Tổng thống Ukraine tuyên bố có thể trưng cầu dân ý về quy chế trung lập

"Đối với mong muốn của Nga về quy chế trung lập của Ukraine. Nếu đây là một trong những điều khoản của các thỏa thuận về việc chấm dứt chiến tranh, chúng tôi sẵn sàng xem xét quy chế trung lập của Ukraine", Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết trong cuộc phỏng vấn với kênh truyền hình Al Arabiya hôm 3/5 khi được hỏi về tình trạng trung lập và không gia nhập NATO của Ukraine nếu điều này giúp kết thúc cuộc xung đột với Nga.

"Tuy nhiên, chỉ khi chúng tôi có được sự đảm bảo an ninh từ các quốc gia cụ thể, chứ không phải là những thỏa thuận trống rỗng. Và nếu chúng tôi đạt được những thỏa thuận nghiêm túc và đảm bảo an ninh cho chúng tôi, đồng thời Nga chấp nhận những thỏa thuận đó, chúng tôi sẽ tổ chức trưng cầu dân ý và Ukraine sẽ đưa ra quyết định", ông Zelensky nói thêm.

Tổng thống Zelensky cũng cho biết, những vấn đề khác ngoài tình trạng trung lập, bao gồm việc giải phóng các vùng lãnh thổ bị tạm chiếm, cũng cần được đưa ra thảo luận.

Theo Tổng thống Zelensky, ông không có bất kỳ cuộc hội đàm nào với Tổng thống Nga Vladimir Putin kể từ cuối năm 2019 khi hội nghị Bộ Tứ Normandy gần nhất được tổ chức.

Trong một cuộc phỏng vấn trước đó, Tổng thống Zelensky tuyên bố Ukraine sẽ không từ bỏ các vùng lãnh thổ ở phía Đông để chấm dứt chiến tranh với Nga. Ông Zelensky cho rằng các vấn đề cấp bách nhất trong các cuộc đàm phán với Nga là đảm bảo an ninh, tình trạng trung lập của Ukraine, cũng như số phận của một số vùng lãnh thổ ly khai như Donetsk, Lugansk và Crimea.

Tại cuộc đàm phán hòa bình với Nga ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ hồi tháng 3, Ukraine đã đề xuất ký một hiệp ước quốc tế mới về đảm bảo an ninh, trong đó quy định nghĩa vụ đối với các nước bảo lãnh về việc cung cấp hỗ trợ quân sự cho Ukraine trong trường hợp bị tấn công.

Quốc gia trung lập là nước không tham gia các liên minh quân sự, không ký kết các hiệp ước dẫn đến xung đột vũ trang, không tham chiến trừ trường hợp tự vệ, không cung cấp tài chính, vũ khí, phương tiện tiến hành chiến tranh, không cho phép các bên giao chiến tuyển mộ nhân viên quân sự, không cho lập căn cứ quân sự, hậu cần trên lãnh thổ nước mình. Tuy nhiên, quy chế trung lập được diễn giải khác nhau tùy theo mỗi nước.

Vấn đề trung lập của Ukraine và việc Ukraine không gia nhập NATO vẫn được xem là yếu tố then chốt trong các vòng đàm phán hòa bình giữa Nga và Ukraine. Moscow nhiều lần tuyên bố, chiến dịch quân sự ở Ukraine chỉ chấm dứt khi Kiev đảm bảo vị thế trung lập và đưa ra các cam kết an ninh với Nga.

Giám đốc Cơ quan Tình báo Đối ngoại Nga Sergei Naryshkin cho biết tình trạng trung lập của Ukraine rất quan trọng với Nga. Đây là rào chắn lãnh thổ tối thiểu mà Nga cần để ngăn chặn các cuộc tấn công từ phương Tây. 

Dù chưa phải là thành viên của NATO, nhưng Ukraine đã được hứa hẹn kết nạp vào liên minh. Tổng thống Putin từng nói rằng, mối quan hệ ngày càng thân thiết giữa Ukraine và NATO có thể biến nơi này trở thành bệ phóng cho tên lửa NATO nhằm vào Nga. Vì vậy, Nga muốn có sự đảm bảo về vấn đề an ninh từ phía phương Tây, bao gồm việc hủy bỏ lời hứa cho Kiev gia nhập NATO.