói tay quân đội".

Người phát ngôn Taliban ngày 22/8 cho biết tổ chức này đã ân xá cho Tổng thống lưu vong Ashraf Ghani và cho phép ông về nước nếu muốn.