Vitali Klitschko - từ huyền thoại quyền anh đến thị trưởng Kiev thời chiến

Với tấm bằng tiến sĩ cùng những chiếc đai vô địch quyền anh thế giới, Thị trưởng Vitali Klitschko trở thành thần tượng của nhiều người dân Ukraine về khả năng dung hòa giữa sức mạnh cơ bắp và sức mạnh tri thức trong cùng một con người.

Giờ đây, Thị trưởng Klitschko được xem là biểu tượng sức mạnh lớn khi đã có công lãnh đạo Kiev chống lại làn sóng tấn công của lực lượng Nga để giữ vững thành trì quan trọng này.

Ngay khi Nga không kích vào thủ đô để hòng giành quyền kiểm soát "trái tim" của Ukraine, ông Klitschko nhanh chóng có mặt tại hiện trường và mạnh mẽ lên tiếng phản đối chiến dịch quân sự đặc biệt của Moscow.

"Kiev là thành phố lớn nhất ở Đông Âu. Hiện tại, chúng tôi đoán một nửa dân số (3,5 triệu người) đã rời đi", ông Klitschko nói tại thời điểm quân Nga bao vây xung quanh Kiev. "Thành phố đã thay đổi hoàn toàn. Vào mùa xuân, thành phố này tràn đầy năng lượng. Còn bây giờ, thành phố gần như đã chết".

Sau những ngày chiến sự khốc liệt, thủ đô Kiev giờ đã phần nào trở lại bình thường dù chiến tranh vẫn đang hoành hành ở miền đông và miền nam Ukraine. Tại thủ đô, nhiều cư dân ban đầu tháo chạy đã quay trở lại, và thành phố theo nhiều cách đã lấy lại được cảm giác cuộc sống thường nhật.

Vẫn có những binh sĩ trên đường phố, các trạm kiểm soát ở rìa thành phố và còi báo động không kích vang lên thường xuyên. Nhưng đường phố vẫn tấp nập xe cộ và người đi bộ, các cửa hàng và nhà hàng mở cửa, bầu không khí hàng ngày nói chung là thoải mái.

Ngay cả khi người Nga ở gần đó, Thị trưởng Klitschko vẫn không ngừng làm việc bên ngoài Tòa thị chính, một tòa nhà bằng đá đồ sộ ở trung tâm Kiev, bao quanh bởi những bao cát. Trong một cuộc phỏng vấn với báo Sunday Times của Anh, ông nói chỉ rời thành phố chỉ 2 lần kể từ khi chiến sự với bùng nổ cuối tháng 2/2022.

Trong tuyên bố mới nhất hôm 30/5, ông cho biết, Nga đã phát động một đợt tấn công khác vào Kiev vào sáng sớm cùng ngày và các hệ thống phòng không của thành phố đã bắn hạ các tên lửa đang lao tới, trong khi còi báo động không kích vang lên ở một số khu vực khác.

"Một cuộc tấn công lớn!", Thị trưởng Kiev Klitschko cho biết trên ứng dụng nhắn tin Telegram. "Đừng rời khỏi nơi trú ẩn".

Nga đã nhiều lần tấn công thủ đô Ukraine trong tháng 5 bằng cách sử dụng kết hợp máy bay không người lái (UAV) và tên lửa, chủ yếu vào ban đêm. Các cuộc không kích mới nhất này là đòn tấn công lần thứ 17 của Nga vào thủ đô trong tháng này và diễn ra sau khi thành phố này 2 lần bị tấn công vào hôm 29/5, trong đó có một cuộc không kích bất thường vào ban ngày.

Trong một thừa nhận hiếm hoi về thiệt hại đối với một vị trí quân sự, Ukraine cho biết một đường băng đã bị hư hại và 5 máy bay đã bị ngừng hoạt động ở khu vực phía tây Khmelnitskiy.

Hãng thông tấn nhà nước Nga RIA dẫn lời Bộ Quốc phòng cho biết hơn một căn cứ không quân đã bị tấn công. Không có xác nhận từ Ukraine về thiệt hại cho các căn cứ không quân khác.

"Tiến sĩ búa thép"

Chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine đã khiến Tổng thống Volodymyr Zelensky trở thành một trong những nhân vật chính trị nổi tiếng nhất thế giới dù trước đó ông đang đối mặt nhiều chỉ trích. Và với ông Klitschko, cũng vậy.

Thực tế rằng, trước chiến sự, ông Klitschko đã nổi tiếng với biệt danh "Tiến sĩ búa thép", và trở thành một huyền thoại thực sự trong làng quyền anh quốc tế. Khi nghỉ hưu cách đây gần một thập niên, ông Klitschko ghi dấu với một bảng danh sách các thành tích lẫy lừng khi thắng 45 trận đấu chuyên nghiệp, 41 trận bằng lần đánh nốc ao đối thủ, và chỉ thua 2 lần.

Bước ngoặt chính trị đến với ông Klitschko vào năm 2005, khi ông gặp phải chấn thương nặng, tạm phải rời xa quyền anh trong vài năm. Thời điểm đó, ông quyết định thử vận may trên chính trường.

Tháng 3/2006, ông được xếp vị trí hàng đầu trong danh sách các ứng viên tranh cử của Khối cải cách và ổn định PORA-PRP ủng hộ những quan điểm mang tính dân tộc có phần cực đoan và việc Ukraine gia nhập NATO. Nhưng nỗ lực đầu tiên thất bại khi khối PORA-PRP chỉ giành được vỏn vẹn 1,5% số phiếu nên không thể có mặt tại Quốc hội.

Tiếp đó, ông lại tiếp tục thử sức với cuộc chạy đua vào chiếc ghế thị trưởng Kiev nhưng cũng không thành công. Năm 2008, ông trở lại với những thắng lợi mới trên võ đài quyền Anh, nhưng không từ bỏ chính trường. 

Tháng 4/2010, vị võ sĩ quyền anh này đứng ra nhận trách nhiệm lãnh đạo đảng Liên minh Dân chủ vì cải cách (UDAR). UDAR nhanh chóng trở thành lực lượng đối lập hàng đầu của chính quyền Tổng thống Viktor Yanukovich. Bốn năm sau, năm 2014, ông đắc cử chiếc ghế thị trưởng Kiev và tiếp tục tái đắc cử vào năm 2020.

Và giờ đây, Thị trưởng Klitschko vẫn đang ghi điểm với chiến lược chiến đấu với lực lượng Nga.

Tỷ lệ ủng hộ ông thường ở mức cao. "Ông ấy đã hoàn thành công việc khá tốt và tôi rất biết ơn vì những gì ông ấy đã làm cho đến nay", một người dân tên là Belov nói.

Belov cho bọn trẻ chơi ô tô đồ chơi tại một công viên mà ông Klitschko có công nâng cấp nó. Đây là một trong số những công viên đã được cải tạo rất đẹp, hiện có lối đi bộ trên cao với tầm nhìn bao quát ra sông Dnipro, con sông chia đôi thành phố. "Đây là công viên rất đẹp. Tôi nghĩ chúng là điểm yêu thích mới của thành phố. Đây là những địa điểm lịch sử và chúng đã được hiện đại hóa", Belov nói. 

Tuy nhiên, Thị trưởng Klitschko cũng đối mặt những chỉ trích. "Tôi nghĩ rằng về bản chất, ông ấy là một vận động viên thể thao và nên gắn bó với thể thao", công dân tên Hovenko, người đang đẩy xe nôi cho con trong công viên, cho biết.

"Ukraine nghèo so với hầu hết châu Âu. Nhưng có những dấu hiệu về sự giàu có của một nhóm người ngày càng tăng ở Kiev trong đó nhờ công rất lớn từ Thị trưởng Klitschko cho đến khi xung đột bùng nổ vào tháng 2", người này cho biết thêm.

Thành phố hiện nay là sự kết hợp của những tòa tháp bằng kính bóng bẩy mọc lên trong những năm gần đây, cũng như những khu chung cư cũ từ thời Liên Xô và những viên ngọc kiến trúc tráng lệ, trang trí công phu có từ thời Nga hoàng.

Trước chiến tranh, Thị trưởng Klitschko đã phải đối mặt với những chỉ trích cho rằng ông thiên vị các nhà phát triển giàu có hơn cư dân bình thường.

Lời hứa với mẹ

Một trong những người ủng hộ Thị trưởng Klitschko mạnh mẽ nhất là em trai, Wladimir, người cũng từng giữ nhiều danh hiệu quyền anh thế giới từ năm 2006 đến 2015. Có thời điểm, cả hai anh em nhà Klitschko liên tục chiến thắng trên võ đài quyền anh chuyên nghiệp. 

Khi cuộc "Cách mạng cam" nổ ra vào mùa thu năm 2004, anh em nhà ông Klitschko cùng thị trưởng Kiev khi đó là Alexander Omelchenko công khai ủng hộ ông Viktor Yuschenko. Thậm chí trong một trận đấu vào thời điểm này, ông Klitschko còn xuất hiện với dải băng màu cam trên quần của mình.

Tuy nhiên, họ chưa bao giờ cùng "giải quyết vấn đề trên võ đài", đúng như lời hứa với người mẹ, là một người Nga, trong khi cha là người Ukraine. Những cuộc hôn nhân như vậy khá phổ biến trong thời Liên Xô. Ngoài ra, cha của họ là vị tướng trong lực lượng không quân Liên Xô. Hai anh em lớn lên tại các căn cứ quân sự của Liên Xô vào những năm 1970 và 1980.

Trong một cuộc phỏng vấn gần đây với báo Sunday Times, Thị trưởng Klitschko cho biết gia đình ông trung thành với Liên Xô và từng coi Mỹ là kẻ thù. Nhưng khi sự nghiệp quyền anh thăng hoa, ông đã đến Mỹ vào cuối những năm 1980. "Tôi trở về và nói với cha tôi, Con đã đến Florida. Con đã đến thăm Disney World, rất nhiều nơi", ông kể lại.

Anh em nhà Klitschko nói, với di sản hỗn hợp giữa Nga và Ukraine, họ không hề muốn chống lại người Nga. Nhưng họ là những người phản đối mạnh mẽ chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga. "Cuộc chiến vô nghĩa này. Chúng ta phải làm mọi cách để ngăn chặn, vì hàng nghìn dân thường đã thiệt mạng", ông nói.