"Lá bài" nghìn tỷ USD Ukraine để dành nhằm thuyết phục ông Donald Trump

New York Times dẫn nguồn thạo tin cho biết, Ukraine được cho đã trì hoãn việc ký kết một thỏa thuận khoáng sản quan trọng với chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden.

Động thái này được cho là lá bài để Kiev có thể thuyết phục ông Donald Trump tiếp tục ủng hộ cho Ukraine trong các cuộc đàm phán hòa bình tiềm năng với Nga trong tương lai.

Ông Trump, người sẽ bắt đầu nhiệm kỳ tổng thống thứ 2 vào tháng 1, đã hứa sẽ nhanh chóng giúp chấm dứt chiến sự Ukraine - Nga. Ông cũng coi đây là ưu tiên chính trong chính sách đối ngoại của ông.

Trong khi ông Trump vẫn chưa nói rõ ông sẽ chấm dứt xung đột như thế nào, Kiev lo ngại ông sẽ rút viện trợ quân sự và buộc Ukraine chấp nhận một giải pháp có lợi cho Nga.

Cho đến nay, Mỹ là nhà cung cấp viện trợ quân sự lớn nhất cho Ukraine, với số tiền là hơn 62 tỷ USD.

Nguồn tin của New York Times cho biết, Kiev đã 2 lần trì hoãn việc ký một thỏa thuận với chính quyền của ông Biden về hợp tác khai thác và chế biến khoáng sản.

Ukraine có trữ lượng lớn của 20 loại khoáng sản quan trọng, bao gồm coban, graphite và lithium, nhiều trong số đó rất cần thiết cho các ngành công nghiệp của Mỹ. Trị giá của những kho khoáng sản này lên tới hàng nghìn tỷ USD. 

Lithium, một thành phần quan trọng trong pin sạc, đặc biệt thu hút sự chú ý của tỷ phú Elon Musk và tham vọng phát triển xe điện của ông.

Nếu ông Trump ký thỏa thuận này với Ukraine vào đầu nhiệm kỳ thứ 2, đó sẽ là một thành tựu nhanh chóng mà ông đạt được và sẽ khiến ông vui lòng.

Lindsey Graham, thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa và là đồng minh của ông Trump, đã dự đoán rằng Trump sẽ thực hiện một thỏa thuận "để lấy lại tiền của chúng ta (đã viện trợ), từ các khoáng sản đất hiếm của Ukraine. Một thỏa thuận tốt cho cả Ukraine và chúng ta, đồng thời ông ấy sẽ mang lại hòa bình".

Hồi tháng 6, ông Graham cho rằng Mỹ không được phép để Nga giành chiến thắng ở Ukraine vì điều đó có nghĩa là Washington sẽ mất đi khả năng tiếp cận trực tiếp với trữ lượng khoáng sản dồi dào của Kiev.

"Ukraine đang ngồi trên 10.000-12.000 tỷ USD trữ lượng khoáng sản quan trọng. Họ có thể là quốc gia giàu nhất châu Âu. Nếu chúng ta giúp Ukraine bây giờ, họ có thể trở thành đối tác kinh doanh tốt nhất mà chúng ta từng mơ ước, rằng lượng khoáng sản quan trọng nói trên có thể được Ukraine và phương Tây sử dụng chứ không phải được trao cho Nga và Trung Quốc", ông Graham nói.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky gần đây đã có thông điệp công khai mềm mỏng hơn về cục diện cuộc chiến. Vào 2 tuần trước, ông nói rằng "giai đoạn nóng" của cuộc chiến có thể kết thúc nếu đất nước ông được chấp nhận vào NATO.

Đáng chú ý, ông cũng cho biết Ukraine sẽ chấp nhận việc các khu vực phía Đông không nằm trong thỏa thuận ban đầu. Ông Zelensky nhấn mạnh rằng Kiev sẽ tìm cách lấy lại lãnh thổ này thông qua biện pháp ngoại giao sau đó.

Tuần trước, ông Zelensky đã đến Pháp gặp ông Trump, trong khi một nghị sĩ Ukraine đề cử Tổng thống đắc cử Trump cho giải Nobel Hòa bình. Andriy Yermak, chánh văn phòng của ông Zelensky, cũng đã đến Washington đầu tháng này để gặp gỡ đội ngũ của ông Trump.

Dù ông Trump thường xuyên chỉ trích mức độ hỗ trợ của chính quyền Biden cho Ukraine nhưng có dấu hiệu cho thấy chiến lược của Ukraine đang phát huy hiệu quả.

Sau cuộc gặp tại Paris tuần trước, ông Trump nói rằng ông Zelensky "muốn đạt được một thỏa thuận chấm dứt xung đột". Trong một cuộc phỏng vấn ngày 12/12, Tổng thống đắc cử khẳng định Mỹ sẽ không "bỏ rơi" Ukraine.

Ông nói: "Tôi muốn đạt được một thỏa thuận, và cách duy nhất để làm điều đó là không bỏ rơi họ".

Trong khi đó, đội ngũ của ông Trump đã tổ chức các cuộc thảo luận với các quan chức Nhà Trắng, một phần trong nỗ lực của chính quyền sắp tới nhằm thiết lập lệnh ngừng bắn ở Ukraine.

Các cuộc thảo luận diễn ra trong bối cảnh quân đội Ukraine tiếp tục mất đất ở miền Đông, với Nga đang kiểm soát khoảng 20% lãnh thổ Ukraine.