Không gian ngầm dưới "Hàm cá mập"

Trong những năm gần đây, vấn đề quy hoạch không gian ngầm đã trở thành một xu hướng trong phát triển đô thị hiện đại. Một loạt văn bản quy phạm pháp luật như Luật Thủ đô, quy hoạch thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, quyết định 913 của TP Hà Nội phê duyệt quy hoạch chung không gian xây dựng ngầm đô thị trung tâm đến năm 2030, đều nhắc đến vấn đề này.

Tại trung tâm Hà Nội, quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục đang đứng trước những cơ hội thay đổi to lớn, bao gồm dự kiến phá dỡ tòa nhà "Hàm cá mập" để mở rộng không gian. Đây là một quyết tâm chính trị mạnh mẽ của chính quyền thủ đô. Sự kiện này đặt ra câu hỏi: Việc phá dỡ tòa nhà hàm cá mập, di dời một số cơ quan, hộ dân để mở rộng không gian quảng trường đã tối ưu chưa? Làm thế nào để quy hoạch không gian ngầm tại đây vừa thúc đẩy phát triển, vừa giữ gìn giá trị văn hóa lịch sử?

Với quy hoạch hiện tại, khu vực quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục bị hạn chế về không gian công cộng, giao thông đông đúc, cơ sở hạ tầng ngầm chưa phát triển và quan trọng là không thể tổ chức các sự kiện, hoạt động văn hóa tập trung đông người.

Ở những nơi đắc địa song khan hiếm không gian mặt đất, thì quy hoạch không gian ngầm là một giải pháp tối ưu. Việc tích hợp không gian ngầm tại quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục sẽ mang đến những cơ hội phát triển đô thị bền vững, và dĩ nhiên cũng đặt ra các thách thức cần giải quyết.

Theo thông báo gần đây của UBND TP Hà Nội, khu vực này mới chỉ dự kiến phá dỡ tòa nhà "Hàm cá mập" với diện tích 500m2, di dời một số cơ quan, hộ dân tạo không gian mở bên trên, sau đó nghiên cứu xây dựng 3 tầng ngầm làm bãi đỗ xe... Theo tôi, như vậy là chưa đủ, cần mạnh dạn quy hoạch không gian ngầm để mở rộng diện tích sử dụng cho thương mại, bãi đỗ xe và các tiện ích công cộng khác, mà không làm ảnh hưởng đến cảnh quan trên mặt đất. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để cải thiện giao thông, giảm ùn tắc và mang lại một diện mạo mới cho khu vực trung tâm Hà Nội.

Hơn nữa, nhà ga C9 thuộc tuyến đường sắt đô thị số 2 nằm gần quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục. Việc kết nối trực tiếp với không gian ngầm khu vực "Hàm cá mập" sẽ biến nơi đây thành một địa điểm tập trung và lan tỏa (Hub) giao thông, giúp người dân và du khách dễ dàng tiếp cận các khu vực trung tâm Hà Nội, đúng theo hình thái phát triển đô thị TOD (mô hình đô thị phát triển theo định hướng giao thông công cộng), nhằm khuyến khích sử dụng giao thông công cộng thay phương tiện cá nhân, góp phần cải thiện chất lượng không khí.

Khi tận dụng hiệu quả không gian ngầm, lưu lượng giao thông trên mặt đất xung quanh quảng trường sẽ được giảm tải, đặc biệt trong giờ cao điểm. Không gian ngầm ở "Hàm cá mập" kết nối với nhà ga C9 sẽ mở ra cơ hội phát triển các khu trung tâm thương mại, dịch vụ và giải trí dưới lòng đất. Điều này không chỉ thu hút thêm khách du lịch mà còn kích thích tăng trưởng kinh tế khu vực. Các nhà đầu tư trong và ngoài nước có thể quan tâm hơn đến việc phát triển hạ tầng, kinh doanh tại khu vực ngầm này nhờ tiềm năng sinh lợi từ giao thông thuận tiện.

Với vị trí gần hồ Hoàn Kiếm và các di sản văn hóa, việc kết nối không gian ngầm giúp du khách dễ dàng tiếp cận các địa điểm nổi tiếng mà không ảnh hưởng đến cảnh quan trên mặt đất. Các trung tâm thông tin, khu vực nghỉ ngơi hoặc triển lãm có thể được xây dựng ở không gian ngầm, gia tăng trải nghiệm cho du khách.

Nhìn chung, kết nối nhà ga C9 với không gian ngầm "Hàm cá mập" không chỉ đáp ứng nhu cầu giao thông mà còn mở ra cơ hội phát triển đô thị và kinh tế bền vững. Đây chính là một bước tiến tiềm năng hướng tới việc biến Hà Nội thành đô thị thông minh và hiện đại.

Hệ thống không gian ngầm có thể được thiết kế đồng bộ với các hệ thống thoát nước ngầm, từ đó hạn chế ngập úng trong điều kiện mưa lớn, vốn là vấn đề thường gặp ở Hà Nội.

Tuy nhiên, xây dựng không gian ngầm trong khu vực đông dân cư có thể gây ra những thay đổi về địa chất. Điều này cần được đánh giá cẩn thận để tránh nguy cơ sụt lún hoặc ảnh hưởng đến các công trình xung quanh.

Với sự phát triển của công nghệ xây dựng ngày nay, chúng ta hoàn toàn có thể khắc phục trở ngại trên, sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường và công nghệ xây dựng hiện đại để giảm thiểu lượng carbon phát thải trong quá trình thi công. Hà Nội cũng có thể thiết kế không gian ngầm tích hợp với các hệ thống hiện có nhằm đảm bảo sự cân bằng giữa phát triển và bảo vệ môi trường.

Trên thế giới đã có nhiều bài học về xây dựng không gian ngầm. Dự án "deep tunnel sewerage system" (hệ thống cống ngầm sâu) ở Singapore và các không gian ngầm như trung tâm thương mại, bãi đỗ xe, và hệ thống tàu điện ngầm MRT đã được triển khai thành công. Ai đã từng đi Singapore, có thể thấy giữa khu vực đông đúc chật chội Chinatown (Phố người Hoa) là hai đầu cổng tàu điện ngầm có thể kết nối đi các hướng.

Thành phố Montreal (Canada) nổi tiếng với hệ thống "underground city" (thành phố ngầm) là một mạng lưới dài hơn 32km kết nối các trung tâm mua sắm, nhà hàng, văn phòng, khách sạn và ga tàu điện ngầm. Hệ thống này không chỉ giúp người dân tránh được thời tiết khắc nghiệt, mà còn tạo ra một không gian sống và làm việc tiện nghi.

Thủ đô Helsinki (Phần Lan) đã phát triển một kế hoạch không gian ngầm toàn diện, bao gồm các bãi đỗ xe, trung tâm dữ liệu, và thậm chí cả khu vực thể thao. Thành phố này đã tận dụng không gian ngầm để giảm áp lực lên mặt đất và bảo vệ môi trường tự nhiên.

Những thành phố kể trên là minh chứng cho thấy việc quy hoạch không gian ngầm có thể mang lại lợi ích to lớn, nếu được thực hiện một cách khoa học. Hy vọng Hà Nội có những quyết sách đúng để người dân có thể tận hưởng một không gian quảng trường đẹp, văn hóa và đáng tự hào giữa lòng nội đô lịch sử.

Chuyên mục TÂM ĐIỂM mong nhận được ý kiến của bạn đọc về nội dung bài viết. Hãy vào phần Bình luận và chia sẻ suy nghĩ của mình. Xin cảm ơn!