Mỹ dỡ lệnh cấm vũ khí với lữ đoàn Azov của Ukraine

Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết hôm 10/6 rằng chính quyền Tổng thống Joe Biden sẽ cho phép lữ đoàn Azov của Ukraine sử dụng vũ khí mà Washington viện trợ.

Lữ đoàn Azov được coi là lực lượng chiến đấu tương đối hiệu quả trong lực lượng vũ trang Ukraine. Tuy nhiên, trong 10 năm qua, đơn vị này đã bị cấm sử dụng vũ khí của Washington vì các quan chức Mỹ xác định rằng một số người sáng lập tổ chức này tán thành quan điểm phân biệt chủng tộc, bài ngoại và chủ nghĩa dân tộc cực đoan, đồng thời các quan chức nhân quyền của Liên hợp quốc cáo buộc nhóm này vi phạm nhân đạo.

Giờ đây lữ đoàn sẽ được tiếp cận sự hỗ trợ quân sự của Mỹ giống như bất kỳ đơn vị nào khác trong lực lượng vũ trang Ukraine. Sự thay đổi chính sách của Mỹ diễn ra khi Nga đang chiếm ưu thế trên chiến trường và giành nhiều lãnh thổ của Ukraine trong thời gian qua.

"Sau khi xem xét kỹ lưỡng, Lữ đoàn Đặc nhiệm số 12 Azov của Ukraine đã vượt qua cuộc thẩm định Leahy của Bộ Ngoại giao Mỹ", thông báo viết, đề cập tới đạo luật Leahy ngăn chặn viện trợ quân sự của Mỹ cho các đơn vị nước ngoài bị xác định là vi phạm nhân quyền nghiêm trọng.

Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết họ "không tìm thấy bằng chứng" về những vi phạm như vậy.

Việc hủy bỏ lệnh cấm là ưu tiên hàng đầu của các quan chức Ukraine, những người cho rằng lữ đoàn Azov có thể hoạt động hiệu quả hơn trong quá trình bảo vệ thành trì Mariupol vào năm 2022 nếu được tiếp cận với thiết bị của Mỹ. Các thành viên của lữ đoàn cũng bị cấm tham gia khóa huấn luyện do quân đội Mỹ tổ chức.

Lữ đoàn Azov là đơn vị gây tranh cãi vì cáo buộc có liên hệ với các nhóm cực hữu và có tư tưởng tân phát xít. Lực lượng này bị nước Nga cấm và coi là tổ chức khủng bố.

Tổng thống Nga Vladimir Putin từng đề cập tới sự hiện diện của lực lượng này trong quân đội của Kiev là một trong những lý do khiến ông quyết định mở chiến dịch để "phi quân sự hóa và phi phát xít hóa Ukraine".

Azov là một đơn vị quân đội tình nguyện cực hữu theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan và bị cáo buộc mang tư tưởng tân phát xít và chủ nghĩa da trắng thượng đẳng.

Đơn vị này ban đầu được lập nên từ một nhóm tình nguyện viên vào tháng 5/2014 từ các nền tảng là nhóm dân tộc cực đoan Patriot of Ukraine và nhóm có tư tưởng tân phát xít Social National Assembly (SNA).

Cả 2 nhóm nói trên đều bị cáo buộc có tư tưởng bài ngoại, tân phát xít và từng có hành động bạo lực với người di cư, cộng đồng người Roma và những người phản đối quan điểm của họ.

Nhóm này đã chiến đấu trên tiền tuyến chống lại lực lượng ly khai thân Nga ở Donetsk, miền Đông Ukraine. Azov chính thức trở thành một phần của lực lượng vệ binh quốc gia Ukraine vào ngày 12/11/2014. Đơn vị này từng được cựu Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko mô tả là "những chiến binh tốt nhất của chúng ta" và "những tình nguyện viên tốt nhất".

Theo Al Jazeera, vào năm 2015, Andriy Diachenko, người phát ngôn của Azov vào thời điểm đó, nói rằng 10-20% tân binh của Azov là những người có tư tưởng phát xít.

Tổ chức này đã bác bỏ thông tin họ tuân thủ theo hệ tư tưởng phát xít nói chung, nhưng có thể dễ dàng nhận thấy các biểu tượng phát xít xuất hiện trên đồng phục và cơ thể của các thành viên Azov như chữ Vạn (swastika) hay SS (Schutzstaffel - tổ chức bán quân sự thuộc Đức quốc xã từng có liên quan tới các vụ diệt chủng 5,5-6 triệu người Do Thái trong Thế chiến 2).