Putin tỉnh táo để đi đúng đường

Ngày 13/7 vừa đây, Hội đồng Nga – NATO đã họp trở lại sau 2 năm những cuộc đối thoại giữa hai bên bị gián đoạn do những hành động của Nga ở Crimea và tình hình bất ổn ở Đông Ukraine.

Trước đó, tuần đầu tháng 7, Hội nghị thượng đỉnh NATO vừa diễn ra ở Vacsava và đi đến quyết định triển khai thêm 4 tiểu đoàn ở các nước thành viên vùng Baltic và Ba Lan.

Tại cuộc họp báo sau buổi họp kín, tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho báo giới biết rằng những hành động này của Khối nhằm “đối phó những hành động của Nga ở Ukraine.”

Về phần mình, đại diện Nga là ông Aleksandr Grushko nhấn mạnh rằng việc triển khai các nhân viên NATO thêm gần biên giới Nga là một bước đi chệch hướng, không cần thiết, phản tác dụng, “hành động đối đầu của họ (NATO) về cơ bản làm suy yếu an ninh châu Âu và khu vực khi đưa chúng ta trở lại với các hình mẫu an ninh của thời kỳ Chiến tranh Lạnh.”

Với những động thái mới này, trên thực tế, lực lượng NATO đã ngày càng tiến sát biên giới với nước Nga. Ngoài việc bố trí thêm quân, trước đó khối này đã triển khai lá chắn tên lửa mà mục tiêu không gì khác là để đối phó với Nga.

Ngày 21/6, EU thống nhất gia hạn lệnh trừng phạt áp đặt lên Nga thêm 6 tháng.

Về phía Nga, nhìn lại tổng thể tình hình từ đầu năm 2016 đến nay, sự kiện đáng chú ý nhất là việc nước này rút quân khỏi Syria sau hơn 4 tháng không kích Nhà nước Hồi giáo IS. Từ đó đến nay, Nga không có bất cứ hành động nào đáng kể có thể gây quan ngại cho phương Tây và các thành viên NATO về an ninh.

Trong bối cảnh như vậy, ngay tại cuộc họp lần này của Hội đồng Nga – NATO, thái độ của Nga cũng khá “mềm,” dù ông Grushko có trách cứ NATO, nhưng nghiêng về hướng nhắc nhở, việc cần làm không phải là gia tăng đối đầu giữa hai bên, làm giảm hiệu quả của một cuộc chiến quan trọng hơn là chống Nhà nước Hồi giáo.

Về phía mình, NATO vẫn tiếp tục đề cập đến tình hình chiến sự gia tăng ở Đông Ukraine, và quan hệ Nga – NATO chỉ có thể được cải thiện nếu thỏa thuận hòa bình Minsk được thực thi đầy đủ.

“Anh căng thì tôi chùng”?

Trước đây, chiến dịch không kích của Nga ở Syria vào đúng sau vụ xả súng liên hoàn, đẫm máu ở Paris (Pháp) từng được đánh giá có thể kéo Nga và Phương Tây xích lại gần nhau trong cuộc chiến chống khủng bố. Tuy nhiên, cuối cùng Nga vẫn đơn thương độc mã tiến hành không kích, trong khi Hoa Kỳ và Phương Tây mặc dù vẫn tiếp tục các phi vụ, nhưng cầm chừng như cưỡi ngựa xem hoa, thậm chí còn… khen về hiệu quả không kích của lực lượng không quân Nga.

Mọi chuyện đang có vẻ thuận lợi thì “cú đâm sau lưng” (lời của Tổng thống Putin) Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ chiếc SU-24 của Nga đã làm tiêu tan khả năng hai bên xích lại gần nhau. Chẳng bao lâu, sau khi Nga rút quân thì dư luận thế giới chẳng mấy ai quan tâm đến chiến dịch không kích của họ ở Syria nữa…

Phải chăng NATO không nhận thức được rõ vai trò quan trọng của cuộc chiến chống khủng bố, mà Nga đang rất muốn tham gia thậm chí có thể đóng một vai trò tích cực; phớt lờ thiện chí của Nga để tiếp tục xác lập tình thế đối đầu? Có lẽ không phải vậy. Phương Tây và NATO là đối tượng tấn công chủ yếu của chủ nghĩa khủng bố, quá rõ về mối hiểm họa này nên họ không thể coi thường.

Từ tháng 9 năm ngoái, sau khi Nga tiến hành chiến dịch không kích ở Syria, thái độ của Hoa Kỳ đối với Nga đã hòa dịu đi rất nhiều và họ công khai thừa nhận vai trò của Nga đối với tình hình chiến sự và lập lại hòa bình ở Syria. Ngày 14/7 ông John Kerry thăm Nga, hội đàm với người đồng cấp S.Lavrov về tiến trình ngừng bắn ở Syria cho thấy vị trí quan trọng của Nga trong giải quyết vấn đề này.

Có thể đoán rằng thái độ của NATO theo kiểu với Nga “anh tham gia chống khủng bố thì tùy anh, chúng tôi ủng hộ nhưng không hợp tác, vì chúng tôi vẫn dè chừng anh.” Đây như một sự xác định rạch ròi giữa một đối thủ phi truyền thống vừa hữu hình, vừa vô hình là Nhà nước Hồi giáo và một đối thủ có tính truyền thống, một quốc gia với đầy đủ các yếu tố cấu thành và có vũ khí hạt nhân.

Tuy nhiên, sự lo ngại đối với nước Nga là có thật, đặc biệt với các thành viên ở phía Đông của khối này. Những hành động gia tăng khả năng phòng thủ bìa phía Đông của NATO nhằm đối phó cả hai mặt, là tiềm năng hạt nhân của Nga và cả những hành động của nước này trong thời gian gần đây.

Nếu như nước Nga cũng sẽ hành động đáp trả tương xứng với NATO, bằng cách triển khai các lực lượng tên lửa chiến lược, lá chắn tên lửa về biên giới phía Tây, thậm chí ở thành phố Kaliningrad “con dao trong nách NATO” thì rất có thể sẽ dẫn tới một cuộc chạy đua vũ trang mới, như lời của ông Grushko: “Một cuộc chiến tranh lạnh mới.”

Nhưng nước Nga sau 2 năm đã không còn duy trì được sức mạnh như trước đây do tác động kép của giá dầu thấp và lệnh trừng phạt, Putin đủ tỉnh táo để không sa vào cái bẫy đang giăng ra trước mặt mình. Bất cứ một hành động làm gia tăng căng thẳng nào cũng có thể sẽ dẫn tới những chuyện nghiêm trọng hơn nữa, ngoài khả năng kiểm soát của Putin – “Anh căng thì tôi chùng” đó là điều cần thiết trong bàn cờ chính trị quốc tế.

Bất chấp điều đó, NATO bảo vệ quan điểm của mình vẫn coi Nga là mối đe dọa chính; còn thái độ hòa hoãn của Nga làm chúng ta đặt ra một câu hỏi, rằng trong thời gian sắp tới Putin sẽ hành động như thế nào, liệu có “lên gân” đối đầu NATO? Hay là lợi dụng sự suy yếu đáng kể của nước Nga mà NATO được thể “làm già” đẩy Nga và tình thế “cây muốn lặng mà gió chẳng đừng?”

Theo Phúc Lai

Vietnamnet