Bộ trưởng NN&MT: Tổng lượng mưa cả đợt ở Huế lên tới 4.476mm

Chiều 29/10, phát biểu giải trình một số ý kiến đại biểu Quốc hội nêu, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho biết từ đầu năm 2025 đến nay, tình hình thế giới biến động phức tạp, có nhiều khó khăn, thách thức đã ảnh hưởng đến kết quả thực hiện nhiệm vụ của ngành.

Thiệt hại lớn về người và tài sản

Theo ông Thắng, từ đầu năm đến nay, thiên tai đã làm 256 người chết, mất tích, thiệt hại kinh tế trên 61.000 tỷ đồng.

Ông Thắng cho hay ngay thời điểm này, tại các tỉnh từ Quảng Trị đến Quảng Ngãi đang mưa lũ đặc biệt lớn, lượng mưa trung bình từ 1.000 đến 1.500mm, riêng tại TP Huế đến nay tổng lượng mưa là 4.476mm, có ngày lượng mưa lên đến 1.740mm - cao nhất từ trước cho đến nay.

Mưa lũ khiến hơn 10 người chết và mất tích, thiệt hại lớn về kinh tế.

"Vấn đề về khả năng ứng phó, giảm thiểu tác hại của thiên tai và biến đổi khí hậu đang gặp thách thức lớn, cần có những giải pháp đồng bộ, căn cơ và tổ chức thực hiện phải quyết liệt hơn nữa", ông Thắng nói.

Phát biểu thảo luận trước đó, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Phòng) đề nghị thành lập lực lượng cứu trợ nhân dân nhằm đáp ứng yêu cầu ứng phó thiên tai trong kỷ nguyên biến đổi khí hậu.

Bà Nga dẫn báo cáo của Chính phủ cho biết chỉ trong năm 2025, cả nước đã bị ảnh hưởng bởi 16 cơn bão và áp thấp nhiệt đới, hơn 200 vụ sạt lở đất và hàng nghìn hecta hoa màu bị thiệt hại do ngập úng, lũ quét, triều cường.

Vị đại biểu cho rằng thiệt hại này không chỉ phản ánh mức độ khốc liệt của biến đổi khí hậu mà còn cho thấy mặt hạn chế trong khả năng ứng cứu tại chỗ.

Theo bà Nga, chúng ta đã có Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn cấp xã nhưng lực lượng này mỏng, hoạt động kiêm nhiệm, thiếu chuyên môn và trang bị, chưa thực sự đáp ứng tốt yêu cầu ứng cứu nhanh trong điều kiện thiên tai ngày càng dữ dội, bất thường.

"Tôi cho rằng đã đến lúc cần thành lập lực lượng cứu trợ nhân dân, một mạng lưới cứu hộ cơ sở được huấn luyện và trang bị các kỹ năng cơ bản, hoạt động song hành với lực lượng chuyên trách khi có thiên tai xảy ra" bà Nga đề xuất và cho rằng đây là thành tố quan trọng trong chiến lược phòng thủ dân sự và thích ứng với biến đổi khí hậu quốc gia.

Vị đại biểu cho biết kinh nghiệm quốc tế cho thấy Nhật Bản sau thảm họa kép năm 2011 đã hình thành mạng lưới cứu hộ, cứu trợ, các đội cứu hộ cộng đồng, nay đã phủ sóng 80% địa phương. Philippines cũng có lực lượng tương tự ở từng làng được huấn luyện sơ cấp, sơ cứu, cứu hộ, hướng dẫn sơ tán.

Nhờ đó, tỷ lệ thương vong do thiên tai giảm mạnh và cộng đồng chủ động, không còn tâm lý ỉ lại hay bị động, theo bà Nga.

Nữ đại biểu cho rằng Việt Nam hoàn toàn có thể học tập mô hình này, nhất là khi thiên tai xảy ra ngày càng nhiều với mức độ khốc liệt gia tăng.

Theo bà, đội cứu hộ nhân dân nếu được thành lập, sẽ là tuyến đầu cứu người, cứu mình, giảm thiểu đáng kể thiệt hại do thiên tai, đồng thời cũng lan tỏa tinh thần đoàn kết, tương trợ và chủ động ứng phó với những rủi ro của thiên tai.

Thiên tai một phần do con người?

Đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh (Đà Nẵng) cho biết chỉ trong ít tuần, cả nước liên tiếp hứng chịu những đợt thiên tai khốc liệt, tháng trước mưa lớn kéo dài đã gây lũ quét, sạt lở đất nghiêm trọng tại nhiều tỉnh miền núi phía Bắc, chưa kịp khắc phục xong hậu quả thì những ngày này các tỉnh miền Trung lại chìm trong mưa lũ, ngập sâu, sạt lở.

Bà Trinh cho rằng nếu như trước đây thiên tai dữ dội thường tập trung ở các tỉnh miền Trung thì nay vòng xoáy của bão lũ và sạt lở đã lan rộng ra cả vùng trung du, miền núi phía Bắc với tần suất dày hơn, cường độ mạnh hơn và mức độ tàn phá lớn hơn.

"Những hình ảnh bản làng bị vùi lấp, những tuyến đường bị đứt gãy, người dân oằn mình trong nước lũ, một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo thiên tai không còn là hiện tượng bất thường mà đang trở thành thách thức thường trực của quốc gia", bà Trinh nói.

Nữ đại biểu cho rằng điều quan trọng là cần kiểm soát và phòng ngừa bằng việc đánh giá lại tác động môi trường, rà soát quy hoạch và quản lý phát triển hạ tầng, dân cư phù hợp với quy luật tự nhiên.

Theo bà Trinh, thiên tai miền núi là hệ quả cộng hưởng giữa tự nhiên và con người, bởi thực tế cho thấy nhiều điểm sạt lở nghiêm trọng trong thời gian qua do sự tác động, can thiệp của con người như mở đường, xây dựng công trình, khai thác đất đá, làm thủy điện, trồng rừng kinh tế hoặc chuyển đổi đầu dốc để sản xuất.

"Những hoạt động đó đã làm suy yếu lá chắn sinh thái, phá vỡ cấu trúc địa chất vốn mong manh của vùng núi, khiến mỗi trận mưa lớn trở thành một phép thử khốc liệt cho sức chịu đựng của thiên nhiên", bà Trinh nhấn mạnh.

Bà cho rằng điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải nhìn nhận rằng "thiên tai không chỉ như một biến cố khí hậu mà như một hệ quả tích lũy của quá trình khai thác thiếu kiểm soát, đi ngược lại quy luật tự nhiên".