Loại vũ khí Pháp đã thử lửa ở Ukraine có gì đặc biệt khiến Mỹ muốn mua?

Quân đội Mỹ đang thiếu mẫu pháo phù hợp?

Theo trang tin Defense Express, quân đội Mỹ hiện biên chế 2 loại pháo là pháo tự hành bánh xích M109 và pháo xe kéo “siêu nhẹ” M777, nhưng khi chuyển hướng sang khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, họ phải điều chỉnh cách thức hỗ trợ hỏa lực và pháo tự hành bánh hơi CAESAR dường như đã được Quân đội Mỹ lựa chọn.

Công ty KNDS (liên doanh Pháp - Đức) đã hợp tác với Leonardo DRS (chi nhánh Mỹ của tập đoàn quốc phòng Italy Leonardo) để cung cấp pháo tự hành CAESAR cho quân đội Mỹ.

Trong thông cáo báo chí ngày 13/10, liên doanh giải thích rằng Leonardo DRS sẽ là nhà thầu chính và cho biết: "Chúng tôi dự định cùng nhau cung cấp cho quân đội Mỹ một loại pháo có tính năng kỹ chiến thuật cao, đã được chứng minh trong môi trường tác chiến hiện đại".

Thông cáo báo chí nhấn mạnh đến khả năng chiến đấu đã qua kiểm chứng tại chiến trường Ukraine của pháo tự hành bánh hơi CAESAR, với 120 khẩu được triển khai. Thông cáo còn cho biết thêm rằng, lựu pháo này có thể được tích hợp vào xe tải chiến thuật hạng trung của quân đội Mỹ (FMTV).

Những lợi ích khác mà pháo CAESAR có thể mang lại cho quân đội Mỹ bao gồm khả năng “bắn và chạy”. Đáng chú ý, thông cáo báo chí còn tuyên bố rằng "khả năng cơ động của CAESAR đã vô hiệu hóa đáng kể mối đe dọa từ UAV và tên lửa lảng vảng ở chiến trường Ukraine".

Tuy nhiên, cần lưu ý, một số đơn vị pháo binh Ukraine thấy khả năng này “không mấy hữu ích”.

Một chỉ huy đơn vị pháo binh Ukraine có mật danh “Nocturne” đã nói với phóng viên báo Le Monde (Pháp) vào năm 2023 rằng: “CAESAR bắn rất nhanh và chính xác. Nhưng chúng tôi ít khi sử dụng vì nó rất dễ bị tổn thương và không thích nghi tốt với thực tế chiến trường Ukraine…"

"Nếu chúng tôi cơ động ra địa hình mở để bắn, nó sẽ trở thành mục tiêu của hỏa lực phản pháo sau 3 đến 4 phút. Chúng tôi không có thời gian để sơ tán khỏi vùng nguy hiểm. Trong khi với M777, trung bình tôi có thể bắn cả trăm quả đạn mỗi ngày. Với CAESAR, chỉ cần bắn được 5 quả là tốt. M777 rất dễ ngụy trang, và chúng tôi có thể lắp đặt lưới kim loại xung quanh để bảo vệ nó khỏi UAV Lancet của Nga, nhưng với CAESAR thì không, vì nó quá cồng kềnh”.

Hơn nữa, quân đội Nga được biết đã sử dụng chiến thuật "dụ" pháo Ukraine ra khỏi hầm trú ẩn và tấn công chúng ngay trên đường. Một số tổ hợp CAESAR đã trở thành nạn nhân của chiến thuật này.

Rõ ràng, những tuyên bố của "Nocturne" về độ chính xác và tầm bắn, củng cố đánh giá của liên doanh KNDS rằng độ chính xác của CAESAR sẽ rất có giá trị đối với quân đội Mỹ.

CAESAR có gì mà pháo của Mỹ không có?

Quân đội Mỹ đang triển khai một chương trình hiện đại hóa pháo binh và có thể lựa chọn một phiên bản cơ động hơn và tầm bắn xa hơn. Năm 2024 đã có 5 công ty tham gia thử nghiệm gồm American Rheinmetall Vehicles, BAE BOFORS, Hanwha Defense USA, General Dynamics Land Systems và Elbit Systems USA.

Điều này có thể đồng nghĩa với việc KNDS và Leonardo DRS hơi chậm chân trong cuộc cạnh tranh, nhưng có vẻ như quân đội Mỹ vẫn chưa tìm ra giải pháp ưu tiên mặc dù đã có những buổi thử nghiệm.

Hiện tại, quân đội Mỹ biên chế 2 loại pháo chính là pháo tự hành bánh xích M109A7 và lựu pháo xe kéo M777. Có sự khác biệt rõ ràng về khả năng di chuyển của chúng, nhưng cũng có những điểm tương đồng.

Cả hai khẩu pháo đều có tầm bắn tốt, khoảng 23km với đạn thông thường và lên đến 40km với đạn dẫn đường Excalibur, vượt trội hơn nhiều so với các hệ thống pháo binh tiên tiến trên thế giới. Chúng có thể bắn chung một loạt đạn tăng tầm, cung cấp cho chỉ huy chiến trường các lựa chọn phù hợp, dựa trên loại mục tiêu.

Thời gian triển khai và thu hồi của M777 chỉ mất chừng 2 phút. M109A7 có thể khai hỏa trong vòng 30 giây sau khi dừng lại và phối hợp các nhiệm vụ chi viện hoặc chế áp giữa các khẩu pháo bố trí phân tán, cải thiện khả năng sống sót.

Điểm khác biệt chính nằm ở cách chúng di chuyển và cách chúng được không vận để triển khai ở các chiến trường xa. M109 nặng 38 tấn, đòi hỏi máy bay vận tải quân sự hạng nặng để cơ động giữa các chiến trường. Khung gầm là loại bánh xích, mang lại khả năng di chuyển việt dã tốt hơn so với xe bánh lốp, nhưng nhìn chung sẽ chậm hơn trên đường trường.

Trong khi đó, M777 là pháo “siêu nhẹ”, chỉ nặng 4,4 tấn, dễ dàng được kéo bằng xe tải hoặc có thể được vận chuyển bằng nhiều loại trực thăng, nhanh chóng triển khai đến những vị trí có địa hình hiểm trở.

Pháo CAESAR sử dụng nòng dài gấp 52 lần đường kính đạn. Ngược lại, M777 có nòng dài gấp 33 lần và M109A7 là 39 lần, đồng thời cả hai đều đã được hãng BAE Systems giới thiệu nòng dài 52 lần tại nhiều triển lãm khác nhau.

Khi sử dụng đạn tăng tầm, CAESAR có tầm bắn tới 42km hoặc lên tới 55km khi sử dụng đạn VLAP (đạn pháo sử dụng động cơ tên lửa hỗ trợ của Rheinmetall). KNDS cũng tuyên bố rằng nó có thể bắn đạn Vulcano 155mm của Leonardo, tầm bắn tới 70km.

Ngoài ra, CAESAR cũng có thể bắn đạn Excalibur (tầm tối đa 50km) và đạn chống tăng BONUS như pháo của Mỹ. Với trọng lượng 26,7 tấn, phiên bản CAESAR Mk 2 nhẹ hơn khá nhiều so với M109 và có thể được vận chuyển bằng máy bay vận tải quân sự như A400M.

CAESAR cũng di chuyển linh hoạt hơn trên đường, mặc dù có thể gặp khó khăn khi cơ động trên địa hình gồ ghề, đặc biệt là trên đường trơn trượt.

Nhìn chung, điều này cho thấy lựu pháo CAESAR phù hợp với một số hình thức chiến thuật của quân đội Mỹ. M777 có thể thực hiện vai trò tương tự ở một mức độ nào đó, nhưng lập luận đó có thể phụ thuộc vào trình độ của khẩu đội để đảm bảo khả năng sống sót.

M777 chỉ mất 2 phút để thu hồi và cơ động, so với pháo CAESAR cũng không chênh lệch nhau là mấy.

Rõ ràng là M109A7 không thể triển khai ở cùng mức độ và sẽ yêu cầu máy bay vận tải hạng nặng như C-17 để có thể đưa vào chiến trường nhanh chóng, đồng thời đòi hỏi phải có đường băng lớn.

Vì vậy, loại vũ khí mới nhẹ hơn và tính cơ động vượt trội có thể cung cấp cho quân đội Mỹ một thứ gì đó ở giữa hai khẩu lựu pháo của mình, cũng như tăng tầm bắn với đối với các mục tiêu có giá trị cao.

Pháo binh trong tương lai cần đáp ứng tiêu chuẩn nào?

Thật khó để đánh giá mức độ khả thi của những kinh nghiệm từ chiến trường Ukraine có thể áp dụng đối với các nước khác trong xung đột hiện đại. Rõ ràng là Nga và Ukraine có hệ thống ISR (tình báo, giám sát và thu thập thông tin) phổ biến, khiến việc di chuyển pháo trên chiến trường trở nên nguy hiểm.

Tuy nhiên, ít có khả năng mọi cuộc chiến đều diễn ra với mức độ khốc liệt giống như ở Ukraine.

Cũng cần xem xét các yếu tố khác trong thiết kế lựu pháo, chẳng hạn như số lượng pháo thủ và số đạn nó mang theo, vì những yếu tố này sẽ quyết định thời gian một khẩu pháo có thể hỗ trợ tác chiến.

Mặc dù có xu hướng rõ ràng là giảm biên chế khẩu đội, nhưng điều này chắc chắn sẽ gây áp lực lớn hơn nhiều lên những pháo thủ còn lại, bất chấp mức độ tự động hóa cao hơn.

Hơn nữa, tự động hóa khiến trọng lượng xe tăng lên, từ đó giảm cơ số đạn mang theo. Trong trường hợp này, việc bắn và di chuyển nhanh trở nên cần thiết để tiếp đạn lại. CAESAR không phải là một trong những mẫu pháo đó do chỉ mang theo được 18 viên đạn, đòi hỏi phải tiếp đạn thường xuyên.