“Sóng ngầm” Mỹ - Trung có thể đẩy WTO vào thế “tiến thoái lưỡng nan”

Reuters dẫn 3 nguồn tạo tin hôm 29/7 cho hay, WTO dường như sẽ không thể chỉ định được tổng giám đốc lâm thời vào cuối tháng 8 vì Mỹ kiên quyết lựa chọn 1 ứng viên bị Trung Quốc và EU phản đối. Tình hình này được cho đã gây nên thế khó cho WTO trong thời gian sắp tới.

Trước đó, ngày 14/5, Tổng giám đốc Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) Roberto Azevêdo đột ngột tuyên bố từ chức vào tháng 8 dù nhiệm kỳ của ông còn hơn 1 năm nữa mới kết thúc. Đây được xem là một động thái rất bất ngờ trong bối cảnh WTO đang nỗ lực kiềm chế căng thẳng thương mại toàn cầu và phối hợp ứng phó với Covid-19.

Để tránh tình trạng thiếu lãnh đạo, các nước thành viên WTO dự kiến sẽ lựa chọn một tổng giám đốc tạm thời từ 4 cấp phó của ông Azevedo đến từ Mỹ, Trung Quốc, Đức và Nigeria cho tới khi vị trí tổng giám đốc mới được bầu vào cuối năm nay.

Một cựu quan chức WTO nói với Reuters rằng Mỹ dường như đang muốn chọn ứng viên của Washington lên làm chức tổng giám đốc lâm thời nhưng Trung Quốc và EU đã phản đối.

Quyết định lựa chọn vị trí lãnh đạo tạm thời nói trên dự kiến sẽ được đưa ra vào ngày 31/7 khi các thành viên WTO sẽ nhóm họp.

Phía Mỹ chưa đưa ra bình luận cụ thể về thông tin trên khi Reuters liên lạc. Trong khi đó, người phát ngôn WTO Keith Rockwell nói rằng: “Hãy chờ đợi xem điều gì sẽ xảy ra vào ngày 31/7”.

Theo ông Rockwell, vị trí tổng giám đốc lâm thời sẽ có vai trò đảm bảo các hoạt động diễn ra đúng theo kế hoạch. Nguồn tin nói với Reuters rằng nhiều thành viên kỳ vọng rằng ứng viên người Đức Karl Brauner sẽ nhận được vị trí này.

Tuy nhiên, Washington được cho là đã đề cử ông Alan Wolff, theo 6 nguồn thạo tin, và sự mâu thuẫn này đã khiến quá trình chọn lãnh đạo tạm thời của WTO gặp khó khăn.

Dù ông Wolff được đánh giá là dày dạn kinh nghiệm, nhưng nhiều ý kiến cho rằng việc lựa chọn ông có thể gây tranh cãi vì các yếu tố địa chính trị và mâu thuẫn nội tại trong WTO khi 2 trong số các thành viên chủ chốt là Mỹ và Trung Quốc đang chiến tranh thương mại.

Một số nước thành viên WTO tỏ ra bi quan về viễn cảnh rằng liệu tổ chức này có thể chọn tổng giám đốc vào tháng 11 tới hay không vì quyết định này cần sự đồng thuận của các nước.

“Nếu chúng ta còn không quyết định được lãnh đạo lâm thời, chúng ta sẽ chọn tổng giám đốc cố định như thế nào đây?”, một đại biểu nói với Reuters.

Trong thời gian qua, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump nhiều lần cáo buộc WTO có những chính sách đối xử bất công với Mỹ và tuyên bố Washington không cần phải tuân thủ theo phán quyết của tổ chức.

Mỹ đặc biệt chỉ trích các điều khoản WTO dành cho Trung Quốc khi Bắc Kinh gia nhập tổ chức, và cáo buộc Bắc Kinh có hành vi chiếm đoạt công nghệ Mỹ. Tháng 8 năm ngoái, ông Trump từng tuyên bố Washington có thể sẽ phải rút khỏi tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) nếu “buộc phải làm thế”.

Trong khi kêu gọi cải cách các quy tắc của WTO, chính quyền ông Trump năm ngoái đã ngăn chặn việc thêm thành viên mới vào hội đồng phúc thẩm của cơ quan Giải quyết Tranh chấp WTO gây ảnh hưởng tới tổ chức này.