Ukraine "thiệt đơn, thiệt kép" khi F-16 rơi ngay lần đầu xuất kích

Ukraine ngày 29/8 xác nhận một tiêm kích F-16 của nước này đã bị rơi vào ngày 26/8 khi đang chống trả hiệu quả cuộc tấn công lớn chưa từng có của Nga. Một phi công hàng đầu của Ukraine tên Oleksii Mes, biệt danh là Moonfish, đã thiệt mạng.

Đây là lần đầu tiên tiêm kích này tham gia chiến đấu trong hàng ngũ quân đội Ukraine kể từ khi các nước phương Tây chuyển máy bay này cho Kiev hồi đầu tháng.

Theo các nguồn tin trước đó, Ukraine đã nhận được dưới 10 tiêm kích F-16 từ Đan Mạch, trên tổng số hơn 80 chiếc mà các nước NATO cam kết viện trợ cho Kiev.

Theo giới quan sát, mất F-16 ngay trong nhiệm vụ đầu tiên có thể được xem là bất lợi to lớn với Ukraine.

Đầu tiên, việc mất một vũ khí trị giá hàng chục triệu USD như F-16 là mất mát lớn với Ukraine trong bối cảnh họ đã trải qua cuộc chiến tiêu hao với Nga trong gần 3 năm và đang thiếu hụt nghiêm trọng vũ khí. Dĩ nhiên, trong cuộc chiến việc mất vũ khí là chuyện không thể tránh khỏi, tuy nhiên F-16 bị rơi ngay trong lần đầu xuất quân lại là mất mát quá nhanh và quá sớm với Kiev.

Forbes dẫn lời trang tình báo nguồn mở theo dõi chiến sự Nga- Ukraine cho biết, kể từ đầu chiến sự tới nay Kiev có thể đã mất 90 máy bay, bằng 1/3 số phi cơ họ có trước khi xung đột bùng phát. Ukraine đã bù đắp bằng các máy bay cũ nhận từ đồng minh, nhưng khi chiến sự ngày càng khốc liệt, Forbes cho rằng việc Kiev mất tiêm kích với tốc độ như thế này là khó tránh khỏi.

Tuy nhiên, việc mất máy bay không thể so sánh được với việc Ukraine bị mất phi công. Moonfish đã trải qua nhiều tháng trời huấn luyện ở Đan Mạch để lái máy bay chuẩn phương Tây sau nhiều năm điều khiển dòng MiG từ thời Liên Xô cũ.

Để được chọn đi đào tạo, Moonfish đã phải trải qua quá trình sàng lọc rất kỹ càng từ số lượng phi công hạn chế của Ukraine. Anh cũng là một trong 6 người đầu tiên đạt đủ điều kiện để lái F-16 trở về Ukraine tham chiến. Có thể nói quá trình chọn lựa và huấn luyện cho Moonfish là "đãi cát tìm vàng". Anh được xem là tài sản còn quý giá hơn cả tiêm kích.

Moonfish từng trả lời phỏng vấn truyền thông Ukraine rằng "F-16 là máy bay phản lực rất thú vị. Tôi không nói rằng chiếc MiG mà tôi từng vận hành trước đây nhàm chán. Nhưng F-16 nhanh nhẹn hơn nhiều".

Giờ đây, Ukraine sẽ đối mặt với thách thức lớn trong bối cảnh họ sẽ rất khó có đủ phi công để có thể điều khiển một phi đội F-16 hoàn chỉnh do phương Tây viện trợ.

Hồi tháng 6, Politico đưa tin, các quan chức Ukraine ngày càng tỏ ra bối rối khi cho rằng với tốc độ huấn luyện của phương Tây như hiện nay, họ sẽ khó có đủ phi công trong tương lai gần.

Theo Politico, Ukraine năm ngoái có 30 phi công đủ điều kiện bắt đầu đến Mỹ đào tạo điều khiển F-16. Tuy nhiên, theo một nguồn tin, Mỹ dường như nói với Ukraine rằng, chương trình đào tạo của nước này chỉ nhận tối đa 12 học viên phi công cho một khóa. Hai cơ sở khác ở Đan Mạch và Romania cũng gặp vấn đề tương tự về số suất đào tạo.

Đây được xem là rào cản lớn của Ukraine khi họ muốn tăng tốc vận hành F-16 càng nhanh càng tốt để ngăn chặn đà tiến của Nga trên chiến trường.

Tổng cộng, Ukraine dự kiến sẽ có 20 phi công có khả năng điều khiển F-16 trong năm nay, chỉ bằng một nửa so với con số 40 cần thiết để vận hành phi đội gồm 20 máy bay phản lực.

Thêm vào đó, việc mất F-16 có thể ảnh hưởng tới tinh thần của Ukraine. Họ đã mất nhiều năm thuyết phục, vận động phương Tây viện trợ tiêm kích này với kỳ vọng thay đổi cục diện chiến sự với Nga. Họ từng tỏ ra vui mừng khi phương Tây đã đồng thuận chuyển F-16 bất chấp cảnh báo từ Nga.

Việc F-16 bị rơi ngay trong lần đầu làm nhiệm vụ có thể tác động tiêu cực tới tâm lý chiến đấu của binh sĩ nói chung.