Tỉnh duy nhất của Việt Nam trở thành điểm đến thân thiện nhất thế giới
(Dân trí) - Sau khi chia tách từ tỉnh Hà Nam Ninh, sau 3 thập kỷ, Ninh Bình - tỉnh trong nhóm nhỏ nhất Việt Nam - "lột xác" trở thành điểm đến thân thiện nhất thế giới.
Ký ức
Năm 1992, Ninh Bình được chia tách ra từ tỉnh Hà Nam Ninh (có diện tích gần 1.400km2), đa số diện tích này là vùng núi đá vôi xen lẫn vùng đất sình lầy "chiêm khê mùa thối". Sau ngày tái lập tỉnh (tỉnh Ninh Bình thành lập năm 1945, đến năm 1976 sáp nhập với tỉnh Hà Nam thành tỉnh Hà Nam Ninh), người dân Ninh Bình chủ yếu sống bằng nông nghiệp và nghề khai thác đá đốt vôi.
Ông N.M.T. (66 tuổi) nhớ lại, một thời gian dài, tỉnh Ninh Bình được người dân ví von là vùng đất "4b", nghĩa là buồn - bực - bụi - bẩn. Trung tâm của tỉnh lúc bấy giờ là thị xã Ninh Bình, được xem là phát triển nhất nhưng cũng không có nổi một con đường khang trang sạch đẹp. Khắp các phố phường ở thị xã nhà nhà, người người làm nghề đốt lò vôi, đóng gạch bi… gây bụi bẩn, mù mịt khắp nơi.
Trước và đầu những năm 2000, ngành công nghiệp khai thác và chế biến xi măng là dấu ấn đậm nét nhất về nền kinh tế của tỉnh Ninh Bình. Khắp các địa phương trong tỉnh, từ thị xã Tam Điệp đến các huyện như Hoa Lư, Gia Viễn, toàn bộ vùng núi đá vôi bị biến thành các mỏ khai thác nguyên liệu làm xi măng, đốt lò vôi một cách triệt để.
Người dân tỉnh Ninh Bình khai thác núi đá vôi trong những năm 2000 (Ảnh: Ninh Mạnh Thắng).
Ông T. kể tiếp: "Sau ngày chia tách tỉnh, Ninh Bình trở thành một trong những tỉnh nghèo của cả nước. Diện tích nhỏ, dân số ít, các chính sách phát triển của tỉnh khi ấy cũng loay hoay không tìm được hướng đi mới.
Vốn là nghệ sĩ nhiếp ảnh, ông T. đã chụp và còn lưu giữ nhiều bức hình ghi dấu về thời kỳ gian khó của tỉnh nhà. Mở cuốn album ảnh cũ kỹ, ông T. cho chúng tôi xem lại những bức hình về vùng đất cố đô những năm 90 của thế kỷ trước, để minh chứng cho những điều ông nói là đúng.
Trong số đó, có những bức ảnh ghi lại cảnh các mỏ đá vôi nổ mìn khai thác đá, đốt lò vôi thủ công gây bụi trắng xóa hay những cột khói đen bụi mù mịt của các nhà máy xi măng ở Ninh Bình mà ông chụp lại được để minh chứng cho ký ức "4b" một thời của tỉnh nhà.
Bến thuyền Tràng An khi mới được xây dựng để đón du khách tham quan Quần thể danh thắng Tràng An (Ảnh: Ninh Mạnh Thắng).
Hồi sinh vùng đất cố đô nghìn năm
Trong những bức ảnh ông N.M.T. ghi lại về Ninh Bình hơn 20 năm trước, có nhiều tấm hình chụp du khách nước ngoài đến tham quan Tam Cốc - Bích Động (xã Ninh Hải, thành phố Hoa Lư ngày nay), hay những bức hình về khu đầm đất ngập nước Vân Long (xã Gia Vân, huyện Gia Viễn).
"Từ thời đó, người nước ngoài đã say mê sự hoang sơ, bình dị, mộc mạc và yên bình của làng quê Ninh Bình", ông T. nói.
Người nghệ sĩ 66 tuổi chia sẻ tiếp, trước khi Tràng An được phát hiện và khai phá, Tam Cốc - Bích Động là một điểm du lịch thu hút đông du khách nước ngoài đến Việt Nam. Đây cũng chính là tiền đề và tia hy vọng để Ninh Bình tìm ra hướng đi mới cho tương lai phát triển của tỉnh về du lịch từ cách đây gần 20 năm trước.
Tìm ra hướng phát triển cho tương lai là nền kinh tế xanh (du lịch), để không còn bị phụ thuộc vào nền kinh tế nâu (khai thác mỏ, sản xuất xi măng), tỉnh Ninh Bình được Chính phủ đồng ý cho triển khai nhiều dự án về du lịch để "hồi sinh" vùng đất Cố đô Hoa Lư, Tràng An - nơi từng là kinh đô của Nhà nước Đại Cồ Việt.
Toàn cảnh Quần thể danh thắng Tràng An - Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới ở Ninh Bình (Ảnh: Ninh Mạnh Thắng).
Chủ trương của tỉnh Ninh Bình trong phát triển "ngành công nghiệp không khói" là chọn phương thức hợp tác "công - tư", nhà nước và tư nhân cùng làm, với mục đích là tôn tạo lại danh thắng Tràng An và vùng kinh đô Hoa Lư xưa, biến nơi đây trở thành điểm đến hấp dẫn đối với du khách trong nước và quốc tế, đem lại việc làm và thu nhập cho người dân địa phương.
Toàn bộ vùng đất sình lầy, chiêm khê mùa thối ở các xã Ninh Xuân, Ninh Hải, Trường Yên (huyện Hoa Lư), xã Gia Sinh (huyện Gia Viễn) được nạo vét; các con sông, hang ngầm được khơi thông; các tuyến đường bộ hiện đại kết nối được xây dựng, hàng vạn cây xanh được trồng để tái sinh vùng đồi núi trọc…
Một vùng đất rộng trên 12.500ha toàn núi đá vôi xen kẽ cỏ dại, sình lầy bao phủ, nhanh chóng trở nên thơ mộng với vẻ đẹp hoang sơ vốn có. Bên cạnh đó, hàng chục ngôi chùa cổ hơn 1.000 năm tuổi như: Bái Đính, Bích Động, Am Tiên…, các di tích khảo cổ (Hành Cung Vũ Lâm), các danh lam (đền Trình, suối Tiên…) được khai phá, tôn tạo lại để trở thành điểm đến hấp dẫn.
Tổng giám đốc UNESCO, bà Audrey Azoulay tham quan thắng cảnh Tràng An, Ninh Bình (Ảnh: Thái Bá).
Lãnh đạo Sở Du lịch tỉnh Ninh Bình chia sẻ, chỉ sau hơn chục năm, với sự giúp đỡ miệt mài của các nhà khoa học, sự đóng góp của các chuyên gia trong và ngoài nước, Quần thể danh thắng Tràng An như được tái sinh với vẻ đẹp vốn có. Các di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh của Ninh Bình được hồi sinh.
Quần thể danh thắng Tràng An đã được bảo tồn nguyên vẹn các giá trị tiêu biểu về địa chất, địa mạo, văn hóa và nhanh chóng được quảng bá rộng rãi, thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế.
Năm 2014, UNESCO chính thức ghi danh Quần thể danh thắng Tràng An là Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới. Đây là di sản hỗn hợp đầu tiên ở Đông Nam Á, thứ 11 ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương và là di sản "kép" duy nhất tại Việt Nam.
Di sản thế giới Tràng An, không chỉ là niềm tự hào của người dân Ninh Bình mà còn là sự hãnh diện của Việt Nam với thế giới. Mới đây, các tổ chức nổi tiếng trên thế giới như: Santagata về Kinh tế Văn hóa (Ý), Viện Leibniz về Phát triển Đô thị và Vùng Kinh tế sinh thái (Đức); các chuyên gia, nhà khoa học trong nước và quốc tế đã công bố: "Tổng giá trị kinh tế (TEV) của khu Di sản thế giới Quần thể danh thắng Tràng An có giá trị ước tính 213 tỷ USD".
Du khách quốc tế tham quan di sản thế giới Tràng An (Ảnh: Thái Bá).
Điểm đến thân thiện nhất thế giới
Từ sau khi Quần thể danh thắng Tràng An được UNESCO ghi danh, du lịch Ninh Bình đã chuyển mình mạnh mẽ. Từ một tỉnh chưa có tên trên bản đồ du lịch Việt Nam và thế giới, Ninh Bình trở nên nổi tiếng với du khách trong nước và quốc tế.
Năm 2024, tỉnh này đón trên 8,7 triệu lượt khách, doanh thu du lịch đạt gần 8.900 tỷ đồng và xác lập kỷ lục mới đón 1,5 triệu lượt khách quốc tế.
Ông Bùi Văn Mạnh, Giám đốc Sở Du lịch Ninh Bình cho biết, du lịch phát triển mạnh mẽ, đang dần trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của Ninh Bình. Hiện hàng chục nghìn lao động tại địa phương có việc làm ổn định với mức thu nhập cao từ các ngành nghề và dịch vụ du lịch. Ninh Bình đặt mục tiêu phát triển thành trung tâm du lịch của cả nước, trung tâm tổ chức sự kiện quốc gia, mang tầm quốc tế.
Tại Hội nghị công bố Quy hoạch tỉnh Ninh Bình giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh: "Ninh Bình sẽ tiếp tục phát triển vươn lên mạnh mẽ, trở thành cực tăng trưởng các tỉnh phía Nam đồng bằng Sông Hồng, hướng tới trở thành thành phố trực thuộc Trung ương văn minh, hiện đại, thông minh, có bản sắc riêng, ngang tầm các Đô thị di sản thiên niên kỷ, thành phố sáng tạo trên thế giới".
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trao quyết định công bố Quy hoạch tỉnh Ninh Bình giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 cho lãnh đạo tỉnh Ninh Bình (Ảnh: Thái Bá).
Năm 2023, Booking - một ứng dụng đặt phòng có mặt tại 228 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới công bố giải thưởng Traveller Review Awards. Tỉnh Ninh Bình là đại diện duy nhất của Việt Nam nằm trong top 10 nơi thân thiện với du khách thế giới.
Trong năm 2024, Ninh Bình được bình chọn nằm trong "Top 10 trải nghiệm cuốn hút nhất thế giới năm". Trước đó, địa phương này cũng đạt được nhiều giải thưởng danh giá như: Điểm đến có ảnh hưởng; điểm đến cuốn hút nhất thế giới...
Tỉnh Ninh Bình nằm trong nhóm có diện tích nhỏ nhất nước ta, từng nhiều lần sáp nhập, chia tách. Hiện nay, Ninh Bình có diện tích 1.387,5km2 với dân số gần 1 triệu dân, bao gồm 7 đơn vị hành chính (2 thành phố và 5 huyện).
Thành phố Hoa Lư hiện nay là trung tâm của tỉnh lỵ Ninh Bình và là một trong 4 đô thị loại I của Đồng bằng sông Hồng. Ninh Bình đang xây dựng Hoa Lư trở thành Đô thị di sản thiên niên kỷ, thành phố sáng tạo.
