"Số phận" 22 tấn vàng của Afghanistan tại Mỹ sau khi Taliban nắm quyền

Chính quyền Tổng thống Joe Biden đã đóng băng một số tài sản do chính phủ Afghanistan gửi tại các ngân hàng ở Mỹ, nhằm ngăn lực lượng Taliban tiếp cận khối tài sản trị giá hàng tỷ USD.

Trong số tài sản bị đóng băng lần này của Afghanistan có một kho vàng miếng được gửi tại Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York.

Theo số liệu do Ngân hàng trung ương Afghanistan công bố, tính đến tháng 12/2020, khối tài sản được gửi tại đây lên tới 22 tấn vàng. Theo tỷ giá hiện tại của Hiệp hội Thị trường Vàng thỏi London (LBMA), số vàng này trị giá khoảng 1,25 tỷ USD.

Số vàng ở New York chiếm khoảng 1/10 khối tài sản dự trữ mà chính phủ Afghanistan nắm giữ, được gửi tại các ngân hàng trong nước cũng như ở các quốc gia khác, trong đó có Mỹ.

Trước đó, quyền Thống đốc Ngân hàng trung ương Afghanistan (Da Afghanistan Bank), ông Ajmal Ahmaty, cho biết Da Afghanistan Bank kiểm soát khoản dự trữ khoảng 9 tỷ USD, trong đó khoảng 7 tỷ USD là tiền mặt, trái phiếu, vàng và các loại khác. Ông Ahmaty xác nhận hầu hết tiền dự trữ của Afghanistan được gửi trong các tài khoản ở nước ngoài.

Sau khi Taliban tiến vào thủ đô Kabul và giành quyền kiểm soát Afghanistan, nhiều người lo ngại rằng Taliban sẽ chiếm giữ các khoản tiền dự trữ của ngân hàng trung ương Afghanistan.

Tuy nhiên, ông Ahmaty khẳng định "không có khoản tiền nào bị lấy khỏi tài khoản dự trữ", và Bộ Tài chính và Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài (OFAC) sẽ "không bao giờ để Taliban tiếp cận khoản tiền này".

Ông Ahmaty cho biết, giới chức ngân hàng Afghanistan đã bắt đầu giảm lượng tiền mặt giữ tại các chi nhánh ngân hàng ở các trung tâm tỉnh ngay từ đầu tháng này trong bối cảnh lo ngại về đà tiến công của Taliban. 

Trong khi đó, một quan chức giấu tên của Mỹ cho biết, theo lệnh của Tổng thống Joe Biden, Washington đã đóng băng gần 9,5 tỷ USD tài sản của Ngân hàng trung ương Afghanistan, đồng thời ngừng chuyển tiền mặt tới quốc gia này kể từ ngày 15/8, thời điểm Taliban giành quyền kiểm soát thủ đô Kabul. Đa số khoản dự trữ gần 9,5 tỷ USD này đang nằm tại Ngân hàng Dự trữ liên bang New York và các tổ chức tài chính khác ở Mỹ.

Quan chức Mỹ khẳng định, Taliban sẽ không thể tiếp cận bất cứ tài sản nào của chính phủ Afghanistan tại Mỹ bởi Taliban vẫn nằm trong danh sách trừng phạt của Bộ Tài chính Mỹ.

Cho đến nay, Mỹ và nhiều quốc gia khác vẫn chưa công nhận Taliban là chính phủ mới của Afghanistan. Ngoài việc ngăn Taliban tiếp cận tài sản của chính phủ Afghanistan gửi tại Mỹ, Washington cũng có thể ngăn Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) và Ngân hàng thế giới (WB) viện trợ cho Afghanistan.

IMF hồi tháng 6 đã giải ngân khoản vay 370 triệu USD mới nhất cho Afghanistan, vốn được phê duyệt vào tháng 11 năm ngoái, để hỗ trợ nền kinh tế của nước này trong bối cảnh đại dịch Covid-19 bùng phát.

Vào thời điểm đó, IMF cho biết chính phủ Afghanistan vẫn duy trì nền kinh tế đi đúng hướng, bất chấp "tình hình an ninh xấu đi và bất ổn gia tăng khi các cuộc đàm phán hòa bình giữa chính phủ Afghanistan và lực lượng Taliban bị đình trệ, với việc quân đội Mỹ và NATO sẽ rút quân khỏi Afghanistan vào tháng 9".

Trong khi đó, Ngân hàng Thế giới có hơn 20 dự án phát triển đang thực hiện tại Afghanistan và cho đến nay đã cung cấp 5,3 tỷ USD cho Afghanistan, chủ yếu là viện trợ không hoàn lại.