Ukraine "làm mù" át chủ bài hỏa lực trên không của Nga

Lực lượng Vũ trang Ukraine (AFU) đang triển khai hàng loạt một thiết bị điện tử mới có khả năng biến những quả bom lượn dẫn đường chính xác của Nga trở nên kém hiệu quả với độ lệch mục tiêu lên tới hàng chục mét, theo tạp chí quốc phòng và an ninh Militarniy.

Militarniy cho biết, các cuộc tấn công bằng bom lượn của Nga gần đây trở nên kém chính xác hơn, và rất có thể là do Ukraine đã phát triển và triển khai thành công một hệ thống đối phó hiệu quả với loại vũ khí này.

Vào mùa xuân năm 2023, Nga bắt đầu sử dụng rộng rãi một bộ thiết bị bổ sung cho bom dẫn đường có tên "Mô-đun lượn và điều chỉnh thống nhất" (UPMK). Sau khi thả, bộ này bung ra các cánh và cánh lái nhỏ để điều hướng quả bom bay lượn tới mục tiêu.

Các phi công Nga phát hiện rằng nếu thả bom từ độ cao lớn, họ có thể thực hiện từ ngoài tầm với của hệ thống phòng không Ukraine, cho phép họ tấn công gần như không bị ngăn cản. Đến đầu năm 2024, bộ UPMK đã được sản xuất hàng loạt và được mô tả là vũ khí "đáng sợ nhất" của Nga vì gần như không thể bị ngăn cản.

Các đợt oanh tạc bằng bom lượn liên tục đã giúp lực lượng Nga phá vỡ các công sự mà quân Ukraine từng giữ vững trong nhiều năm, điển hình là thành phố Avdiivka ở vùng Donbass hồi tháng 2/2024, nơi quân Ukraine đã trụ vững từ năm 2014. Bom lượn thông minh đã trở thành át chủ bài trên không, giúp Nga giữ vững ưu thế áp đảo trước đối thủ.

Militarniy trích dẫn lời ông Nico Lange, chuyên gia cấp cao tại Trung tâm Phân tích Chính sách châu Âu (CEPA), cho rằng hệ thống có tên Lima chính là công cụ kỹ thuật mà Ukraine phát triển để đối phó với bom UPMK của Nga.

Theo báo cáo này, hệ thống Lima phát tín hiệu điều hướng sai lệch đồng thời cố gắng gây nhiễu các cảm biến bên trong bom Nga, khiến hệ thống điện tử không thể xác định chính xác vị trí và quỹ đạo bay thông qua mạng định vị vệ tinh GLONASS của Nga.

Càng bay lâu trong tầm nhiễu của Lima, quả bom Nga càng bị sai số lớn, nhất là nếu được thả từ khoảng cách xa.

Nhà quan sát quân sự Israel Yigal Levin bình luận: "Những đổi mới đã giúp công nghệ tác chiến điện tử của Ukraine trở nên hiệu quả. Một trong những thành tựu mới nhất là thiết bị gây nhiễu Lima, khiến bom lượn của Nga mất phương hướng".

Trang thông tin quân sự thân Nga Dva Mayora với hơn 600.000 người theo dõi, cũng xác nhận sự hiện diện của hệ thống Lima trên chiến trường, cho biết: "Hệ thống sử dụng thuật toán gây nhiễu thông minh được tăng cường bởi trí tuệ nhân tạo (AI). Các báo cáo nói rằng điều này đã làm giảm đáng kể tần suất bom lượn được sử dụng trong thực chiến, cho thấy mức độ hiệu quả rất cao".

Tạp chí Bild (Đức) cho biết công ty Ukraine Night Watch là đơn vị phát triển Lima, và hệ thống này khai thác lỗ hổng trong phần mềm Kometa-M, vốn dùng để điều khiển bom dẫn đường chính xác của Nga.

Khi bị cắt kết nối với vệ tinh GLONASS, bom sẽ dựa vào hệ thống dẫn đường quán tính, nhưng Lima sẽ tiếp tục can thiệp bằng cách đưa dữ liệu giả vào máy tính của quả bom.

"Người Ukraine đã tạo ra một hệ thống tác chiến điện tử khiến bom dẫn đường của Nga trở nên kém chính xác và gần như vô dụng dù có sức công phá lớn", một bài phân tích trên trang UNIAN viết.

"Sau khi hệ thống được triển khai, độ chính xác của bom bắt đầu giảm dần, và rồi đối thủ nhận ra phương pháp tấn công này không còn hiệu quả nên đã ngừng ném bom vào các cơ sở phía sau tuyến đầu", trang tin viết.

Trong ba tháng đầu năm 2025, Không quân Nga đã thả tổng cộng 10.577 quả bom dẫn đường vào các mục tiêu Ukraine - chiếm khoảng 1/4 tổng số hơn 40.000 quả bom mà họ đã sử dụng kể từ tháng 2/2022.

Theo UNIAN, tháng 9/2024 là giai đoạn ném bom dữ dội nhất với 900 quả/ngày.