Có cứu được trụ cầu Sông Lô bị hỏng ở Phú Thọ?

Với tư cách chuyên gia độc lập trong lĩnh vực cầu đường, ông Nguyễn Trung Sỹ, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý xây dựng đường bộ (Tổng cục Đường bộ Việt Nam, Bộ GTVT cũ, nay là Bộ Xây dựng) vừa trực tiếp khảo sát các vị trí hư hỏng của cầu Sông Lô (xã Sông Lô, tỉnh Phú Thọ).

Chiều 19/11, phóng viên Dân trí trao đổi với ông Nguyễn Trung Sỹ xung quanh vụ việc đang thu hút sự quan tâm của dư luận.

Nguyên nhân gây hư hỏng trụ cầu do cả thiên tai lẫn “nhân tai”?

Qua khảo sát hiện trường, ông đánh giá như thế nào về sự xuống cấp, hư hỏng của trụ cầu Sông Lô sau 10 năm vận hành?

- Được sự cho phép của cơ quan có thẩm quyền, tôi cùng một số chuyên gia đã trực tiếp khảo sát hiện trường cầu Sông Lô vào ngày 17/11.

Để đánh giá chính xác mức độ hư hỏng của công trình cần phải có các số liệu đầy đủ gồm đo đạc chi tiết, thí nghiệm mẫu phá hủy và không phá hủy. Đây là cơ sở bắt buộc để đưa ra kết luận khoa học và chính xác.

Tuy nhiên, dựa trên những thông tin khách quan thu thập được và kết quả quan sát thực tế, có thể nhận định sơ bộ rằng kết cấu phần trên (từ bệ trụ trở lên) nhìn chung vẫn ổn định, chưa xuất hiện dấu hiệu hư hỏng bất thường sau 10 năm khai thác.

Phần móng các trụ cầu lại cho thấy nhiều biểu hiện xuống cấp: lộ thép cọc; chất lượng bê tông cọc tại một số trụ thấp hơn yêu cầu. Các lỗi này có tính chất điển hình của hư hỏng do quá trình thi công.

Việc nhanh chóng sửa chữa trụ cầu Sông Lô cấp thiết như thế nào nếu nhìn vào tốc độ hư hỏng giữa kết quả kiểm nghiệm của Trung tâm Kỹ thuật đường bộ, Cục Đường bộ Việt Nam (trước đây là Tổng cục Đường bộ Việt Nam) vào cuối năm 2024 và thực tế hiện nay?

- So sánh với kết quả kiểm định năm 2024 có thể thấy tình trạng hư hỏng trong năm 2025 đã gia tăng, phản ánh quá trình hao mòn, xuống cấp tự nhiên của công trình.

Do đó việc duy tu và sửa chữa cầu Sông Lô là cần thiết và phải triển khai càng sớm càng tốt. Đây là nguyên tắc cơ bản trong quản lý công trình hạ tầng: hư hỏng càng được xử lý sớm thì chi phí càng thấp và hiệu quả an toàn càng cao.

Cũng giống như việc khám chữa bệnh phải kịp thời và đúng phương pháp ấy.

Địa hình lòng sông Lô tại khu vực này vốn có hiện tượng xói lở tự nhiên. Hoạt động khai thác cát có thể là tác nhân làm gia tăng mức độ xói lở, ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn móng cầu.

Theo ông, nguyên nhân dẫn tới sự xuống cấp của cầu Sông Lô liệu có phải do cả thiên tai lẫn “nhân tai” gây ra?

- Câu hỏi này rất xác đáng. Thực tế cho thấy sự xuống cấp của cầu Sông Lô có sự tác động tổng hòa của cả thiên tai và “nhân tai”.

Trong đó, thiên tai đã khiến xói lở lòng sông do mưa lũ, khiến dòng chảy hạ thấp nền sông 6-10m so với thời điểm xây dựng cầu, làm lộ và tăng tải trọng tác động lên móng cọc.

Còn “nhân tai” là công tác duy tu định kỳ không thực hiện kịp thời. Một số lỗi trong quá trình thi công ban đầu không phát hiện hoặc không khắc phục được, nay do xói lở đã bộc lộ rõ.

Sự xuống cấp có nguyên nhân khách quan và chủ quan, cần đánh giá đầy đủ để đưa ra giải pháp phù hợp.

Có cần làm cầu mới không?

Với mức độ xuống cấp cầu Sông Lô như vậy, liệu có cần thiết phải làm một cây cầu mới thay thế hay không?

- Không. Với hiện trạng đó hoàn toàn không cần xây cầu mới. Các hư hỏng nằm trong giới hạn kỹ thuật có thể sửa chữa và khắc phục hiệu quả. Việc đầu tư sửa chữa đúng phương pháp, đúng kỹ thuật sẽ đảm bảo công trình vận hành an toàn, bền vững với chi phí hợp lý hơn rất nhiều so với xây dựng một cây cầu mới.

Dưới góc độ chuyên gia độc lập, ông kiến nghị phương án tối ưu lúc này nên làm là gì?

- Tôi thấy phương án tối ưu là hoàn thiện đầy đủ số liệu khảo sát, thí nghiệm tại thời điểm hiện tại để có cơ sở đánh giá chính xác nhất.

Xây dựng nhiều phương án sửa chữa, sau đó lựa chọn phương án tối ưu dựa trên mức độ an toàn lâu dài, hiệu quả kinh tế, tính khả thi thi công và ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật mới.

Cụ thể hơn, theo ông, những phương án sửa chữa nào có thể áp dụng với hư hỏng cầu Sông Lô hiện nay để đảm bảo an toàn, bền vững công trình về lâu dài?

- Với hiện trạng hư hỏng đã ghi nhận, hoàn toàn có thể áp dụng nhiều phương án sửa chữa để khôi phục khả năng chịu lực và kéo dài tuổi thọ của cầu Sông Lô. Sau khi có đủ số liệu khảo sát và thí nghiệm chi tiết, cần xây dựng phương án tối ưu đảm bảo tuổi thọ thiết kế 100 năm của một cầu vĩnh cửu.

Về nguyên tắc, hạng mục nào xuống cấp phải được sửa chữa, khôi phục để đảm bảo khả năng chịu lực tương đương hoặc tốt hơn so với thiết kế ban đầu.

Một số giải pháp kỹ thuật tiên tiến có thể xem xét gồm: Gia cường bằng sợi carbon (CFRP) bọc vỏ cọc để tăng cường chịu lực; sử dụng vữa bê tông cường độ cao, không co ngót để xử lý, trám vá các vị trí hư hỏng; đổ bổ sung bê tông vỏ cọc nhằm khôi phục khả năng bảo vệ và truyền lực của hệ cọc.

Cuối cùng có thể áp dụng vật liệu và công nghệ mới trong sửa chữa công trình nhằm tăng độ bền lâu dài và hiệu quả kinh tế.

“Thời gian vàng” để sửa chữa những hư hỏng đó, “cứu” cầu Sông Lô là khi nào, theo ông?

- Vào tháng 5 ở miền Bắc thường có lũ tiểu mãn, mùa mưa bão thì diễn ra vào tháng 8, 9, 10 hàng năm. Do đó, tôi cho rằng thời điểm tốt nhất để tiến hành sửa chữa hư hỏng trụ cầu là vào mùa khô và phải xong trước ngày 30/4/2026.

Phải khẳng định rằng các công trình cầu hư hỏng như thế này chúng ta đã gặp nhiều rồi. Với mọi công trình trên sông đều phải ưu tiên tiến hành sửa chữa trong thời gian mùa khô, khi dòng sông cạn nước.

Xin cảm ơn ông.