Tương lai chính trường Thái Lan sau cuộc bầu cử gây "địa chấn"

Trong một động thái bất ngờ, lãnh đạo đảng Move Forward (Tiến lên) Pita Limjaroenrat ngày 18/5 công bố liên minh với 7 đảng khác gồm Pheu Thai (Vì nước Thái), Thai Sang Thai, Thai Liberal, Prachachart, Fair, Plung Sungkom Mai và Peu Thai Ruamphalang.

Phát biểu tại họp báo, ông Pita cho biết, tất cả 8 đảng trên sẽ ký một Bản ghi nhớ (MoU) với các thông tin chi tiết sẽ được công bố vào ngày 22/5, trong đó ông vẫn đặt mục tiêu trở thành thủ tướng.

Ông Pita tiếp tục bày tỏ sự tự tin trong tiến trình thành lập chính phủ chiếm đa số ghế tại Hạ viện. Theo ông, một ủy ban sẽ được thành lập để tiếp tục thực hiện hiệu quả các công việc của chính phủ mãn nhiệm.

"Thông điệp chính của cuộc họp báo hôm nay là đảm bảo với người dân rằng liên minh của tôi đang hình thành vững chắc", lãnh đạo đảng Tiến lên tuyên bố. "Đã có động lực, có tiến triển và chúng tôi cũng có một lộ trình rất rõ ràng từ hôm nay cho đến ngày tôi trở thành thủ tướng", ông nhấn mạnh thêm.

Các bên tham gia liên minh do đảng Tiến lên dẫn đầu khẳng định họ được cử tri ủy nhiệm để chấm dứt gần một thập kỷ tồn tại của chính quyền được quân đội hậu thuẫn ở Thái Lan

Trong tuyên bố mới nhất, lãnh đạo đảng Vì nước Thái Cholanan Srikaew cam kết ủng hộ ông Pita trở thành thủ tướng và ủng hộ nỗ lực thành lập chính phủ mới của đảng Tiến lên.

Tuy nhiên, sẽ mất ít nhất 60 ngày để quy trình liên minh thành lập chính phủ này có kết quả và hiện vẫn còn nhiều rào cản đáng kể mà các bên liên quan phải vượt qua.

Cùng với 152 ghế mà đảng Tiến lên có được, liên minh 8 đảng theo kế hoạch của ông Pita sẽ có tổng cộng 313 ghế tại Hạ viện gồm 500 ghế, theo đó sẽ chiếm đa số vững chắc. Nhưng thách thức với liên minh 8 đảng của ông Pita hiện nay là nhận được lá phiếu từ 250 thành viên của Thượng viện, vốn được chính quyền quân sự bổ nhiệm sau cuộc đảo chính năm 2014.

Thượng viện thường đứng về phía các đảng do quân đội hậu thuẫn trong khi các đảng thân quân đội đều đã bị đánh bại. Tất cả các thượng nghị sĩ đã bỏ phiếu cho ông Prayut Chan-o-cha làm thủ tướng sau cuộc bầu cử cuối cùng vào năm 2019, cho phép ông tiếp tục tại vị bất chấp chiến thắng của Pheu Thai trong cuộc bầu cử năm đó.

Số ghế 313 hiện có cũng chưa đủ để đảm bảo ông Pita được bầu chọn làm thủ tướng thứ 30 của Thái Lan. Theo Hiến pháp của Thái Lan, được đưa ra sau cuộc đảo chính năm 2014, Hạ viện và Thượng viện phải cùng nhau bỏ phiếu để chọn ra một thủ tướng mới.

Vì vậy, ông Pita sẽ không thể trở thành thủ tướng nếu như ông không có được sự ủng hộ của tối thiểu 376 phiếu tại Quốc hội, bao gồm cả Hạ viện và Thượng viện. 

Chương trình nghị sự tiến bộ của đảng Tiến lên đã gây được tiếng vang trong cuộc tổng tuyển cử vừa qua và đã giành chiến thắng với 151 phiếu bầu. Trong khi đó, đảng Vì nước Thái có liên hệ mật thiết với gia tộc chính trị Shinawatra, vốn luôn được dự đoán sẽ giành chiến thắng xếp thứ hai với 141.

Các cử tri trẻ đặc biệt bị thu hút bởi các chính sách của đảng Tiến lên, bao gồm đề xuất sửa đổi luật khi quân. Những người chỉ trích cho rằng, luật này thường bị lạm dụng để trừng phạt những người chỉ trích chính phủ, trong khi những người bảo thủ coi thể chế Hoàng gia là bất khả xâm phạm và kiên quyết phản đối sửa đổi luật này.

Một số thượng nghị sĩ đã nói rằng, họ sẽ không ủng hộ Pita làm thủ tướng vì họ phản đối bất kỳ thay đổi nào đối với luật khi quân.

Đây cũng là vấn đề gây trở ngại lớn khác đối với ông Pita trên con đường trở thành thủ tướng Thái Lan.

Đảng Bhumjaithai (Tự hào Thái Lan), giành nhiều ghế thứ 3 trong cuộc tổng tuyển cử vừa qua với 70 ghế hôm 17/5 tuyên bố sẽ không liên minh và không ủng hộ lãnh đạo đảng Tiến lên làm thủ tướng sắp tới của Thái Lan do lập trường của ông Pita về cải tổ luật khi quân.

Đảng này cũng kêu gọi liên minh do đảng Tiến lên dẫn đầu tôn trọng tiếng nói của các đảng thiểu số, phù hợp với quy tắc dân chủ. Đảng Tự hào Thái Lan khẳng định hơn 5 triệu cử tri ủng hộ đảng này muốn đảng bảo vệ nền quân chủ.