Nhà Trắng lên tiếng về thỏa thuận trả tự do cho bà Mạnh Vãn Chu

Sau gần 3 năm bị quản thúc tại Vancouver, Canada chờ phán quyết có bị dẫn độ sang Mỹ hay không, Giám đốc tài chính Huawei Mạnh Vãn Chu hôm 24/9 chính thức được trả tự do theo một thỏa thuận hoãn truy tố với Bộ Tư pháp Mỹ. Các nghị sĩ Cộng hòa Mỹ chỉ trích thỏa thuận này là dấu hiệu cho thấy chính quyền Tổng thống Joe Biden lùi bước trước Bắc Kinh.

Đáp lại chỉ trích đó, tại cuộc họp báo ngày 27/9, Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki cho biết, Nhà Trắng không hề gây sức ép với Bộ Tư pháp Mỹ trong vụ việc của bà Mạnh. Bà Psaki nhấn mạnh, đây hoàn toàn là một "vấn đề pháp lý" được quyết định độc lập bởi các công tố viên. "Đó là một vấn đề pháp lý, là tuyên bố của Bộ Tư pháp", bà Psaki nói.

Bà Psaki cũng nhấn mạnh, quyết định trả tự do cho Giám đốc tài chính Huawei Mạnh Vãn Chu "không tác động" đến các chính sách thực chất của chính quyền Tổng thống Biden đối với Trung Quốc.

"Đó là một mối quan hệ cạnh tranh. Chúng tôi sẽ tiếp tục buộc Trung Quốc chịu trách nhiệm cho các hành vi kinh tế không công bằng, các hành động cưỡng bức của họ khắp thế giới. Chúng tôi sẽ tiếp tục làm điều đó trên cơ sở hợp tác với các đồng minh trên thế giới", bà Psaki nói.

Hôm 24/9, các công tố viên của Mỹ đã đạt được một thỏa thuận hoãn truy tố đối với bà Mạnh. Thỏa thuận cho phép bà Mạnh Vãn Chu trở về Trung Quốc gần như ngay lập tức. Đổi lại, Giám đốc tài chính Huawei phải thừa nhận đã gian dối ngân hàng HSBC về bản chất mối quan hệ giữa Huawei với một công ty làm ăn ở Iran và thừa nhận rằng các giao dịch của Huawei vi phạm lệnh trừng phạt của Washington chống lại Iran. Nếu bà Mạnh tuân thủ cam kết đó, các cáo buộc chống lại bà sẽ được hủy bỏ khi thỏa thuận hoãn truy tố hết thời hạn vào ngày 1/12/2022.

Ngay sau thỏa thuận này, Trung Quốc cũng trả tự do cho hai công dân Canada bị Bắc Kinh bắt giữ gần 3 năm qua. Điều này kéo theo những bình luận cho rằng, đây là một vụ "trao đổi con tin". Tuy vậy, truyền thông Trung Quốc nói, hai công dân Canada được trả tự do vì "lý do y tế".

Bà Mạnh Vãn Chu, 49 tuổi, con gái của nhà sáng lập Huawei Nhậm Chính Phi, bị giới chức Canada bắt giữ hôm 1/12/2018 theo đề nghị của Mỹ. Washington đã đề nghị dẫn độ bà Mạnh sang Mỹ để xét xử vì bà bị cáo buộc nói dối HSBC về mối quan hệ của Huawei với Skycom, một công ty kinh doanh ở Iran, khiến HSBC có nguy cơ phải chịu trách nhiệm hình sự vì vi phạm lệnh trừng phạt thương mại của Mỹ. Tuy nhiên, Huawei đã bác bỏ cáo buộc và cho rằng vụ việc nhằm vào bà Mạnh Vãn Chu mang động cơ chính trị. Bắc Kinh ngay sau đó cũng bắt giữ hai công dân Canada với cáo buộc làm gián điệp.

Vụ việc đã khiến quan hệ giữa Trung Quốc với Mỹ và Canada căng thẳng nhiều năm qua. Bà Psaki cho biết, đầu tháng này, trong cuộc điện đàm với Tổng thống Biden, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đề cập đến vụ việc của bà Mạnh Vãn Chu. Đổi lại, Tổng thống Biden cũng đề cập đến vụ việc của hai công dân Canada. Tuy vậy, hai nhà lãnh đạo không đạt được thỏa thuận nào.