Máy bay F-16 NATO cấp cho Ukraine bị tước bỏ nhiều thiết bị quan trọng

Ukraine mới chỉ tiếp nhận được các máy bay chiến đấu F-16 đầu tiên từ các quốc gia thành viên NATO hồi tháng 8/2024 và đó là những phiên bản đã qua sử dụng do Đan Mạch chuyển giao.

Điều này có nghĩa là phải mất gần 2 năm sau cuộc họp đầu tiên giữa đại diện lực lượng không quân 3 nước Ukraine, Ba Lan và Mỹ để bàn thảo về khả năng cung cấp loại máy bay này, kỳ vọng của Kiev mới thành hiện thực.

Ngày 6/2, Bộ Quốc phòng Ukraine cho biết họ vừa mới nhận thêm lô máy bay F-16 nữa, cũng đã qua sử dụng từ Không quân Hoàng gia Hà Lan (RNLAF).

Khi được kênh 19FortyFive đặt câu hỏi liệu việc tiếp nhận thêm máy bay F-16 có giúp ích cho lực lượng Kiev hay không, một quan chức cấp cao Ukraine đã chia sẻ: "Nhiều máy bay hơn đương nhiên sẽ luôn hữu ích nhưng vấn đề là chúng có thể thực hiện được những nhiệm vụ nào một cách hiệu quả".

Từ nhiều năm qua, F-16 luôn được tiếp thị như một máy bay chiến đấu đa năng hàng đầu, có thể thực hiện nhiều nhiệm vụ, cho mọi quốc gia, trên mọi chiến trường. 

"Mua một máy bay F-16, có cả một lực lượng không quân" là khẩu hiệu tiếp thị lâu nay của nhà sản xuất Lockheed Martin.

Nhiều thiết bị quan trọng bị gỡ bỏ

Tuy nhiên, một số nhân viên kỹ thuật cấp cao của Ukraine quen thuộc với F-16 cho biết, trên thực tế có những vấn đề rất quan trọng mà nếu chỉ chuyển giao thêm máy bay là không thể giải quyết được.

Đầu tiên, F-16 cấp cho Ukraine là những phiên bản cũ, được trang bị radar AN/APG-66(V)2 mảng pha quét cơ học. Phiên bản F-16 mới nhất đã được trang bị radar APG-68, loại điều khiển hỏa lực đa chế độ (V)9 có tầm phát hiện xa và độ phân giải cao.

Một kỹ sư Ukraine giải thích: "Đây là loại radar thậm chí còn kém hơn cả các phiên bản radar N019 của MiG-29 đã được ngành công nghiệp quốc phòng của chúng tôi nâng cấp. Vì vậy, thật khó có thể làm gì nhiều với những máy bay này, nếu xét trong mối tương quan với các hỏa lực mà phía Nga đang sử dụng. Điều tồi tệ hơn là, đến nay, tất cả các máy bay F-16 chuyển giao cho Ukraine đều đã bị gỡ bỏ hệ thống thông tin Link 16".

Theo kỹ sư người Ukraine nêu trên, nếu không có phần cứng này, "tầm bắn hiệu quả mà chúng tôi có thể giao chiến với đối phương chỉ bằng khoảng 1/3 tầm bắn của các máy bay Nga".

"Điều này khiến chúng tôi không thể sử dụng F-16 cho nhiệm vụ không đối không. Nhiệm vụ tốt nhất chúng tôi có thể làm là cố gắng triển khai máy bay phóng tên lửa tầm ngắn bắn hạ máy bay không người lái hoặc tên lửa hành trình phóng từ trên không cũng như bom lượn của Nga", viên kỹ sư cho biết.

Nếu không có Link 16, một mặt, F-16 không thể phóng tên lửa không đối không tầm xa hơn để đánh chặn các máy bay Nga, nhưng mặt khác cũng không thể bắn tên lửa không đối đất tầm xa AGM-158 của Mỹ để phá hủy các máy bay ném bom của Nga khi chúng vẫn còn ở căn cứ trên mặt đất.

Đến nay, hầu hết các máy bay F-16 cung cấp cho Ukraine đều là những phiên bản đời cũ được trang bị động cơ Pratt & Whitney F100 cũng cũ kỹ tương tự, nên đã hạn chế đáng kể hiệu quả của chúng.

Mặc dù số F-16 này vẫn có thể phát huy tác dụng trong việc bắn hạ máy bay không người lái và tên lửa hành trình nhưng nhiều chuyên gia đặt câu hỏi liệu chúng có thể thay đổi đáng kể cán cân theo hướng có lợi cho Ukraine hay không, nếu không có các bản nâng cấp khẩn cấp và sự hỗ trợ bổ sung của phương Tây?