Tổng thống Putin cảnh báo nguy cơ thảm họa tại nhà máy hạt nhân Ukraine

"Tổng thống Vladimir Putin nhấn mạnh rằng việc quân đội Ukraine pháo kích vào nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia đã tạo ra nguy cơ về một thảm họa quy mô lớn có thể dẫn đến ô nhiễm phóng xạ trên các vùng lãnh thổ rộng lớn", Điện Kremlin công bố nội dung cuộc điện đàm giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron hôm 19/8.

Cuộc điện đàm của hai nhà lãnh đạo Nga - Pháp được thực hiện trong bối cảnh nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia ở miền Nam Ukraine đang trở thành điểm nóng căng thẳng giữa Nga và Ukraine. Kiev cáo buộc Moscow lấy nhà máy này làm căn cứ quân sự, che chắn cho binh sĩ và khí tài của họ bất chấp rủi ro. Ngược lại, Moscow cảnh báo Kiev đang đẩy châu Âu đến gần hơn một thảm họa hạt nhân khi tiếp tục pháo kích nhà máy.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho rằng Moscow đang tìm cách "khiến Ukraine và toàn bộ thế giới tự do phải sợ hãi". Ông tuyên bố, lực lượng của Ukraine sẽ nhắm mục tiêu vào binh sĩ Nga pháo kích nhà máy Zaporizhzhia hoặc sử dụng nó làm căn cứ quân sự, cứ điểm để thực hiện các đợt tấn công quân đội Ukraine.

Nhà máy Zaporizhzhia nằm ở thành phố Energodar, Ukraine và là nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu. Quân đội Nga đã kiểm soát khu vực này từ giữa tháng 3. Hiện tại, nhà máy vẫn do các kỹ thuật viên Ukraine vận hành và hoạt động khoảng 70% công suất để cung cấp điện cho các khu vực do Nga kiểm soát và dự kiến truyền tải điện cho bán đảo Crimea.

Phái đoàn Liên minh châu Âu (EU) tại Tổ chức Quốc tế ở Vienna và một số nước hôm 14/8 đã ra tuyên bố chung, kêu gọi Nga trao trả quyền kiểm soát nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia cho Ukraine.

Các nước này cáo buộc Nga vi phạm "các nguyên tắc về an ninh, an toàn hạt nhân mà tất cả thành viên của IAEA cam kết tuân thủ". Thông cáo chung kêu gọi Nga trao trả quyền kiểm soát nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia cho Ukraine bởi vì chỉ khi đó chuyên gia của IAEA mới có thể tiếp cận và thị sát nhà máy.

Trong cuộc điện đàm, hai nhà lãnh đạo Nga và Pháp đã nhất trí rằng một phái đoàn dưới sự bảo trợ của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cần được cử đến nhà máy Zaporizhzhia "càng sớm càng tốt" để đánh giá tình hình thực địa. Điện Kremlin cho biết: "Phía Nga xác nhận sẵn sàng cung cấp cho các thanh sát viên của IAEA mọi sự hỗ trợ cần thiết".

Theo thông báo của Văn phòng Tổng thống Pháp, ông Putin đã đồng ý rằng phái đoàn của IAEA tới nhà máy Zaporizhzhia sẽ được điều động theo các điều khoản đã được Ukraine và Liên Hợp Quốc dàn xếp. Điều này có nghĩa là phái đoàn của IAEA có thể đi qua khu vực hiện do lực lượng Ukraine kiểm soát. Trước đây, Moscow tuyên bố phái đoàn của IAEA chỉ có thể đi qua vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát.

Tổng thống Putin cũng thông báo với người đồng cấp Pháp về việc thực hiện thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine qua Biển Đen. Thỏa thuận này do Liên Hợp Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian, cho phép Nga cung cấp phân bón và thực phẩm ra thị trường toàn cầu. Tuy nhiên, Điện Kremlin lưu ý, "những trở ngại đối với (xuất khẩu) ngũ cốc của Nga vẫn tồn tại", tác động tiêu cực đến an ninh lương thực toàn cầu.