Nước đi của Nga trên bàn cờ chiến sự miền Đông Ukraine

Vào tháng 3, Nga tuyên bố lực lượng quân sự nước này sẽ tập trung chiến dịch vào 2 khu vực Donetsk và Lugansk ở vùng Donbass, Đông Ukraine. Đây là 2 vùng lãnh thổ ly khai được Nga công nhận chủ quyền trước đó.

Thiếu tướng Nga Rustam Minnekaev cho biết "một trong những nhiệm vụ của quân đội Nga là kiểm soát hoàn toàn vùng Donbass và miền nam Ukraine", nhằm tạo "một hành lang trên bộ tới Crimea", bán đảo Nga sáp nhập từ năm 2014.

Nga dường như đã rút ra được một số bài học, cả về mục tiêu và chiến thuật, sau khi vấp phải khó khăn trong những tuần đầu tiên của chiến dịch quân sự.

Quân đội Nga đang triển khai lực lượng trên một hành lang dài 200-250 km bên trong lãnh thổ Ukraine - từ biển Azov đến ngoại ô thành phố Kharkov - nhưng vẫn chưa hoàn toàn kiểm soát khu vực này.

Michel Goya, cựu đại tá quân đội Pháp, cho rằng Nga sẽ gặp nhiều thách thức trong việc đạt được mục tiêu kiểm soát Donbass và miền Nam Ukraine.

"Lực lượng Nga càng tiến sâu vào Ukraine, họ càng dễ bị tổn thương", ông Goya nhận định.

Pascal Ausseur, giám đốc viện nghiên cứu chiến lược FMES, cho rằng quân đội Nga có thể đang hy vọng thiết lập một trục tiến công từ vùng Kherson trên bờ sông Dnipro, đến thành phố cùng tên ở phía Bắc và sau đó đến Izyum ở phía Đông.

Các chuyên gia nhận định, Nga không còn bất kỳ kế hoạch nào đối với thủ đô Kiev, nơi từng được xem là mục tiêu ban đầu trong chiến dịch quân sự của Nga tại Ukraine. Sự thay đổi về chiến thuật của Nga có thể do những tổn thất về binh sĩ và thiết bị, cũng như đà tiến công chậm chạp trong giai đoạn đầu của chiến dịch quân sự.

"Họ nhận ra rằng chiến thuật đánh nhanh thắng nhanh không thành công. Vì vậy, họ quay trở lại chiến thuật truyền thống: Nếu bạn không thể phá vỡ ý chí của đối phương, hãy áp đảo họ", chuyên gia Ausseur nói.

"Họ sẽ tiến hành "Mariupol hóa cả chiến dịch"", chuyên gia Ausseur cho biết khi đề cập đến thành phố cảng Mariupol ở phía Nam, nơi đã phải hứng chịu các đợt pháo kích liên tiếp trong 2 tháng qua.

Một số chuyên gia dự đoán, quân đội Nga sẽ tạo thế gọng kìm trong các cuộc tiến công ở phía đông sông Dnipro, từ đó bao vây lực lượng Ukraine.

Theo chuyên gia Clarke, để tránh bị bao vây, lực lượng vũ trang Ukraine có thể phân tán thành nhiều mặt trận nhằm kéo giãn các đường tiếp tế và liên lạc của Nga. "Chiến lược đó đến nay đã thành công", ông Clarke tuyên bố.

Xung đột có thể kéo dài nhiều năm

Phương Tây gần đây đã tăng cường viện trợ cho Ukraine. Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đã công bố 2 gói viện trợ quân sự liên tiếp, trị giá 800 triệu USD, cho Ukraine, trong đó các vũ khí hạng nặng. Động thái này của Washington nhằm hỗ trợ Ukraine trong trận chiến tại miền Đông.

Tuy vậy, phương Tây phải chạy đua với thời gian để cung cấp vũ khí và thiết bị quân sự cho Ukraine, khi chiến dịch của Nga tại Donbass đã bắt đầu. Điều này đã đặt ra nhiều thách thức.

Theo Mark Cancian, cố vấn cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (CSIS), việc chuyển giao các phương tiện quân sự "sẽ mất vài tuần, thậm chí vài tháng".

"Ngay cả khi các phương tiện đã rời khỏi kho ở châu Âu, chúng vẫn cần một số quy trình bảo dưỡng trước khi sẵn sàng vận chuyển tới Ukraine", ông Cancian cho biết thêm.

Các nước NATO đã bắt đầu cung cấp cho Ukraine các hệ thống phòng thủ tên lửa S-300, nhưng chuyên gia Ausseur lưu ý, việc triển khai các hệ thống này cũng cần có thời gian.

Pháp thông báo nước này đang vận chuyển vũ khí chống tăng Milan và pháo tự hành Caesar cho Ukraine. Trong khi đó, Mỹ và các nước NATO cho biết, họ cấp vũ khí cho Ukraine dựa vào những đề nghị của Kiev như các tên lửa phòng không, tên lửa chống tăng, hệ thống phòng không S-300. Mỹ đã đồng ý cấp cho Ukraine các khí tài hạng nặng như trực thăng Mi-17, pháo tự hành, máy bay không người lái.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng Ukraine vẫn thiếu các loại vũ khí tiên tiến khác, như lựu pháo Howitzer.

Ông Ausseur cho rằng Ukraine cần thiết lập một "vòm thép" để tự vệ trước các cuộc tấn công trên không của quân đội Nga.

"Họ cần một lá chắn để gây bất lợi với Nga, nếu không Nga có thể tiến hành các cuộc không kích trong nhiều năm", chuyên gia Ausseur cảnh báo.

Hiện rất ít nhà quan sát tin rằng xung đột sẽ sớm kết thúc.

"Kịch bản có khả năng xảy ra là sẽ có những vụ oanh tạc cường độ cao kéo dài nhiều tuần, hoặc có thể nhiều tháng", ông Ausseur dự đoán.

Chuyên gia Alexander Khramchikhin tại Viện Phân tích Chính trị và Quân sự có trụ sở tại Moscow, cho biết giao tranh có thể kéo dài trong nhiều năm.

"Cho đến nay, Nga vẫn chưa đạt được mục tiêu nào và rất khó để biết họ sẽ đạt được những mục tiêu đó như thế nào trong tương lai", ông Khramchikhin cho biết.

Jordan Cohen, chuyên gia phân tích quốc phòng thuộc Viện nghiên cứu CATO, cảnh báo mối nguy lớn nhất của việc phương Tây ồ ạt cấp vũ khí vào Ukraine là có thể khiến xung đột kéo dài hoặc vũ khí rơi vào tay các nhóm cực đoan hay các lực lượng thù địch của Mỹ.