DMagazine

Quyền lực phong sát của người hâm mộ với nghệ sĩ

(Dân trí) - Với giới nghệ sĩ, việc bị fan tẩy chay, ghét bỏ đáng sợ giống như bị cơ quan quản lý nghệ thuật cấm sóng, trừng phạt. Mất sự ủng hộ của người hâm mộ đồng nghĩa với việc sự nghiệp của họ kết thúc.

Quyền lực phong sát của fan với nghệ sĩ 

Với giới nghệ sĩ Trung Quốc và Hàn Quốc, việc bị fan tẩy chay, ghét bỏ đáng sợ giống như bị cơ quan quản lý cấm sóng, trừng phạt. Mất sự ủng hộ của người hâm mộ đồng nghĩa với việc sự nghiệp của họ kết thúc. 

Những năm gần đây, làng giải trí châu Á liên tục chứng kiến những vụ scandal chấn động của các ngôi sao. Không những phải trả giá trước pháp luật, nhiều nghệ sĩ còn phải đối mặt với làn sóng chỉ trích của người hâm mộ, bị tẩy chay và vĩnh viễn không có cơ hội trở lại. 

Tờ Osen của Hàn Quốc nhận định, người hâm mộ là người làm nên thành công cho nghệ sĩ, nhưng cũng hoàn toàn có thể kết thúc sự nghiệp của họ. Chu Quỳ - giáo sư khoa Báo chí và Truyền thông tại Đại học Truyền thông Trung Quốc khẳng định, đóng góp từ fan là yếu tố không thể thiếu đối với sự thành công của người nổi tiếng. 

Những nghệ sĩ mất nghiệp vì sự quay lưng của người hâm mộ

Với nhiều nghệ sĩ Trung Quốc như Trịnh Sảng, Ngô Diệc Phàm, sự nghiệp của họ chấm dứt do tình cảm của người hâm mộ dành cho họ không còn mặn mà. Trịnh Sảng đã phải biến mất khỏi làng giải trí một năm qua và vẫn phải đối mặt với làn sóng tẩy chay của người hâm mộ vì scandal bỏ rơi con từ khi chào đời, trốn thuế và phải nộp phạt 46 triệu USD. 

Ngoài việc cô bị các lực lượng quản lý nghệ thuật và văn hóa Trung Quốc gán mác "nghệ sĩ có vết nhơ", thu hồi giải thưởng Nữ diễn viên xuất sắc tại LHP Hoa Đỉnh năm 2016, cấm hoạt động nghệ thuật vĩnh viễn, Trịnh Sảng còn phải chịu nỗi đau khi bị khán giả quay lưng. 

Quyền lực phong sát của người hâm mộ với nghệ sĩ - 1
Quyền lực phong sát của người hâm mộ với nghệ sĩ - 2

Trong một đăng tải mới nhất trên mạng xã hội, nữ diễn viên 9X nói: "Sau sự kiện năm ngoái, rất nhiều người không ngừng giẫm đạp, công kích tôi. Đến bây giờ, họ vẫn chưa có ý định buông tha cho tôi. Tại sao vậy? Tôi thực sự mệt mỏi. Xin hãy dừng ngay việc mạo danh tôi, giả làm fan của tôi để đánh cắp đời tư, bạo lực mạng và dựng chuyện gây ảnh hưởng đến danh dự của tôi".

Ngô Diệc Phàm cũng chịu cảnh tương tự khi bị khán giả quay lưng, chỉ trích không thương tiếc dù trước đó anh đang là nghệ sĩ trẻ có lượng fan đông đảo tại quốc gia tỷ dân. Từ nam thần được yêu mến, cựu thành viên nhóm EXO đã vướng cảnh tù tội vì bị hot girl Đô Mỹ Trúc tố cáo việc cưỡng hiếp. Bên cạnh nghi vấn hiếp dâm trẻ vị thành niên, Ngô Diệc Phàm còn bị cáo buộc cưỡng dâm tập thể, sử dụng ma túy, quay trộm clip, lừa các cô gái sử dụng ma túy, môi giới mại dâm…

Từ cuối tháng 7/2021, anh bị tạm giam để điều tra và chờ ngày xét xử. Suốt thời gian qua, thông tin và hình ảnh của Ngô Diệc Phàm đều không được hé lộ với truyền thông. Trong thời gian ở nhà lao chờ ngày xét xử, anh phải đối mặt với những vụ kiện vi phạm hợp đồng, đền bù cho các nhãn hàng và tài sản bị phong tỏa. Sự nghiệp của Ngô Diệc Phàm thực sự chấm hết ở tuổi 30 và điều đáng buồn nhất, anh đã mất niềm tin ở người hâm mộ. 

Quyền lực phong sát của người hâm mộ với nghệ sĩ - 3

Ngô Diệc Phàm (Ảnh: Sina).

Nữ diễn viên Lý Tiểu Lộ, người được mệnh danh là "tiểu Châu Tấn" cũng bị khán giả quay lưng sau khi cô lộ chuyện ngoại tình với rapper kém 13 tuổi - PGOne dù đang có chồng. Vụ việc được phát hiện vào cuối năm 2017 và từ đó đến nay, Lý Tiểu Lộ không thể trở lại hoạt động trong làng giải trí, không nhận được lời mời đóng phim. 

Hình ảnh của nữ diễn viên cũng bị xóa sạch sẽ trong đoạn clip giới thiệu nữ thần Kim Ưng (một giải thưởng điện ảnh uy tín của Trung Quốc) qua các năm. Sự xuất hiện hiếm hoi của cô trên các chương trình truyền hình đều bị tẩy chay. Thậm chí, những bài đăng trên trang cá nhân của Lý Tiểu Lộ cũng bị fan ném đá, mỉa mai.

Trong vòng 2 năm liên tiếp, nữ diễn viên lọt danh sách Những nghệ sĩ Trung Quốc bị ghét nhất năm. Nữ diễn viên buộc phải chuyển sang bán quần áo online để kiếm sống. Lý Tiểu Lộ từng đăng tâm thư thừa nhận sai lầm, xin lỗi người hâm mộ nhưng cơ hội trở lại làng giải trí của cô hiện tại vẫn là con số không.

Quyền lực phong sát của người hâm mộ với nghệ sĩ - 4

Lý Tiểu Lộ bị fan quay lưng vì ngoại tình (Ảnh: Sina).

PGOne, người tình của Lý Tiểu Lộ, cũng bị khán giả quay lưng, bị xóa nhạc trên mọi nền tảng, nhãn hàng cắt hợp đồng. PGone cho biết anh từng có ý nghĩ tự tử vì không chịu được áp lực, đả kích quá lớn của dư luận nhưng vì bố mẹ và người thân, nam rapper đã từ bỏ ý định đó.

Tại Hàn Quốc, quyền lực của fan với nghệ sĩ cũng lớn không kém. Đó chính là trường hợp của "hoàng tử gác mái" Park Yoochun. Anh từng là nam thần vạn người mê vì sở hữu giọng hát hay, khả năng diễn xuất tốt qua các phim như Sungkyungkwan Scandals, Hoàng Tử Gác Mái... Quan trọng hơn hết, anh được yêu thích vì có lối sống đẹp. 

Tuy nhiên, đến tháng 6/2016, làng giải trí chấn động trước thông tin Yoochun bị 4 cô gái tố cáo tấn công tình dục trong nhà vệ sinh. Sau đó, nam thần tượng đã được tòa tuyên trắng án nhưng đây vẫn là vết nhơ trong sự nghiệp của anh. 

Quyền lực phong sát của người hâm mộ với nghệ sĩ - 5

Park Yoochun (Ảnh: News).

Năm 2019, sau khi xuất ngũ, anh bị điều tra sử dụng ma túy với cựu hôn thê tài phiệt Hwang Hana. Tháng 7/2019, cựu thành viên JYJ bị tòa tuyên án 2 năm tù treo, nhận 10 tháng tù giam nếu tái phạm. Việc Yoochun mở họp báo phủ nhận việc sử dụng chất cấm khiến fan thất vọng. 

Năm 2021, anh tiếp tục bị tố đánh bạc, bị công ty quản lý kiện vì sử dụng tài chính của công ty, tự ý phá vỡ hợp đồng và nói xấu CEO. Những scandal này đã khiến hình ảnh của cựu thành viên JYJ còn âm điểm trong mắt công chúng.

Để cứu vớt sự nghiệp, cựu thành viên JYJ mở fan meeting, bán vé giá lên đến 4 triệu đồng, thu phí fanclub hơn một triệu đồng, bán photobook giá 1,7 triệu đồng. Hành động này của anh bị ném đá gay gắt và chính những khán giả ruột lâu năm của Park Yoochun cũng tuyên bố quay lưng với anh. 

Nữ diễn viên đang lên của màn ảnh Hàn Quốc - Seo Ye Ji cũng phải ở ẩn một năm qua vì sự phản đối của người hâm mộ. Trước đó, "điên nữ" của Điên thì có sao đang là ngôi sao 9X hàng đầu của Hàn Quốc khi sở hữu cả nhan sắc và khả năng diễn xuất. 

Quyền lực phong sát của người hâm mộ với nghệ sĩ - 6

Nữ diễn viên Seo Ye Ji (Ảnh: Sina).

Tháng 4/2021, showbiz xứ Hàn chấn động trước thông tin Seo Ye Ji thao túng, điều khiển bạn trai Kim Jung Hyun. Sau đó, một loạt bạn bè, nhân viên cũ của Seo Ye Ji cũng lên tiếng bóc phốt cô như phẫu thuật thẩm mỹ, bạo lực học đường, giả mạo học vấn, đối xử thô lỗ với nhân viên trường quay. 

Trước áp lực dư luận, công ty quản lý của Seo Ye Ji đành lên tiếng thừa nhận mối quan hệ với Kim Jung Hyun, nhưng phủ nhận mọi cáo buộc thao túng. Tuy nhiên, sự nghiệp của nữ diễn viên đã bị đóng băng từ đó. Các hợp đồng quảng cáo của cô bị hủy bỏ, dự án chuẩn bị ra mắt đều bị ảnh hưởng vì bị khán giả tẩy chay. 

Bản thân Seo Ye Ji cũng phải biến mất khỏi các phương tiện truyền thông, các nền tảng mạng xã hội gần một năm. Tháng 2/2022, nữ diễn viên tung bức thư tay, nói lời xin lỗi khán giả và thông báo tái xuất với phim mới Eve. Nhưng sự trở lại của cô không được dư luận hoan nghênh, họ tiếp tục đào lại bê bối trước đó của cô và tuyên bố quay lưng với nữ diễn viên. 

Sự yêu thích hay ghét bỏ của người hâm mộ quyết định tương lai nghệ sĩ

Theo giáo sư Chu Quỳ, tình cảm mến mộ của người hâm mộ đôi lúc cũng biến chất thành sự thao túng, kiểm soát thần tượng quá mức khiến nghệ sĩ lâm vào tình trạng khó xử, dễ gặp sóng gió trong sự nghiệp. 

Làn sóng phản ứng tiêu cực của fan cũng chi phối tâm lý nghệ sĩ. Họ ngại đưa ra quyết định làm phật ý người hâm mộ. Việc nghệ sĩ lệ thuộc vào cảm xúc fan khiến họ bỏ lỡ cơ hội phát triển sự nghiệp, tạo ra tâm lý lạm quyền, thao túng cho nhiều hội nhóm.

Đó chính là trường hợp của nam diễn viên Hàn Quốc - Kim Seon Ho. Tháng 10/2021, nam diễn viên điển trai vướng vào bê bối ép bạn gái cũ phá thai, sống giả tạo, thường xuyên nói xấu, lăng mạ đồng nghiệp.

Kim Seon Ho đã chính thức lên tiếng thừa nhận mọi lỗi lầm và xin lỗi bạn gái cùng người hâm mộ. Ngay lập tức anh hứng chịu làn sóng tẩy chay của khán giả dù chỉ vài ngày trước đó, anh đang là ngôi sao sáng của làng giải trí xứ Hàn nhờ thành công của dự án Điệu Cha Cha Cha làng biển.

Quyền lực phong sát của người hâm mộ với nghệ sĩ - 7

Tài tử Kim Seon Ho được chính fan cứu khỏi nguy cơ mất sự nghiệp (Ảnh: Sina).

Nam diễn viên bị khán giả kêu gọi rời bỏ làng giải trí, hàng loạt nhãn hàng quay lưng, gỡ bỏ hình ảnh quảng cáo của anh. Kim Seon Ho chủ động xin rút khỏi show thực tế ăn khách 2 ngày 1 đêm. Nhà sản xuất của hai dự án phim cũng thông báo đang xem xét việc thay thế nam diễn viên. 

Tới cuối tháng 10, dư luận bất ngờ đảo chiều khi hãng tin Dispatch đưa ra một loạt chứng cứ minh oan cho nam diễn viên. Theo nguồn tin của Dispatch, Kim Seon Ho không ép bạn gái phá thai, anh và bạn gái chủ động chia tay vì nam diễn viên phát hiện cô không chung thủy.

Từ nạn nhân, bạn gái cũ của Kim Seon Ho bị dư luận lên án vì nói dối, hạ bệ danh dự của nam diễn viên. Về phần mình, nam diễn viên 36 tuổi nhận được lời xin lỗi và động viên trở lại với công việc diễn xuất từ người hâm mộ. Nhiều nhãn hàng đã mở lại quảng cáo của nam diễn viên. Tài khoản Instagram của Kim Seon Ho tăng từ 7,3 triệu trước scandal lên 7,7 triệu người theo dõi chỉ trong một thời gian ngắn. 

Ngay sau khi được minh oan, Kim Seon Ho cũng nhận được sự ủng hộ của các đồng nghiệp. Cuối năm 2021, anh lọt top 3 nhân vật truyền hình của năm tại Giải thưởng phim truyền hình Seoul 2021 nhờ vai diễn trong Start-Up (Khởi nghiệp) và dẫn đầu bình chọn Ngôi sao nổi tiếng tại Giải thưởng nghệ sĩ châu Á (Asia Artists Awards - AAA) năm 2021. 

Từ một người suýt đứng trên nguy cơ bị hủy hoại sự nghiệp, Kim Seon Ho tiếp tục được trao cơ hội hoạt động nghệ thuật. Tất cả xuất phát từ quyền lực của người hâm mộ. 

Michael Hurt - chuyên gia nghiên cứu văn hóa tại Hàn Quốc nhận định: "Tẩy chay người nổi tiếng là hệ quả tự nhiên của thời đại trực tuyến. Tôi không nghĩ "văn hóa tẩy chay" là âm mưu của bất kỳ thế lực nào. Đó là công cụ mới của các thành viên mạng xã hội. Họ bỏ phiếu bằng các lượt thích, lượt theo dõi".

Sự ủng hộ của người hâm mộ đôi khi là nỗi sợ của nghệ sĩ

Nữ diễn viên nổi tiếng Dương Mịch của Trung Quốc từng thừa nhận: "Tôi cảm kích fan đã ủng hộ mình, nhưng cũng có lúc sợ hãi trước tình cảm của họ". Cô từng dự sự kiện giữa vòng vây biểu ngữ, la ó phản đối từ chính khán giả của mình. 

Vụ việc xuất phát từ việc Dương Mịch bức xúc việc công ty Gia Hành chọn kịch bản dở khiến nữ diễn viên liên tiếp nhận thất bại trên thị trường phim ảnh, địa vị và danh tiếng đi xuống nghiêm trọng. 

Để thể hiện sự ủng hộ với thần tượng, khán giả hâm mộ Dương Mịch đã công khai bày tỏ sự phẫn nộ thay cho thần tượng với công ty quản lý. Tuy nhiên, điều này đã gây phiền phức lớn cho cô, làm ảnh hưởng tới sự kiện quảng bá của đối tác. 

Quyền lực phong sát của người hâm mộ với nghệ sĩ - 8
Quyền lực phong sát của người hâm mộ với nghệ sĩ - 9

Tháng 7/2021, nữ diễn viên Triệu Lệ Dĩnh gặp tình cảnh khốn đốn vì người hâm mộ. Khán giả phản đối cô hợp tác với tài tử Vương Nhất Bác trong tác phẩm truyền hình Dã man sinh trưởng nên đã kêu gọi thành viên đăng bài phản đối công ty, công kích Nhất Bác. 

Sự việc dẫn đến fan của hai nghệ sĩ có lời lẽ nhục mạ nhau trên mạng xã hội. Điều này khiến công ty quản lý của Triệu Lệ Dĩnh bị tạm khóa tài khoản trên mạng xã hội trong 15 ngày và bị Cục Quản lý Không gian mạng Trung Quốc (CAC) nhắc nhở. Chính bản thân nữ diễn viên cũng phải công khai xin lỗi và tự kiểm điểm về hành động của fan.

Trước đó, Tiêu Chiến cũng từng gặp họa vì sự ủng hộ thái quá của fan. Anh trở thành ngôi sao đang lên nhờ thành công của phim đam mỹ Trần tình lệnh. Nhưng sự nghiệp Tiêu Chiến có dấu hiệu chững lại vì bị nhiều khán giả ở Trung Quốc tẩy chay vào năm 2019.

Những người yêu mến Tiêu Chiến bất mãn với các bài viết, tranh vẽ hư cấu về mối quan hệ của anh cùng tài tử Vương Nhất Bác, bạn diễn trong phim Trần tình lệnh. Hai trang web bị đánh sập tại Trung Quốc vì sự công kích của fan Tiêu Chiến. Vụ việc khiến nam thần tượng bị chỉ trích không kiểm soát được người hâm mộ, để họ làm ảnh hưởng người khác. Kết quả là Tiêu Chiến phải ở ẩn trong nửa năm, mất nhiều hợp đồng quảng cáo và phim ảnh. 

Quyền lực phong sát của người hâm mộ với nghệ sĩ - 10

Tiêu Chiến bị tẩy chay vì không quản lý được người hâm mộ (Ảnh: Sina).

Những mối quan hệ fan và thần tượng đáng ngưỡng mộ

Bên cạnh những mối quan hệ tiêu cực giữa fan và thần tượng, giới giải trí châu Á cũng có những tấm gương hoàn hảo về mối quan hệ giữa fan và thần tượng. Đó chính là trường hợp của hai nhóm nhạc xứ Hàn BTS, DBSK. Họ luôn nhận được sự ủng hộ và yêu mến tuyệt đối và cũng rất văn minh từ fan. 

Nhóm BTS đã phải trải qua nhiều khó khăn trước khi đạt được thành công như hiện nay. 7 chàng trai của BTS luôn trân trọng tình cảm với fan đã đồng hành với họ từ thời "chưa có gì". Ngay cả khi trở nên nổi tiếng, BTS vẫn sử dụng bộ bát đĩa được fan tặng từ thời mới ra mắt.

Các thành viên luôn cố gắng tương tác với người hâm mộ, thậm chí Jimin còn an ủi fan khi người này thú nhận lỡ xem "lậu" show diễn của nhóm. Nhờ có sự ủng hộ của người hâm mộ, BTS càng ngày càng đạt được nhiều thành công, chạm tới những kỷ lục mới. 

Quyền lực phong sát của người hâm mộ với nghệ sĩ - 11

Nhóm BTS có mối quan hệ hoàn hảo với fan (Ảnh: Naver).

Trên sân khấu, khi nhận những giải thưởng âm nhạc, họ luôn nhắc đến cộng đồng người hâm mộ của mình - ARMY với sự kính trọng, biết ơn. Trong nhiều bài phỏng vấn, họ thú nhận, thành công hiện tại của họ có sự đóng góp rất lớn từ fan.

DBSK cũng là một hình ảnh huyền thoại về mối quan hệ khăng khít giữa thần tượng và fan. Cộng đồng người hâm mộ Cassiopeia của họ là một trong những cộng đồng fan vững mạnh nhất Kpop, có mặt trên khắp thế giới. DBSK cũng trân trọng tình cảm của fan, khuyên fan chú tâm vào học tập thay vì chạy theo họ. Mối quan hệ bền vững giữa họ là nhờ thái độ văn minh, tôn trọng đối phương từ hai phía. 

Làm thế nào để dung hòa mối quan hệ hòa bình giữa người hâm mộ và ê-kíp của nghệ sĩ?

Trong mắt người hâm mộ, thần tượng luôn là đối tượng cần được bảo vệ. Người hâm mộ có thể đóng góp ý kiến cho ê-kíp với mong muốn thần tượng của họ ngày càng phát triển. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc họ có quyền can thiệp quá nhiều vào công việc của nghệ sĩ hay thậm chí là can thiệp quá sâu vào đời tư, cuộc sống cá nhân của thần tượng. Người hâm mộ nên đưa ra các đề xuất một cách hợp lý để ê-kíp cũng như nghệ sĩ có thể tiếp tục phát triển trong tương lai.

Ngôi sao trẻ Quan Hiểu Đồng từng bức xúc lên tiếng khi bị fan lấn lướt, kiểm soát cuộc sống lẫn công việc. Năm 2021, cô bị người hâm mộ chỉ trích, đe dọa tẩy chay vì không công khai lịch trình làm việc. Nữ diễn viên sinh năm 1997 viết: "Việc thông báo lịch trình cho người hâm mộ không phải quy định bắt buộc. Tôi không nhất thiết hô hào bản thân đang làm gì, đi đâu. Tôi cũng cần có không gian riêng".

Quyền lực phong sát của người hâm mộ với nghệ sĩ - 12

Quan Hiểu Đồng từng cầu xin fan tôn trọng bản thân và ê-kíp của cô (Ảnh: Sohu).

Các nghệ sĩ trẻ của Trung Quốc như Dương Tử, Dương Dương, Hoàng Tử Thao cũng từng lên tiếng yêu cầu người hâm mộ tôn trọng nhân viên của họ như stylist, nhiếp ảnh gia, nhóm phụ trách truyền thông... Nam diễn viên Hồ Ca từng phát biểu, người hâm mộ có quyền đóng góp ý kiến cho nghệ sĩ để thần tượng phát triển tốt hơn nhưng họ không có quyền nhúng tay vào mọi công việc của nghệ sĩ. 

Trang Sina cho rằng, suy nghĩ mù quáng khiến người hâm mộ đôi khi vô tình trở thành kẻ bắt nạt, lạm dụng quyền lực fan tạo ra hành vi tấn công tiêu cực, gây tổn thương tâm lý người khác. Để mối quan hệ giữa nghệ sĩ và người hâm mộ phát triển một cách văn minh, tốt đẹp, cả hai cần có sự tôn trọng và thấu hiểu. Nghệ sĩ không coi tình cảm của fan là đương nhiên và người hâm mộ không can thiệp quá sâu vào đời tư, công việc của nghệ sĩ.

Trên thực tế, mối quan hệ giữa ngôi sao và người hâm mộ thực tế là mối quan hệ ngang bằng. Mối quan hệ này chỉ tốt đẹp khi cả hai bên hài lòng, vui vẻ và chừng mực. Người hâm mộ vì yêu mến, ủng hộ các hoạt động nghệ thuật của nghệ sĩ, ngược lại, nghệ sĩ cũng vì fan của mình đem lại những sản phẩm có chất lượng, đạt được những thành tích tốt trong sự nghiệp, khiến fan tự hào.

Mi Vân