Bầu cử giữa nhiệm kỳ Mỹ: Thế trận ở Quận Cam

Cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ Mỹ sẽ diễn ra vào tháng 11 tới. Mục tiêu của đảng Dân chủ là giành lại thế kiểm soát lưỡng viện tại Quốc hội. Các cuộc vận động cho hai đảng Cộng hòa và Dân chủ đang rốt ráo diễn ra khắp cả nước và ở Quận Cam (bang California, nơi có đông người Việt sinh sống) cũng không ngoại lệ.

Quận Cam từng là chỗ dựa đáng tin cậy của đảng Cộng hòa hàng thập niên nay, hiện dần có nhiều thay đổi và đảng Dân chủ không bỏ qua cơ hội này để nắm lợi thế trong cuộc bầu cử tháng 11 tới.

Tham vọng lớn của phe Dân chủ

Tại Quận Cam, hiện đảng Cộng hòa đang nắm bốn ghế Hạ viện và mục tiêu của đảng Dân chủ là giành được bốn ghế này, theo AP. Hạ nghị sĩ Cộng hòa Ed Royce sắp về hưu sau 25 năm phục vụ và cuộc chạy đua vào vị trí này đang diễn ra giữa hai ứng viên: Bà Young Kim (gốc Hàn Quốc - ứng viên Cộng hòa) và ông Gil Cisneros (gốc Tây Ban Nha, ứng viên Dân chủ).

Bà Kim 55 tuổi, sinh ra ở Hàn Quốc, lớn lên ở đảo Guam, sau đó sang California học đại học. Bà Kim đang cố gắng trở thành nữ ứng viên người Mỹ gốc Hàn đầu tiên được bầu vào Quốc hội Mỹ. Theo AP, bà Kim đã được đảng Cộng hòa bồi dưỡng rất lâu, chờ cơ hội tung ra như một điển hình để phản ánh tính đa dạng dân số Quận Cam. Bà Kim có nhiều năm kinh nghiệm làm việc cho ông Royce trước khi chính thức chạy đua thay thế vị trí của ông.

Tuy nhiên, đường đi chính trị của bà có phần bị phức tạp hóa vì Tổng thống Mỹ Donald Trump, theo AP. Ông Trump không được ưa thích nhiều ở một bang mà đảng Dân chủ nắm hầu hết cơ quan chính quyền cũng như có tới 39 ghế trong Hạ viện, so với chỉ 14 ghế của đảng Cộng hòa. Để hạn chế điều này, bà Kim không những ưu tiên nhắc nhiều đến việc phát triển kinh tế trong các cuộc vận động mà còn nhấn mạnh bà độc lập với Nhà Trắng về nhiều vấn đề như thương mại, cũng như chưa bao giờ nhắc đến ông Trump khi phát biểu.

Ứng viên Dân chủ gốc Tây Ban Nha Cisneros, 47 tuổi, một cựu binh hải quân, từng có thời gian theo đảng Cộng hòa nhưng sau qua Dân chủ vì cho rằng đảng Cộng hòa “đã trở nên bảo thủ sâu sắc”. Ông Cisneros được xem như một hy vọng mang lại sự thay đổi cho địa phương vốn đảng Cộng hòa thắng thế lâu nay. Ông là ứng viên đầu tiên tự mình bỏ tiền trang trải chi phí vận động tranh cử nhờ vào khoản tiền từng trúng số 266 triệu đô.

Tự tin sẽ chiến thắng, ông Cisneros nói về TP Fullerton thuộc Quận Cam rằng “đây không phải là địa phương nó đã từng 15 hay 10 năm trước”. Và theo lời ông thì các cử tri đang rất muốn nhìn thấy sự thay đổi tại Quốc hội Mỹ vốn đang do đảng Cộng hòa kiểm soát.

Người “like” ông Trump, kẻ không thích

Một hạ nghị sĩ Cộng hòa nữa sắp ra đi là ông Darrell Issa. Ông này sẽ rời nghị viện, tham gia chính phủ ông Trump với vị trí lãnh đạo Cơ quan Thương mại và Phát triển Mỹ. Người ông Issa ủng hộ thay thế mình là bà Diane Harkey, cựu nghị viên bang California hiện đang làm ở sở thuế của bang.

Đối thủ của bà Harkey là ứng viên Dân chủ Mike Levin, một luật sư. Ông Levin nói rằng ông tham gia cuộc đua vì muốn chấm dứt việc ông Trump và đảng Cộng hòa “liên tục hủy hoại luật Bảo hiểm y tế phải chăng”, còn được biết là Obamacare.

Bên cạnh hai cuộc đua thay thế này, hai đương kim nghị sĩ Cộng hòa khác ở Quận Cam cũng đang vất vả vận động để giữ được ghế của mình trong cuộc bầu cử tháng 11 tới. Đó là hạ nghị sĩ Cộng hòa Dana Rohrabacher và nữ hạ nghị sĩ Mimi Walters.

Ông Rohrabacher bị đảng Dân chủ xem là “nghị sĩ yêu thích của ông Putin” vì ủng hộ sưởi ấm quan hệ với Nga. Đối thủ của ông Rohrabacher trong cuộc bầu cử tới là doanh nhân Harley Rouda, vốn đang rất hy vọng làn sóng xanh (đảng Dân chủ) sẽ quét lùi làn sóng đỏ (đảng Cộng hòa) khắp nước Mỹ.

Bà Walters đang tìm kiếm nhiệm kỳ hạ nghị sĩ thứ ba và đối thủ của bà là nữ ứng viên Dân chủ Katie Porter. Hai đối thủ này có cái nhìn hoàn toàn khác nhau về chính sách kinh tế của chính phủ Trump, trong khi bà Walters hết lời khen ngợi thì bà Porter hết lời chỉ trích.

Liệu xanh có quét được đỏ?

Nếu các ứng viên Dân chủ ở Quận Cam có thể thắng một số hoặc toàn bộ bốn ghế, cơ hội đảng Dân chủ đạt mục tiêu kiếm được 23 ghế cần thiết để thắng thế đa số tại Hạ viện tăng lên rất nhiều. Điều này đồng nghĩa đảng Dân chủ có nhiều quyền lực hơn trong kiểm soát quá trình lập pháp của ông Trump trong thời gian còn lại trong nhiệm kỳ (đầu) của ông. Ngược lại, nếu đảng Cộng hòa giữ được bốn ghế này, đường đi của đảng Dân chủ sẽ rất khó khăn và đảng Cộng hòa khả năng lớn sẽ duy trì được thế kiểm soát Quốc hội thêm hai năm nữa.

Vì tầm quan trọng này mà chính cựu tổng thống Dân chủ Barack Obama đã chọn Quận Cam là một trong những điểm đến đầu tiên khi khởi động mùa vận động cho đảng Dân chủ đầu tháng 9. Tầm quan trọng này được cũng chính Chủ tịch Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa Ronna McDaniel thừa nhận với báo chí ngày 17-10. Theo bà, cuộc đua ở Quận Cam mang tính quyết định đối với sự kiểm soát Hạ viện của đảng Cộng hòa, đó là lý do bà thân chinh đến vận động cho nghị sĩ Cộng hòa Rohrabacher.

Xét về lợi thế, theo chuyên gia Raphael Sonenshein, Giám đốc điều hành Viện Các vấn đề công Pat Brown (thuộc ĐH bang California -Los Angeles), không thể không dè chừng chỗ dựa chính của các ứng viên Cộng hòa là một lượng lớn cử tri ủng hộ đảng này ở các vùng ngoại ô giàu có. Trong khi đó, theo chuyên gia Paul Mitchell (công ty nghiên cứu phi đảng phái Political Data Inc.), các ứng viên Dân chủ lại hưởng lợi thế từ việc Quận Cam theo thời gian dần ngả nhiều hơn về đảng Dân chủ , vì ảnh hưởng của xu hướng thời đại.

Một trong những xu hướng tạo nên điều này là hiện người gốc Tây Ban Nha và gốc Á chiếm đa số trong 3,2 triệu dân ở Quận Cam, trong khi thời điểm năm 1980 có đến 80% dân số là người da trắng. Lượng người châu Mỹ Latinh và châu Á theo chủ trương độc lập ngày càng nhiều và ngày càng ít người theo đảng Cộng hòa . Lý do lớp người California trẻ không thích bị dán nhãn là theo các đảng lớn. Một thay đổi nữa là thói quen bầu cử của người gốc Á. Theo ông Mitchell, thế hệ người Mỹ gốc Á trẻ là “một trong những nhóm cử tri tự do nhất trong bang”.

Còn nhớ hầu hết cử tri TP Fullerton thuộc Quận Cam đã bỏ phiếu cho ứng viên Dân chủ Hillary Clinton trong cuộc bầu cử tổng thống hồi năm 2016. Tuy nhiên, theo GS khoa học chính trị Jodi Balma tại ĐH Fullerton thì đừng lạc quan quá.

Theo Đăng Khoa

Pháp luật TP Hồ Chí Minh