Căng thẳng tăng cao, Israel đối mặt đòn đáp trả khốc liệt hơn của Iran

Iran nhiều lần tuyên bố sẽ tấn công Israel để đáp trả vụ ám sát nhà lãnh đạo chính trị của Hamas tại Tehran vào ngày 31/7. Lực lượng ủy nhiệm chính của Iran, Hezbollah tại Li Băng, cũng tuyên bố sẽ tham gia cùng Iran để đáp trả vụ Israel hạ sát một trong những chỉ huy cấp cao nhất của họ, Fuad Shukr, tại Beirut.

Nếu Iran và các đồng minh muốn đáp trả Israel, họ có thể sẽ tìm cách khiến hàng phòng ngự của Israel bất ngờ hoặc bị áp đảo. Điều này dự báo một cuộc đối đầu thậm chí còn lớn và nguy hiểm hơn so với đợt tấn công của Iran vào Israel hồi tháng 4.

Đòn trả đũa trực tiếp của Iran vào Israel hồi tháng 4 diễn ra chỉ hai tuần sau khi Israel bị cáo buộc ám sát các chỉ huy bán quân sự Iran tại lãnh sự quán Iran ở Damascus, Syria. Iran đã triển khai chừng 300 máy bay không người lái và tên lửa trong cuộc tấn công này.

Cuộc tấn công đã được thông báo trước vài ngày, phần lớn tên lửa đã được Israel theo dõi và đánh chặn với sự hỗ trợ của Mỹ, Anh, Pháp và Jordan. Israel đã đáp trả vào ngày 19/4 bằng một đòn tấn công vào radar của hệ thống phòng không Iran.

"Các nguồn tin của tôi cho biết chính quyền Iran có ý định tấn công để gây bất ngờ hơn lần này. Có nhiều cuộc tranh luận nội bộ về vấn đề này, trong đó một số người phản đối ý tưởng tấn công hoặc cố gắng hạn chế tấn công", Arash Azizi, giảng viên cao cấp về lịch sử và khoa học chính trị tại Đại học Clemson, nhận định về đòn tấn công tiềm tàng sắp tới của Iran.

"Iran đang ám chỉ rằng họ muốn thực hiện một cuộc tấn công lớn hơn lần này. Hiện chưa rõ Iran muốn gây ra bao nhiêu thiệt hại với cuộc tấn công lần này và họ có thể gây ra bao nhiêu thiệt hại. Đây là một phần trong những gì đang được cân nhắc ở Tehran hiện nay", chuyên gia Azizi nói thêm.

Theo nhà phân tích Iran, cuộc hành hương sắp tới của người Shiite tại Arbaeen có thể ảnh hưởng đến mốc thời gian tấn công của Iran. Bắt đầu từ ngày 25/8, nghi lễ này chứng kiến hàng triệu người hành hương Shiite Iran đi đến thành phố linh thiêng Karbala của Iraq, nhiều người trong số họ đi bộ.

"Tôi nghĩ rằng cuộc tấn công lần này sẽ có quy mô lớn hơn cuộc tấn công hồi tháng 4 vì đòn tấn công vào Israel lần này có ý nghĩa quan trọng hơn", James Devine, phó giáo sư tại Khoa Chính trị và Quan hệ Quốc tế tại Đại học Mount Allison, nhận định.

"Nếu Iran muốn duy trì khả năng răn đe, họ phải tăng cường quy mô đáp trả các cuộc tấn công của Israel. Nếu đòn đáp trả vẫn có quy mô như vậy hoặc nhỏ hơn, không có lý do gì để ngăn Israel tăng cường các cuộc tấn công vào các mục tiêu và lãnh thổ của Iran trong tương lai", chuyên gia Devine nói thêm.

Cuộc tấn công có thể gây thiệt hại lớn hơn

Một kịch bản khác là cuộc tấn công có thể diễn ra theo nhiều hướng. Ngoài Hezbollah, các lực lượng ủy nhiệm khác của Iran trong khu vực, chẳng hạn Houthi ở Yemen và các lực lượng dân quân ở Iraq và Syria dự kiến sẽ tham gia cuộc tấn công của Tehran. Họ đã hỗ trợ cuộc tấn công của Iran hồi tháng 4, mặc dù chỉ là các cuộc tấn công hạn chế. Houthi đã tấn công Israel lần đầu tiên bằng máy bay không người lái vào ngày 19/7. Israel đã đáp trả bằng cách ném bom cảng Hodeidah của Yemen ngay hôm sau.

"Hezbollah có thể sẽ đóng vai trò tích cực hơn bằng cách bắn một số, nhưng không nhiều, tên lửa đạn đạo có điều khiển vào các mục tiêu ở miền bắc Israel, bao gồm một số địa điểm phòng thủ tên lửa đạn đạo. Houthi có thể sẽ tiếp tục đóng vai trò hỗ trợ", Farzin Nadimi, nhà phân tích quốc phòng và an ninh kiêm thành viên cấp cao của Viện Chính sách Cận Đông Washington, nói.

Chuyên gia Devine cũng tin rằng Houthi có thể tham gia vào một cuộc tấn công cùng với các lực lượng dân quân Iraq, nhưng lưu ý rằng Tehran "vẫn tuyên bố rõ ràng rằng họ không muốn tình hình leo thang thành một cuộc chiến tranh khu vực" và vẫn tập trung vào việc răn đe.

"Tuy nhiên, họ có thể muốn điều chỉnh cuộc tấn công để gây ra nhiều thiệt hại hơn. Do đó, cuộc tấn công lần này có thể không được báo trước như lần đầu tiên. Nó có thể bao gồm các cuộc tấn công song song từ nhiều hướng và một số điểm phóng gần hơn", chuyên gia Devine nói thêm.

Tehran cũng có thể tập trung tấn công các cuộc tấn công các mục tiêu quân sự thay vì các khu vực dân sự để giảm nguy cơ các cuộc tấn công trả đũa gây ra một cuộc chiến tranh toàn diện.

"Cũng có khả năng một đại sứ quán Israel ở đâu đó sẽ bị nhắm mục tiêu. Tehran đã nói rằng cuộc tấn công phải nhằm vào lãnh thổ Israel, nhưng trong cuộc khủng hoảng tháng 4, các đại sứ quán cũng được người Iran coi là lãnh thổ quốc gia", chuyên gia Devine nhận định.

Chuyên gia Devine và Azizi tỏ ra nghi ngờ rằng Hezbollah, mặc dù đã vượt qua lằn ranh ở Beirut, sẽ mạo hiểm tấn công Tel Aviv và gây ra một cuộc trả đũa lớn đe dọa kho vũ khí của chính họ, bao gồm 150.000 tên lửa và rocket.

"Một cuộc tấn công của Hezbollah vào Tel Aviv khiến một số lượng lớn dân thường thiệt mạng có khả năng sẽ gây ra một cuộc chiến tranh toàn diện ở biên giới Israel - Li Băng, loại tình huống mà Iran đã nói rằng họ muốn tránh", chuyên gia Devine nói.

Điều gì xảy ra tiếp theo?

Quy mô các cuộc tấn công của Iran đang đẩy quân đội Mỹ vào thế phòng thủ, và ngày càng có khả năng một số chiến binh được Iran hậu thuẫn có thể nhắm mục tiêu vào lực lượng Mỹ trong khu vực trong một cuộc tấn công lớn. Đầu tuần này, một cuộc tấn công bằng tên lửa do lực lượng dân quân được Iran hậu thuẫn thực hiện vào căn cứ không quân Ain al Asad của Iraq đã làm ít nhất 5 binh sĩ Mỹ bị thương.

Cách Israel trả đũa bất kỳ cuộc tấn công nào của Iran có thể phụ thuộc vào một số yếu tố nhất định.

"Nếu cuộc tấn công sắp tới của Iran gây ra thương vong, Israel có thể đáp trả gay gắt. Nhưng họ có thể bị Mỹ và các bên khác kiềm chế, những bên ưu tiên tránh một cuộc chiến tranh toàn diện trong khu vực", chuyên gia Azizi cho biết. 

Mặt khác, Israel có thể không nhất thiết phải đợi cho đến khi Iran tấn công.

"Israel cũng có thể tiến hành các cuộc tấn công phủ đầu vào Iran trước khi Iran tấn công", chuyên gia Azizi cho biết. 

"Nếu Israel thực sự muốn tăng rủi ro, họ có thể tấn công các nhà máy lọc dầu của Iran, điều này sẽ gây ra một cuộc khủng hoảng lớn ở Iran. Có khả năng là Lực lượng Phòng vệ Israel đã nghĩ đến những kế hoạch này, đặc biệt là kể từ khi giai đoạn căng thẳng mới bắt đầu vào tháng 4", chuyên gia cho biết thêm.

Chuyên gia Devine tin rằng phản ứng của Israel sẽ phụ thuộc vào "mức độ thiệt hại và thương vong" mà bất kỳ cuộc tấn công nào của Iran gây ra.

"Iran gây ra rất ít thiệt hại cho Israel trong lần đầu tiên. Nếu Iran mạnh tay hơn dự kiến, hoặc xảy ra sự cố và có thương vong đáng kể cho dân thường, hoặc hệ thống phòng thủ của Israel không đủ mạnh, phản ứng của Israel có thể rất nghiêm trọng", chuyên gia Devine dự đoán.

Một cuộc tấn công chưa từng có của Iran có thể dẫn đến phản ứng chưa từng có của Israel.

"Israel có thể sẽ cố gắng trả đũa mạnh mẽ hơn ngày 19/4, đặc biệt là nếu họ phải chịu thương vong hoặc một tòa nhà quan trọng bị Iran phá hủy. Trong trường hợp đó, một số địa điểm hạt nhân của Iran cũng có thể sẽ bị nhắm mục tiêu", chuyên gia Nadimi của Viện Washington cho biết.