Tấn công vào Kursk của Nga, Ukraine phạm sai lầm lớn?

Do phía Nga vốn chỉ có số ít lực lượng biên phòng trang bị thô sơ và có phần chủ quan, quân Ukraine trong đó có cả những đơn vị chính quy, tinh nhuệ với đủ các loại vũ khí hạng nặng và hiện đại ban đầu đã tấn công tỉnh Kursk của Nga và dễ dàng giành được những thắng lợi bất ngờ. Kiev nhanh chóng tiến sâu được vào bên trong lãnh thổ của Nga tới một vài chục km và chiếm giữ tới 3 chục khu dân cư trải rộng tới cả nghìn km² lãnh thổ. 

Sau khi Nga điều viện binh đến ngày càng nhiều cùng các loại vũ khí hạng nặng khác nhau, trận chiến ở Kursk đã diễn ra quyết liệt và cân bằng hơn. Đến hôm nay, hơn 10 ngày từ khi cuộc tấn công bắt đầu, theo thông báo của Bộ Quốc phòng Nga, quân đội của họ đã chặn được đà tiến công của Ukraine. Nga đã tiêu hủy được nhiều vũ khí, thiết bị quân sự, kể cả những loại tối tân do Mỹ và phương Tây mới cung cấp (như hệ thống HIMARS, xe tăng Challenger-2, xe bọc thép Stryker…) và gây thương vong cho hàng nghìn binh lính và sĩ quan các cấp của Ukraine.

Mặc dù vậy, phía Nga vẫn chưa thể đẩy lùi hoàn toàn các lực lượng của Kiev ra khỏi lãnh thổ của mình. Các trận đánh vẫn đang diễn ra dữ dội với nhiều thương vong cho cả hai bên; và khả năng sẽ còn ác liệt hơn trong những ngày tới.

Dù Kiev không có ý định hoặc sẽ không thể giữ được những vùng lãnh thổ đang kiểm soát ở Kursk, đây vẫn là cuộc tấn công lớn nhất của Ukraina vào bên trong lãnh thổ nước Nga kể từ khi chiến tranh giữa hai nước nổ ra. Đây đồng thời cũng là lần đầu tiên kể từ sau chiến tranh thế giới thứ hai, nước Nga mới thực sự bị tấn công và một phần lãnh thổ bị rơi vào tay quân đội nước ngoài. Vào năm 2008, quân Georgia cũng đã bất ngờ tấn công vào Nam Osetia do Nga bảo trợ; Moscow đã nhanh chóng xuất quân đẩy lùi và quyết liệt phản công trở lại khiến Tbilisi thất bại hoàn toàn.

Cuộc tấn công vào vùng Kursk hiện nay được cho là Kiev đã tính toán kỹ càng với những mục đích tưởng như rất tinh vi. Tuy vậy, ngoài lý do tạo lợi thế trước khi bước vào đàm phán, phân tán giảm áp lực của Nga trên các mặt trận mà Ukraine đang thất thế, lấy lại tinh thần cho quân đội Ukraine, gây hoang mang trong dân chúng Nga và thậm chí có thể là để tạo bước ngoặt trong cuộc chiến, một số nhà phân tích quốc tế và cả quan chức cũ của Ukraine như cựu Thủ tướng Mykola Azarov đã thẳng thắn chỉ ra rằng cuộc tấn công này là dường như được Mỹ và phương Tây khuyến khich để thử thách quyết tâm chính trị và khả năng quân sự của Nga. Trong cuộc đối đầu hiện nay, Moscow đã nhiều lần đưa ra những đe dọa về "lằn ranh đỏ", bất chấp những rủi ro đối với Ukraine là rất lớn và toàn diện. 

Thực tế là thời gian qua, Nga đã bỏ qua rất nhiều "lằn ranh đỏ" khi không có những hành động đáp trả mạnh mẽ tương xứng. Đối đầu trực tiếp với NATO và chiến tranh thế giới thứ 3 cũng chưa xảy ra, dù vũ khi sát thương, các hệ thống phòng không, xe tăng, pháo phóng lựu, vũ khí tấn công tầm xa như tên lửa Storm Shadow của Anh hay ATACMS của Mỹ và máy bay chiến đấu hiện đại có thể mang vũ khí hạt nhân như F-16 cúa Mỹ vẫn được Mỹ và phương Tây lần lượt cung cấp cho Kiev sử dụng để đương đầu với Nga.

Nhưng tấn công vào vùng Kursk - hành động đưa chiến tranh sang lãnh thổ Nga, dù là do Kiev chủ động hoàn toàn hay bị xúi giục - chắc chắn là "lằn ranh đỏ" cuối cùng phía Nga khó có thể bỏ qua. Bởi nếu vậy, ít nhất là những đe dọa mà phía Nga đưa ra, kể cả ở cấp cao nhất, sẽ không có "sức nặng" nữa, mà hệ quả của nó sẽ là rất toàn diện, sâu rộng mà nước Nga không thể chấp nhận được. 

Cựu Tổng thống Nga Dmitry Medvedev đã tuyên bố không úp mở rằng "Ukraine chắc chắn sẽ phải nhận sự trừng phạt thích đáng của Nga". Còn theo Đại sứ Polyanski, phó Đại diện Thường trực của Nga tại Liên hợp quốc, "đây là một sai lầm chết người khiến Kiev sẽ sớm phải hối hận".

Về cụ thể, giới phân tích quốc tế cho rằng Nga có nhiều lựa chọn cho việc trả đũa. Báo The Time dẫn một nguồn tin tự Bộ quốc phòng Ukraine cho rằng "Nga có khả năng bắn hàng trăm tên lửa hành trình, tên lửa đạn đạo cũng như phóng hàng loạt máy bay không người lái cảm tử"… đánh vào các mục tiêu trọng yếu ở thủ đô Kiev; và điều này sẽ đặt ra những thách thức lớn cho hệ thống phòng không của Ukraine.

Trận đánh vào vùng Kursk hiện nay về một khía cạnh nào đó, dù khiến Nga gặp phải những thất bại ban đầu, nhưng dường như cũng là sai lầm tai hại chết người đối với Ukraine. Thực tế thì Nga vẫn không ngừng tấn công và tiếp tục giành chiến thắng tại các mặt trận trên đất Ukraine, đặc biệt là vùng Donbass.

Nga cũng đã tuyên bố không thể có đàm phán khi quân Ukraine đang gây khó khăn cho dân thường Nga ở Kursk. Đặc biệt, theo một số nhà nghiên cứu quốc tế, cuộc tập kích vào Kursk của Ukraine đã buộc xã hội Nga phải nhìn nhận lại "chiến dịch quân sự đặc biệt" theo cách khác; khiến những người còn lừng chừng sẽ dần ngả hẳn theo quan điểm cần phải tiến hành chiến tranh đến cùng, ngăn chặn hoàn toàn quân đội đối phương và chấm dứt mối đe dọa từ Kiev. 

Bên cạnh đó, như nhiều hãng thông tấn quốc tế đưa tin, tinh thần của binh lính Ukraine ở Kursk cũng đang xuống thấp trước những đợt phản công vũ bão của phía Nga. Điều đó cho thấy Kiev đã không đạt được những mục tiêu đã đề ra khi tiến hành chiến dịch này.

Mặc dù vậy, cuộc chiến ở Kursk hiện vẫn đang rất ác liệt, giằng co. Theo giới quan sát, điều đó có thể đó là do Nga tiếp tục nhẫn nhịn "nhử" Kiev bộc lộ thêm và đưa hết quân dự trữ chiến lược vào đây trước khi tung hết lực cất "mẻ vó lớn", đủ tác động quyết định đến kết thúc chiến tranh. Và quân Nga thực sự đã bị dàn trải tối đa nên dù Kursk đã được liên tục tăng viện nhưng cũng không đủ vượt trội các lực lượng Ukraine để nhanh chóng giành chiến thắng. Nhưng giả thiết trên chỉ có thể đứng vững nếu trong tay Nga không còn quân bài chiến lược là kho vũ khí hạt nhân, thứ vũ khí đặc biệt mà gần đây phía Nga kể cả cấp cao nhất, liên tục nhắc đến để răn đe đối phương. Đó là Nga sẽ buộc phải sử dụng khi toàn vẹn lãnh thổ, chủ quyền quốc gia và vận mệnh dân tộc bị đe dọa.

Trên thực tế, có thể nói tình hình ở vùng Kursk hiện nay dường như đã đặt ra các điều kiện để điện Kremlin có thể tính đến sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật như là sự lựa chọn cuối cùng để quân đội Nga nhanh chóng đẩy lùi các lực lượng của Kiev về bên kia biên giới.

Mỹ và NATO có thể không ngừng thách thức Nga về cả quân sự và sẵn sàng tiếp tục thông qua Ukraine để chống lại Nga, nhưng đó hoàn toàn không phải là lợi ích quốc gia thực sự của Ukraine. Đó cũng không phải là lợi ích của châu Âu nói riêng và thế giới nói chung khi căng thẳng chiến tranh giữa Nga với Ukraine biến thành cuộc đối đầu trực tiếp NATO - Nga và sự bùng nổ chiến tranh thế giới thứ 3. 

Trong tình hình đó, tất cả các bên liên quan phải dừng ngay các hành động phiêu lưu chiến tranh; đặc biệt là không để nguy cơ chiến tranh hạt nhân đang treo lơ lửng hiện nay trở thành sự thật với những hậu quả thảm khốc khôn lường.