Chiến thuật màn khói: UAV giúp Nga tàng hình trước Ukraine trên tiền tuyến

Một video mới cho thấy một máy bay không người lái (UAV) FPV của Nga tạo ra màn khói trước khi tiến hành một cuộc tấn công ở khu vực Zaporizhia.

Chiến thuật mới này tận dụng tốc độ và khả năng cơ động của UAV để nhanh chóng thả khói theo một mô hình chính xác, mang lại hiệu quả ấn tượng. Câu hỏi được đặt ra là liệu những UAV tạo màn khói có thể trở thành một yếu tố phổ biến trên chiến trường tương lai.

Khói đã được sử dụng trong chiến sự từ lâu, nhưng chỉ thực sự trở nên quan trọng trong Thế chiến I và II với sự xuất hiện của nhiều loại thiết bị khác nhau, từ bình khói truyền thống đến các bộ tạo khói sử dụng khí thải xe và đạn khói được bắn bởi pháo binh hoặc súng cối.

"Sử dụng khói có thể giúp một đơn vị giành chiến thắng hoặc dẫn đến thất bại. Khói là một yếu tố tăng cường sức mạnh trong chiến đấu, nhưng cũng có thể trở thành con dao hai lưỡi", một tài liệu của quân đội Mỹ về các chiến thuật che phủ bằng khói viết.

Trong Thế chiến II, quân đội Mỹ thường bắn đạn khói trước khi đối đầu với các xe tăng Đức để làm mù tầm nhìn của đối phương, tạo lợi thế chiến thuật. Ngoài ra, khói thường được sử dụng để che chắn, tạo ra một bức màn ngăn cách giữa lực lượng đồng minh và quân địch, giúp binh sĩ tiến công hoặc rút lui mà không bị phát hiện.

Sau Thế chiến II, nhiều loại xe tăng được trang bị ống phóng lựu khói để tạo ra màn che khi bị tấn công bằng tên lửa chống tăng. Các phương tiện chiến đấu của Mỹ hiện nay đều có hệ thống phóng lựu khói để nhanh chóng bao phủ chúng trong một lớp khói bảo vệ.

Mặc dù chiến thuật sử dụng khói trong quân đội Nga có quy mô lớn, nhưng trên thực tế, nó không được sử dụng nhiều trong cuộc chiến tại Ukraine.

Một số trường hợp ngoại lệ bao gồm một cuộc tấn công của Nga vào tháng 4/2024, trong đó nhiều phương tiện có bộ tạo khói được triển khai để che chắn một khu vực rộng lớn.

Một số video cho thấy các phương tiện Nga sử dụng hệ thống tạo khói khi bị UAV tấn công. Tuy nhiên, vì các phương tiện này dễ trở thành mục tiêu khi tạo khói, Nga cũng đã thử nghiệm việc gắn bộ tạo khói lên các robot mặt đất không người lái (UGV).

Một video từ năm 2024 cho thấy một UGV đang được thử nghiệm, trong khi một video khác quay đầu năm nay ghi lại cảnh một UGV đặt hàng loạt thiết bị tạo khói dọc một con đường và kích hoạt chúng để tạo ra màn che.

Tuy nhiên, nhìn chung, khói không xuất hiện nhiều trên chiến trường Ukraine như mong đợi. Có một số lý do chính:

Thứ nhất là yêu cầu về thông tin tình báo: Hiệu quả của khói phụ thuộc lớn vào vị trí thả và hướng gió. Nếu không tính toán đúng, khói có thể che khuất cả quân ta lẫn đối thủ.

Thứ 2, khói làm tăng sự hỗn loạn: Binh lính tiến công qua màn khói có thể tránh được tầm quan sát của đối thủ, nhưng họ cũng khó quan sát được đường đi của chính mình, gây khó khăn cho việc chỉ huy và phối hợp.

Thứ 3, khói không hiệu quả trước công nghệ hiện đại: Hình ảnh nhiệt đang ngày càng phổ biến, và khói thường không thể che giấu thân nhiệt, khiến nó mất đi nhiều tác dụng.

Việc tích hợp bộ tạo khói vào UAV FPV mang lại cách tiếp cận linh hoạt hơn cho Nga. Trong video mới, UAV bay lên xuống để duy trì lớp khói che chắn đúng vị trí, đồng thời điều chỉnh theo hướng gió và kích hoạt khói đúng lúc, đúng chỗ.

Tuy nhiên, do những hạn chế đã đề cập, UAV tạo màn khói có thể không tạo ra thay đổi lớn trong cuộc chiến ở Ukraine. Chúng có thể hữu dụng hơn trong những xung đột mà đối phương không có nhiều UAV giám sát từ trên cao.

Dù vậy, điều này cho thấy tiềm năng sáng tạo trong việc sử dụng UAV như một nền tảng triển khai chiến thuật. Chẳng hạn, "Rồng lửa" - một UAV mang nhiệt nhôm - từng chỉ là vũ khí tự sát, nhưng giờ đây nó có thể rải kim loại nóng chảy xuống mục tiêu đối phương.

Dù UAV tạo khói có thể không thay đổi hoàn toàn cục diện chiến trường, nhưng những thử nghiệm như vậy mở ra nhiều khả năng mới. Các loại UAV mang hơi cay - vốn đã được Nga thử nghiệm ở Ukraine - có thể có ảnh hưởng lớn hơn. Và có lẽ trong tương lai, nhiều thiết bị khác cũng sẽ được tích hợp vào UAV, tạo ra những đột phá bất ngờ trong chiến tranh hiện đại.