Quân đội Nga tìm ra chìa khóa để phá hủy mục tiêu kiên cố của Ukraine

Chìa khóa giúp Nga phá hủy mục tiêu kiên cố

Trong bức tranh tổng thể của cuộc xung đột Nga - Ukraine, một video gần đây cho thấy cảnh phá hủy vị trí tập kết binh lực của Lữ đoàn bộ binh cơ giới độc lập số 57 thuộc quân đội Ukraine (AFU) ở thành phố Vovchansk, tỉnh Kharkov. Đơn vị này đã được sáp nhập vào Quân đoàn 16 mới thành lập của AFU vào tháng 6 vừa qua.

Đầu tiên, UAV trinh sát Nga phát hiện nhóm binh sĩ Ukraine tập trung trong một tòa nhà. Sau đó, máy bay chiến đấu Su-34 Nga thả liên tiếp 4 quả bom FAB-500 có điều khiển từ cự ly 60km, biến tòa nhà thành đống đổ nát.

FAB-500, với hiệu quả kinh tế đáng kinh ngạc, thực chất là một quả bom thả rơi tự do từ thời Liên Xô, được Nga cải tiến với những công nghệ của thế kỷ 21.

Bí mật cốt lõi của nó nằm ở sự kết hợp hoàn hảo giữa mô-đun cánh lượn và hệ thống định vị vệ tinh, về cơ bản mang lại cho quả bom thông thường một bộ não thông minh và đôi cánh linh hoạt.

Mỗi quả bom FAB-500 có giá chưa đến 20.000 USD, siêu rẻ so với các loại tên lửa hành trình, thường có giá hàng triệu USD. Tuy nhiên, không nên đánh giá thấp sức mạnh của nó. Khi được thả từ độ cao lớn, nó có thể tấn công chính xác các mục tiêu cách xa tới 90km, giúp máy bay thả bom có thể nằm ngoài hầu hết tầm bắn của hỏa lực phòng không đối phương.

FAB-500, mẫu bom mà Nga dùng phổ biến ở chiến trường Ukraine, có khả năng xuyên phá 3m, nghĩa là nó có thể dễ dàng xuyên thủng các công sự kiên cố. Bán kính vụ nổ lên tới 250m, đủ sức biến khoảng sân của ngôi nhà kiên cố thành một hố sâu 8,5m ngay lập tức hoặc khiến đường ray tàu hỏa "xoắn lại như một cái quẩy".

Đáng sợ hơn nữa, một bản tin của Bộ Quốc phòng Nga công bố hồi năm ngoái cho biết năng lực sản xuất hàng tháng của loại bom lượn này lên tới hơn 3.000 quả. Nguồn cung khổng lồ như vậy sẽ cho phép quân đội Nga (RFAF) tiến hành các cuộc tập kích đường không theo kiểu "mưa bom" kéo dài hàng tuần, tạo ra mối đe dọa kinh hoàng cho đối phương. Chiến dịch Avdiivka là một ví dụ.

Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) của Mỹ nêu trong một báo cáo hồi đầu tháng 9 rằng, mô hình "tấn công chính xác chi phí thấp" này đã vô hiệu hóa hiệu quả của những hỗ trợ phòng không mà phương Tây dành cho Ukraine.

Tên lửa phòng không Patriot - đang được sử dụng ở Ukraine có giá lên tới 4 triệu USD mỗi quả -  quá đắt đỏ so với bom FAB, vốn chỉ có giá 20.000 USD. Như vậy, Nga sở hữu vũ khí “bất đối xứng” cực kỳ hiệu quả.

Ukraine bất lực với bom lượn FAB "chết người"

Bom lượn FAB-500 đã thay đổi đáng kể năng lực tấn công của Nga kể từ khi bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt vào năm 2022.

Những quả bom này, thường được thả từ máy bay tiêm kích bom Su-34, có thể thực hiện các cuộc tấn công chính xác, từ xa vào các mục tiêu kiên cố của Ukraine.

Tính đến năm 2025, hàng chục nghìn quả bom như vậy đã được sử dụng, định hình lại cục diện xung đột ở các khu vực như Donetsk, Kharkov và Kursk.

FAB-500 là loại bom phá, có từ thời Liên Xô với trọng lượng toàn bộ nặng 500kg, trong đó riêng trọng lượng thuốc nổ là 150kg TNT, đủ sức phá hủy các công sự và gây ra tàn phá diện rộng.

Sự thay đổi lớn của bom FAB bắt đầu vào năm 2023 với việc lắp cánh lượn cho bom và trang bị mô-đun lập kế hoạch và hiệu chỉnh thống nhất (UMPK), bao gồm cánh lái, hệ thống định vị vệ tinh (GLONASS), giúp phi công có thể cắt bom ở cách xa mục tiêu từ 60-70km.

Đến năm 2025, gói UMPK-PD cải tiến đã tăng thêm tầm bay, lên 95-100km, giúp máy bay thả bom từ khoảng cách xa hơn và qua đó càng giảm khả năng bị phòng không Ukraine bắn hạ.

Sự đơn giản của mô-đun UMPK và kho dự trữ bom khổng lồ từ thời Liên Xô, giúp Nga sản xuất hàng loạt bom lượn giá thành rẻ, số lượng lớn, đáp ứng yêu cầu của cuộc chiến tiêu hao.

Hiệu quả của loại bom này đã được chứng minh đầy đủ ở Kharkov và Zaporizhia, nơi những quả FAB-500 đã phá hủy các tòa nhà và tuyến tiếp tế với độ chính xác gần như tuyệt đối.

Các biến thể mới, chẳng hạn như bom nhiệt áp FAB-500T và siêu bom FAB-3000 nặng tới 3 tấn, mang lại sức công phá thậm chí còn lớn hơn. Dù vậy, FAB-500 tiêu chuẩn vẫn là lựa chọn chủ lực, nhờ sự cân bằng giữa tải trọng và khả năng triển khai dễ dàng. Mặc dù hệ thống tác chiến điện tử của Ukraine có làm giảm một phần độ chính xác, nhưng bom lượn vẫn được đánh giá là hoàn hảo.

Bộ đôi Su-34 và FAB-500 cho thấy Nga đang thích nghi với chiến tranh tiêu hao với độ chính xác cao, nhưng có giá rẻ. Điều này không chỉ giúp Moscow ngăn chặn Ukraine phản công, mà còn cảnh báo NATO về điểm yếu của họ trước bom lượn trong một cuộc xung đột với đối thủ tương đương.

Việc sử dụng ồ ạt bom lượn có điều khiển tấn công các mục tiêu ở khu vực chiến tuyến và sâu trong hậu phương, cho thấy Nga không những đủ lực để áp đảo Ukraine, mà còn có thể đọ sức ngang ngửa với NATO nếu xảy ra xung đột.

Đổi không gian lấy thời gian là một chiến lược khôn ngoan. Bằng cách phá hủy các công sự kiên cố mà pháo binh "bó tay", bom FAB buộc AFU muốn bảo toàn sức mạnh, phải rút lui khỏi các vị trí phòng thủ và khi đó lực lượng của họ bị phân tán, tạo cơ hội cho RFAF tấn công.

Việc những công sự kiên cố từng là chỗ trú ẩn an toàn giờ đây không còn nữa sẽ làm suy yếu đáng kể quyết tâm chiến đấu của binh lính Ukraine.

Kho tên lửa phòng không chỉ đạt 23% so với yêu cầu, theo tài liệu đánh giá nội bộ của NATO, điều này có nghĩa là khả năng phòng thủ của Ukraine đã bị suy giảm đáng kể khi phải đối mặt với các cuộc không kích của Nga.

Trong năm thứ tư của cuộc chiến, bom FAB của Nga một lần nữa nhấn mạnh vai trò quan trọng của các hệ thống vũ khí truyền thống giá rẻ trong những cuộc xung đột dài hạn, nếu được hiện đại hóa đúng cách.