Quân đội Nga trang bị súng bộ binh mới với nhiều điểm gây ngạc nhiên

Quân đội Nga gây bất ngờ khi quay lại cỡ nòng súng bộ binh cổ điển

Một số mẫu súng bộ binh mới đã được giới thiệu và thậm chí được Bộ Quốc phòng Nga chính thức đặt hàng. Điểm khác biệt chủ yếu và gây bất ngờ nhất là sự trở lại của cỡ nòng 7,62mm kinh điển thời hậu Thế chiến II.

Tại sao lại như vậy và những mẫu súng mới này giành cho ai, đặc biệt là trong bối cảnh xung đột Nga - Ukraine đang diễn ra?

Trung tâm vũ khí của Tập đoàn Kalashnikov đã tổ chức buổi giới thiệu súng trường tấn công AK-15K (nòng ngắn), AK-15SK (nòng ngắn hơn nữa) và súng máy hạng nhẹ RPL-7 mới, tất cả đều sử dụng đạn 7,62×39mm (thường gọi là đạn M43).

Những mẫu súng này lần đầu tiên được trưng bày tại Triển lãm Vũ khí và Công nghệ quốc phòng IDEX-2025 ở UAE vào tháng 2. Điều này dường như ám chỉ việc mở rộng cỡ nòng của dòng vũ khí hạng nhẹ mới của Nga, đó là hướng đến thị trường xuất khẩu, do loại đạn M43 rất phổ biến ở nước ngoài.

Sự quan tâm của quân đội Nga (RFAF) đối với đạn M43 trở thành điểm nhấn chính. Cỡ đạn tiêu chuẩn của RFAF hiện nay, xin nhắc lại, là 5,45×39mm, và quân đội Liên Xô đã từ bỏ cỡ đạn 7,62mm, vốn được sử dụng cho khẩu AK-47 kinh điển từ hơn nửa thế kỷ trước.

Hiện chỉ còn Lực lượng Vệ binh và các đơn vị thuộc Bộ Nội vụ Nga được trang bị vũ khí bộ binh dùng cỡ đạn này, việc sử dụng trong RFAF rất hạn chế.

Vì sao quân đội Nga cần súng máy tấn công mới?

Bắt đầu từ những năm 1960, khi súng trung liên RPD được thay thế trong Quân đội Liên Xô bằng súng trung liên RPK (được cải tiến từ súng trường tấn công AK-47), các đơn vị cấp tiểu đội bộ binh không còn sử dụng súng máy nạp đạn bằng dây nữa.

Việc lựa chọn súng máy RPK được đưa ra dựa trên những cân nhắc về mặt hậu cần và công nghệ vì nó gần như hoàn toàn thống nhất với AKM. Hơn nữa, nó dễ bảo quản và sử dụng hơn nhiều với bất cứ người lính nào.

Nhưng bên cạnh tất cả những ưu điểm, nó cũng có một nhược điểm nghiêm trọng, đó là khó có thể thực hiện chế áp hỏa lực mạnh.

Tuy nhiên, giới lãnh đạo quân sự sau đó đã đi đến kết luận rằng, nhiệm vụ chế áp đối phương, sẽ được giải quyết bằng súng máy trên các xe bọc thép tiêu chuẩn của tiểu đội (xe chiến đấu bộ binh hoặc xe thiết giáp chở quân), trong khi súng máy RPK được giao là hỏa lực phụ trợ.

Cuộc chiến tranh tổng lực với quân đội Mỹ và NATO, mà chiến thuật của bộ binh Liên Xô được "mài giũa", đã không diễn ra. Và trong các cuộc chiến tranh cục bộ, quân đội Liên Xô (Nga) phải thành thạo chiến thuật của các nhóm nhỏ, trong đó họ thường phải hành động mà không có sự yểm trợ của xe bọc thép.

Và để có đủ hỏa lực, bộ binh, trinh sát và lực lượng đặc nhiệm của quân đội Nga thường sử dụng súng máy đa năng PK (PKM, Pecheneg).

Nhưng loại vũ khí lợi hại này cũng có một nhược điểm, đó là trọng lượng lớn. Điều này khó khăn khi xạ kích từ các vị trí không ổn định, một yếu tố rất quan trọng trong các tình huống tấn công và trong một số tình huống khác. Độ giật cũng khá mạnh, đòi hỏi xạ thủ phải được huấn luyện chuyên sâu.

Các chuyên gia cũng phát hiện ra rằng, trong một số cuộc xung đột, súng máy RPD của Liên Xô là một chiến lợi phẩm được lính Mỹ thèm muốn. Người Mỹ đánh giá cao khả năng của súng RPD, loại súng sử dụng đạn súng máy hoàn chỉnh, có thể dễ dàng xuyên qua bụi rậm và cả những thân cây nhỏ.

Kinh nghiệm này là một trong những lý do khiến quân đội Mỹ đưa súng máy M249 SAW cỡ nòng trung bình (5,56×45mm theo chuẩn NATO), với trọng lượng 7,1kg không kèm đạn vào biên chế, được gọi là súng máy cấp tiểu đội bộ binh.

Quân đội Nga ở chiến trường Ukraine nhận thấy nhu cầu cấp thiết về một khẩu súng máy tấn công gọn nhẹ, có hộp chứa đạn lớn, giúp xạ thủ mang theo nhiều đạn hơn so với đạn súng trường tấn công và súng máy RPK.

Kết quả là súng máy RPD bắt đầu được đưa đến chiến trường Ukraine từ các kho lưu trữ dài hạn. Tuy nhiên, do thiết kế đã lạc hậu và việc sản xuất ngừng từ lâu, nên nó không thể đáp ứng yêu cầu chiến đấu. Đây tất nhiên là một việc không mong muốn.

Thiết kế của súng máy RPL-20 và RPL-7 có gì đổi mới?

Tập đoàn vũ khí Kalashnikov đã thiết kế súng máy RPL-20 (dùng đạn 5,45×39) và RPL-7 (dùng đạn 7,62×39), khác biệt chủ yếu ở cỡ nòng.

Nhu cầu về loại súng máy này cao đến mức Bộ Quốc phòng Nga đã quyết định mua và cung cấp ngay cả trước khi hoàn thành các cuộc thử nghiệm cấp nhà nước, dựa trên sự kết hợp giữa các cuộc thử nghiệm thực địa và kinh nghiệm sử dụng lô sản phẩm thử nghiệm trong Lực lượng Đặc nhiệm. Tức là, các thủ tục hành chính được giảm thiểu đến mức tối đa.

Cần lưu ý rằng đây không còn là súng máy Kalashnikov nữa, mà là một loại vũ khí hoàn toàn mới, theo các chuyên gia, đã chứng minh được độ tin cậy vượt trội so với vũ khí tương tự.

RPL là súng máy hạng nhẹ hoàn toàn tự động (không có chức năng bắn phát một) với cơ cấu nạp đạn bằng dây, khóa nòng xoay, có thể lên đạn bằng cả hai tay, khóa an toàn ở hai bên, sử dụng nguyên lý trích khí piston hành trình dài.

RPL có hai phiên bản: chiều dài nòng 590mm (bộ binh) và 415mm (tấn công). Nòng súng không thể tháo rời, nhưng các giải pháp kỹ thuật được sử dụng trong chế tạo nòng súng, cho phép xả đạn tới 480 phát liên tục mà không bị quá nhiệt nghiêm trọng, cao hơn đáng kể so với chỉ số tương tự của súng máy RPK.

Súng máy RPL 7,62mm được nạp bằng dây đạn 80 viên không thể tháo rời từ hộp tiếp đạn, áp dụng cơ chế nạp đạn đơn giản, không cần mở hộp, giúp tăng tốc độ thao tác trong điều kiện chiến đấu căng thẳng. Súng nặng 5,5kg khi chưa nạp đạn. Chiều dài lần lượt là 1.100mm (với nòng 590mm) và 950mm (với nòng 415mm).

Mặc dù là súng máy, nhưng báng có thể gập lại, điều chỉnh được chiều cao và chiều dài. Súng được trang bị cơ cấu giảm thanh, chân chống có thể tháo rời và tay cầm điều khiển hỏa lực phía trước, những yếu tố rất quan trọng cho việc sử dụng trong chiến đấu tấn công.

Súng máy RPL có tay cầm phụ có thể gập, súng được trang bị ray Picatinny với 46 rãnh, cho phép sử dụng nhiều loại thiết bị ngắm và chiếu sáng. Có thể nạp đạn bằng cách kéo dây đạn, mà không cần mở hộp tiếp đạn.

Các kỹ sư sử dụng thước ngắm tiêu chuẩn diopter, một quyết định rất hợp lý. Thước ngắm mở, là tiêu chuẩn huấn luyện của lính bộ binh, giúp việc sử dụng dễ dàng hơn, ít bị ảnh hưởng bởi các điều kiện. Để hạ mục tiêu chính xác ở khoảng cách xa, thước ngắm quang học vẫn được ưa chuộng hơn, hoặc thước ngắm "kép" kèm kính khuếch đại.

Sự trở lại của súng trường tấn công AK-15K và AK-15SK

Chúng là phiên bản rút gọn của súng trường tấn công AK-15, vốn là biến thể hiện đại hóa của AK-12M1 (2023) cho loại đạn 7,62×39.

Giám đốc thiết kế của Tập đoàn Kalashnikov, Sergey Urzhumtsev, xác nhận rằng những khẩu súng trường tấn công này được thiết kế chủ yếu cho thị trường nước ngoài. Nhưng đồng thời, Bộ Quốc phòng Nga sẽ ký hợp đồng nhà nước cho AK-15K và AK-15SK trong năm nay.

Cả hai khẩu súng trường tấn công này đều có phần bầu đầu nòng, giúp làm mát nòng súng tốt hơn. Phần ốp nắp che tay trên, dưới và nắp hộp khóa nòng đều được trang bị ray Picatinny, cho phép sử dụng nhiều loại phụ kiện như chân chống, tay cầm phụ, thước ngắm và đèn pin. Báng súng có thể gập lại, với chiều dài và độ nghiêng có thể điều chỉnh.

Điểm nổi bật chính của những khẩu súng trường tấn công này là tính nhỏ gọn, đặc biệt quan trọng khi hoạt động trong không gian hạn chế, ví dụ như trong các hoạt động tấn công vào tòa nhà, trong chiến hào, ở những khu vực đông dân cư.

Kích thước nhỏ gọn và trọng lượng tương đối nhẹ, giúp dễ dàng khai hỏa mà không cần tì vai, chỉ bằng một tay, và dễ dàng đổi vai và tay. Tất cả những điều này cho phép chúng ta nói rằng AK-15K là vũ khí lý tưởng cho lính xung kích, và AK-15SK là vũ khí tự vệ tiện lợi cho lính cứu thương, lính pháo binh, người sử dụng vũ khí tập thể, người điều khiển UAV.

Ngoài ra AK-15SK cũng phù hợp cho cả lái xe, bao gồm xe máy, xe địa hình, những phương tiện vận chuyển lính xung kích đến địa điểm tấn công.

Đạn 7,62×39 có một số ưu điểm trong chiến đấu tầm gần và tầm trung, đặc biệt là ở các khu vực đô thị, nơi mục tiêu nấp sau khối chắn như tường gạch.

Bộ Quốc phòng Nga đặt hàng mẫu vũ khí này không đồng nghĩa với việc tái sử dụng hoàn toàn cỡ nòng kinh điển, hoặc thậm chí là sử dụng song song trên quy mô lớn. Tuy nhiên điều này sẽ gây ra những khó khăn rất lớn cho công tác bảo đảm hậu cần, kỹ thuật.

Nhiều khả năng, RFAF sẽ ban hành về vũ khí có tiêu chuẩn hạn chế, chỉ dành cho các đơn vị hoạt động trong điều kiện đặc biệt, như đã đề cập ở trên. Và cũng có thể là ở những quốc gia sử dụng cỡ nòng này là chủ yếu.