Tính toán của Nga khi ra tối hậu thư "đầu hàng" với thành phố Ukraine

Truyền thông Nga ngày 20/3 dẫn lời Đại tá Mikhail Mizintsev, lãnh đạo Trung tâm Quản lý Quốc phòng Nga, yêu cầu lực lượng vũ trang thành phố Mariupol hạ vũ khí đầu hàng lực lượng Nga trước 5h ngày 21/3 (theo giờ Moscow). Ông Mizintsev thông báo, các hành lang nhân đạo cho dân thường rời khỏi Mariupol sẽ được mở theo hướng đông và tây vào lúc 10 giờ sáng 21/3.

"Thảm họa nhân đạo khủng khiếp đang diễn ra. Tất cả những người buông vũ khí đều được đảm bảo an toàn rời khỏi Mariupol", ông Mizintsev nói.

Đáp lại "tối hậu thư" của Nga, Phó Thủ tướng Ukraine Iryna Vereshchuk tuyên bố "sẽ không có sự đầu hàng hay hạ vũ khí". "Thay vì lãng phí thời gian vào 8 trang thư, chỉ cần mở hành lang nhân đạo", bà Vereshchuk cho biết.

Thành phố cảng Mariupol phía đông Ukraine đã phải hứng chịu những đợt pháo kích nặng nề nhất kể từ khi Nga triển khai chiến dịch quân sự hôm 24/2. Mariupol trở thành mục tiêu bao vây của quân đội Nga từ đầu tháng 3 và lực lượng này tiếp tục tiến sâu vào thành phố, bất chấp sự kháng cự của Ukraine. Trong số 400.000 cư dân tại Mariupol, nhiều người vẫn bị mắc kẹt trong tình trạng không có thực phẩm, nước uống và điện.

Nga và Ukraine đã đổ lỗi cho nhau về việc không mở được các hành lang nhân đạo trong những tuần gần đây. Ông Mizintsev cáo buộc những người theo chủ nghĩa dân tộc và "Đức quốc xã" mới tại Ukraine đã tiến hành các hoạt động "khủng bố hàng loạt" và giết chóc tại Mariupol, nhưng không đưa ra bằng chứng.

Với vị trí địa lý chiến lược và tầm quan trọng thương mại, thành phố Mariupol là một trong những mục tiêu hàng đầu Nga muốn kiểm soát tại Ukraine. Đây là trung tâm giao thương hàng hải nhộn nhịp nhất tại khu vực Biển Azov và được coi là "mắt xích" không thể thiếu trong hành lang trên bộ của Nga tại Ukraine.

Thành phố Mariupol nằm gần biên giới Ukraine - Nga, cách các khu vực do phe ly khai thân Nga kiểm soát khoảng 10 km. Vị trí địa lý của Mariupol khiến thành phố này trở nên quan trọng về mặt chiến lược, vì việc kiểm soát Mariupol sẽ cho phép Nga thiết lập hành lang trên bộ từ Lugansk đến Donetsk và xuống Crimea. Lugansk và Donetsk là 2 vùng lãnh thổ ly khai vừa được Nga công nhận độc lập ở Donbass, Đông Ukraine.

Nếu kiểm soát được Mariupol, Nga có thể kiểm soát hầu như toàn bộ Biển Azov và mở rộng đáng kể tầm ảnh hưởng của Moscow ở khu vực gần Crimea - bán đảo Nga sáp nhập năm 2014. Bộ Quốc phòng Ukraine ngày 18/3 xác nhận, lực lượng Ukraine đã "tạm thời" mất quyền tiếp cận Biển Azov do chiến dịch quân sự của lực lượng vũ trang Nga.

Mariupol cũng là cảng lớn nhất trong khu vực Biển Azov. Các bến nước sâu giúp cảng Mariupol có tầm quan trọng đáng kể đối với hoạt động giao thương hàng hải. Các cảng khác trong khu vực, bao gồm các cảng ở các thành phố Azov, Primorsko-Akhtarsk, Rostov-on-Don, Taganrog và Yeysk của Nga, đều có khả năng cập bến hạn chế. Việc kiểm soát một cảng như Mariupol sẽ cải thiện đáng kể thời gian vận tải hàng hải và hoạt động hậu cần giữa Nga, vùng Donbass và Crimea.

Mariupol cũng là một trung tâm công nghiệp quan trọng, nơi tập trung các xí nghiệp luyện kim trọng điểm. Các doanh nghiệp sản xuất sắt thép tại đây có ý nghĩa chiến lược quan trọng đối với Ukraine. Moscow hiểu rằng việc kiểm soát thành phố, cảng chính cũng như các ngành công nghiệp quan trọng ở Mariupol sẽ gây áp lực kinh tế lên chính phủ Ukraine.

Mariupol đóng vai trò quan trọng đối với các chiến dịch quân sự của Ukraine trước đà tiến công của quân đội Nga. Nếu thành phố này bị kiểm soát, các lực lượng Ukraine đang đóng tại đây sẽ phải đối mặt với sự cô lập về hậu cần hoặc bị bao vây. Đối với Moscow, việc kiểm soát Mariupol đồng nghĩa với việc có thể kết nối lực lượng ly khai được cho là do Nga hậu thuẫn ở miền Đông Ukraine với quân đội Nga ở Crimea.