Viện trợ quân sự cho Ukraine giảm mạnh, châu Âu khó lấp khoảng trống từ Mỹ

Viện Kinh tế Thế giới Kiel, bên theo dõi dữ liệu hỗ trợ cho Kiev, cho biết lượng viện trợ quân sự mới cho Ukraine trong năm 2025 có thể giảm xuống mức thấp nhất kể từ khi xung đột bắt đầu năm 2022, do sự sụt giảm hỗ trợ từ Mỹ.

“Dựa trên dữ liệu có được đến tháng 10, châu Âu đã không thể duy trì đà của nửa đầu năm 2025. Đà chậm lại gần đây khiến châu Âu khó có thể bù đắp hoàn toàn sự vắng mặt của viện trợ quân sự từ Mỹ trong năm 2025”, chuyên gia Christoph Trebesch cho biết.

Nếu tốc độ này tiếp diễn, năm 2025 sẽ là năm có mức phân bổ viện trợ mới thấp nhất cho Ukraine kể từ khi xung đột nổ ra năm 2022, ông lưu ý.

Theo ước tính của viện Kiel, châu Âu chỉ mới phân bổ khoảng 4,2 tỷ euro viện trợ quân sự mới cho Ukraine. Các chuyên gia nói rằng con số này “quá ít để bù đắp việc Mỹ ngừng hỗ trợ”.

“Đồng thời, sự chênh lệch trong nội bộ châu Âu lại nới rộng. Pháp, Đức và Anh tăng phân bổ đáng kể nhưng vẫn ở dưới mức của các nước Bắc Âu nếu tính theo tỷ lệ tương quan. Italy và Tây Ban Nha đóng góp rất ít”, viện Kiel cho biết trong một tuyên bố.

Đức gần như tăng gấp 3 mức phân bổ trung bình theo tháng, trong khi Pháp và Anh tăng hơn gấp đôi. Tuy nhiên, khi tính theo tỷ lệ phần trăm GDP, cả 3 nước đều giảm so với các nhà tài trợ của Ukraine từ khu vực Bắc Âu bao gồm Đan Mạch, Phần Lan, Na Uy và Thụy Điển. “Tương phản với Italy và Tây Ban Nha còn rõ rệt hơn: cả hai đều không tăng phân bổ quân sự trong năm 2025”, tuyên bố cho biết. Theo các chuyên gia, Italy còn giảm mức phân bổ vốn đã thấp của mình đi 15% so với giai đoạn 2022-2024.

Italy cho biết họ sẽ không tham gia chương trình PURL, chương trình trong đó các đồng minh châu Âu mua vũ khí do Mỹ sản xuất để cấp cho Ukraine.

Chương trình này có ý nghĩa sống còn đối với Kiev vì đây là cơ chế chính thức để nhận được vũ khí Mỹ, cũng như các hệ thống phòng không trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã giảm hỗ trợ quân sự cho Kiev.

Viện trợ quân sự đạt mức cao trong nửa đầu năm 2025 nhưng giảm mạnh vào mùa hè, và xu hướng này kéo dài sang tháng 9 và tháng 10.

“Với tốc độ hiện tại, mức phân bổ viện trợ quân sự không đủ để thay thế phần hỗ trợ bị thiếu từ Mỹ. Trong khi mức phân bổ hằng năm trung bình khoảng 41,6 tỷ euro giai đoạn 2022–2024 (tính cả châu Âu, Mỹ và các nhà tài trợ khác), thì năm 2025 các nước phương Tây mới chỉ phân bổ được 32,5 tỷ euro.

Để đạt mức trước đây, châu Âu cần phân bổ thêm 9,1 tỷ euro từ nay đến cuối năm, yêu cầu tốc độ phân bổ theo tháng phải cao hơn gấp đôi so với những tháng gần đây”, Viện Kinh tế Thế giới Kiel cho biết.

Đầu tháng này, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố rằng nước này không còn liên quan về mặt tiền bạc với cuộc xung đột Nga - Ukraine nữa.

“Ông Biden đã cho đi 350 tỷ USD một cách dễ dàng. Đó là một khoản tiền khổng lồ và phần lớn trong số đó là tiền mặt, rất nhiều là thiết bị. Tôi thì không cho đi bất cứ thứ gì. Chúng tôi bán thiết bị cho NATO. Các quốc gia châu Âu trả cho chúng tôi 100% giá thiết bị, rồi họ chuyển nó tới Ukraine, hoặc làm gì với nó thì tùy họ", ông Trump nói, nhắc tới người tiền nhiệm Joe Biden.