Panama sẽ rút khỏi Sáng kiến Vành đai Con đường sau "tối hậu thư" của Mỹ

"Tôi đã đưa ra một quyết định quan trọng và tôi đang thông báo cho mọi người quyết định này. Chính phủ của chúng ta sẽ không gia hạn biên bản ghi nhớ năm 2017 về Sáng kiến Vành đai, Con đường. Điều đó là đúng", Tổng thống Panama Jose Raul Mulino phát biểu với phóng viên ngày 2/2.

Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc là một chương trình phát triển toàn cầu do Bắc Kinh khởi xướng vào năm 2013 nhằm tìm cách kết nối các quốc gia trên thế giới thông qua các tuyến đường bộ và đường biển, cũng như cơ sở hạ tầng vật lý và kỹ thuật số. Panama là quốc gia Mỹ Latinh đầu tiên ký kết sáng kiến này.

Tổng thống Mulino cho biết chính phủ Panama sẽ nghiên cứu khả năng chấm dứt thỏa thuận sớm hơn vì thỏa thuận này chưa đến hạn gia hạn.

Tuyên bố được đưa ra sau cuộc gặp gỡ của ông Mulino với Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio.

Trong cuộc gặp, Ngoại trưởng Rubio cảnh báo Washington sẽ "thực hiện các biện pháp cần thiết" nếu Panama không ngay lập tức thực hiện các bước để chấm dứt điều mà Tổng thống Donald Trump coi là tầm ảnh hưởng và sự kiểm soát của Trung Quốc đối với kênh đào Panama.

Theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ, bà Tammy Bruce, ông Rubio đã truyền đạt thông điệp từ Tổng thống Trump rằng sự hiện diện của Trung Quốc, thông qua một công ty có trụ sở tại Hong Kong điều hành 2 cảng gần lối vào của kênh đào, là mối đe dọa đối với tuyến đường thủy này và vi phạm hiệp ước giữa Mỹ và Panama.

"Bộ trưởng Rubio nhấn mạnh rằng tình trạng hiện tại là không thể chấp nhận được và nếu Panama không có sự thay đổi ngay lập tức, Mỹ sẽ buộc phải thực hiện các biện pháp cần thiết để bảo vệ quyền lợi của mình theo hiệp ước", bà Bruce cho biết.

Theo hiệp ước năm 1977 với Mỹ, Panama phải đảm bảo tính trung lập vĩnh viễn của đường thủy.

Không lâu sau khi tái đắc cử, Tổng thống Mỹ Donald Trump cảnh báo, Mỹ có thể giành lại quyền kiểm soát kênh đào Panama nếu chính phủ nước này tiếp tục tính phí "cắt cổ" đối với tàu thuyền của Mỹ qua kênh đào và cho phép Trung Quốc mở rộng tầm ảnh hưởng.

Ông Trump hôm qua nêu rõ: "Trung Quốc đang vận hành kênh đào Panama ngay cả khi nó không được trao cho họ. Chúng ta đã trao con kênh cho Panama nhưng họ vi phạm thỏa thuận và chúng ta sẽ lấy lại nó, hoặc sẽ phải dùng đến biện pháp rất mạnh".

Tổng thống Panama Mulino cho biết ông không nhận thấy mối đe dọa trả đũa ngay lập tức của Mỹ sau cuộc trao đổi với Ngoại trưởng Rubio.

Ông mô tả cuộc nói chuyện là "tích cực" và "tôn trọng lẫn nhau". Tuy nhiên, ông loại trừ các cuộc đàm phán với Mỹ về quyền sở hữu kênh đào.

"Kênh đào do đất nước chúng tôi vận hành và sẽ tiếp tục như vậy. Tổng thống Trump có quan điểm của mình về sự hiện diện của Trung Quốc, điều này sẽ được các cơ quan kỹ thuật của kênh đào làm rõ trong thời gian tới", ông nhấn mạnh.

Trung Quốc cũng khẳng định không tham gia vào việc vận hành kênh đào và tôn trọng chủ quyền cũng như sự độc lập của Panama đối với tuyến đường thủy này.

Cuối năm ngoái, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh cho biết Bắc Kinh sẽ luôn công nhận kênh đào Panama là tuyến đường thủy quốc tế trung lập vĩnh viễn.