Báo Anh: Ukraine bất ngờ rút khỏi đàm phán thỏa thuận Biển Đen vào giờ chót

Reuters trích dẫn các nguồn tin giấu tên cho biết ngày 15/4 rằng, Nga và Ukraine gần như đã đạt được một thỏa thuận vận chuyển hàng hải mới trên Biển Đen vào tháng 3 sau 2 tháng đàm phán. Tuy nhiên, Ukraine đã từ bỏ thỏa thuận này vào phút chót, nguồn tin cho hay.

Tuyến đường vận chuyển hàng hóa giữa 2 bên đã không có thỏa thuận chính thức kể từ tháng 7/2023, khi Moscow từ chối gia hạn Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen lần đầu tiên vào tháng 8/2022 do Thổ Nhĩ Kỳ và Liên hợp quốc làm trung gian.

Nga cáo buộc rằng Mỹ và EU đã không giữ đúng cam kết trong thỏa thuận khi ngăn chặn xuất khẩu thực phẩm và phân bón của Nga.

Theo nguồn tin của Reuters, các cuộc đàm phán gần đây do Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian đã dẫn tới một thỏa thuận dự kiến nhằm "đảm bảo an toàn cho hoạt động vận tải thương mại ở Biển Đen".

Reuters cho biết, Ukraine dường như đã đồng ý rằng Tổng thống Recep Tayyip Erdogan có thể công bố thỏa thuận dự kiến này một ngày trước cuộc bầu cử địa phương ngày 31/3 ở Thổ Nhĩ Kỳ. Hiệp ước sẽ có hiệu lực ngay lập tức sau khi được công bố.

"Vào phút cuối, Ukraine bất ngờ rút lui và thỏa thuận bị phá vỡ", nguồn tin cho biết.

Theo bản dự thảo mà Reuters tiếp cận được, Ankara đã làm trung gian cho các thỏa thuận giữa Moscow và Kiev "về việc đảm bảo hoạt động đi lại tự do và an toàn cho các tàu buôn ở Biển Đen", tuân thủ các công ước hàng hải.

Các bảo đảm sẽ không áp dụng đối với "tàu chiến, tàu dân sự chở hàng hóa quân sự", trừ khi được tất cả các bên đồng ý.

Theo dự thảo thỏa thuận, cả Nga và Ukraine đều phải đưa ra các đảm bảo an ninh cho các tàu thương mại ở Biển Đen, cam kết không tấn công, bắt giữ hoặc khám xét chúng, miễn là chúng không chở hàng hoặc khai báo là hàng hóa phi quân sự.

Lý do khiến Kiev rút lui chưa rõ ràng, nhưng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cáo buộc Nga nhắm mục tiêu vào cơ sở hạ tầng xuất khẩu ngũ cốc trong thỏa thuận ban đầu, qua đó khiến các quốc gia dễ bị tổn thương gặp rủi ro.

Hồi đầu năm, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov phủ nhận việc Moscow từng tấn công tàu Ukraine ở Biển Đen trong thời gian thỏa thuận ngũ cốc ban đầu có hiệu lực.

Ông nói, một trong những lý do khiến Moscow không gia hạn Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen là việc Kiev bị nghi "lạm dụng tuyến đường vận chuyển trong suốt thỏa thuận".

"Người Ukraine đã sử dụng những lối đi an toàn tự do này để phóng vũ khí của họ dưới dạng xuồng không người lái hải quân", gây thiệt hại cho các tàu và cảng của Nga.

Ngoài ra, Nga cho rằng, thỏa thuận chỉ cho phép xuất khẩu ngũ cốc thương mại từ Ukraine một cách hiệu quả, trong khi xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của Nga vẫn bị phương Tây chặn lại. Nga cũng cáo buộc các nước giàu trục lợi từ phần lớn hàng xuất khẩu của Ukraine.

Theo phía Nga, chỉ có 3% số ngũ cốc của Ukraine được vận chuyển đến các nước trong danh sách các quốc gia có nhu cầu lớn nhất của Chương trình Lương thực Thế giới của Liên hợp quốc.