Nga hay Ukraine hưởng lợi nhiều hơn từ thỏa thuận ngừng bắn một phần?

Nga cho biết họ sẽ đồng ý ngừng bắn có giới hạn, hay tạm ngừng tấn công các hạ tầng năng lượng của Ukraine trong vòng 30 ngày, một đề xuất mà Kiev phát tín hiệu sẵn sàng chấp nhận tuy chưa chính thức ký kết. Một thỏa thuận như vậy sẽ là bước đi quan trọng đầu tiên hướng tới việc giảm leo thang kể từ khi cuộc chiến nổ ra cách đây hơn 3 năm.

Các cuộc tấn công vào cơ sở năng lượng là một phần quan trọng trong nỗ lực của cả 2 bên nhằm làm suy yếu lẫn nhau.

Nga đã liên tục tiến hành các cuộc tấn công vào lưới điện của Ukraine, coi đó là một phần trong chiến lược tiêu hao. Các cuộc tấn công của Nga vào cơ sở hạ tầng điện Ukraine thường tập trung vào những tháng mùa đông, khi nhu cầu điện năng cao nhất. Tác động lớn nhất là đối với dân thường, ngay cả ở những khu vực xa tiền tuyến, nơi thường xuyên phải chịu cảnh mất điện giữa nhiệt độ âm.

Đối với Ukraine, các cuộc tấn công vào cơ sở năng lượng của Nga nhằm làm gián đoạn hoạt động xuất khẩu dầu, khí đốt, cũng như hạn chế nguồn cung cấp nhiên liệu cho quân đội.

Hiện rất khó để đánh giá liệu Ukraine có đạt được những mục tiêu này hay không. Thực tế, các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine đã gây ra một số gián đoạn trên thị trường nhiên liệu trong nước của Nga, buộc Nga phải ban bố lệnh cấm tạm thời xuất khẩu xăng vào năm ngoái. Tuy nhiên, chúng không bao giờ gây ra tình trạng thiếu hụt năng lượng trên diện rộng ở quy mô tương đương với tình trạng mất điện ở Ukraine.

Sergey Vakulenko, người từng là giám đốc điều hành tại một công ty sản xuất dầu mỏ của Nga và hiện là học giả tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế, cho biết năm ngoái, "cả ngành nông nghiệp, ngành vận tải, tài xế tư nhân và ngành công nghiệp quân sự của Nga đều không phải đối mặt với tình trạng thiếu nhiên liệu".

Các cuộc tấn công của Ukraine vào các nhà máy lọc dầu của Nga trong năm nay "không cho thấy bất kỳ thay đổi cơ bản nào về quy mô, mức độ nghiêm trọng hoặc tỷ lệ thành công".

Nga hay Ukraine hưởng lợi nhiều hơn nếu ngừng bắn một phần?

Ông Ron Smith, chuyên viên tại Công ty tư vấn năng lượng các thị trường mới nổi, người đã theo dõi ngành công nghiệp dầu mỏ của Nga trong 25 năm, cho biết Nga sẽ ít phải đối mặt với nguy cơ bị tấn công bằng UAV gây ra tình trạng ngừng hoạt động đáng kể của nhà máy lọc dầu trong thời gian tới, khi các nhà máy của nước này đang trong quá trình bảo dưỡng theo mùa và nhu cầu nhiên liệu tăng cao khi nông dân trồng trọt vào mùa xuân.

Theo ông Smith, điều này là nhờ Nga có công suất dư thừa được phân bổ thông qua các nhà máy lọc dầu trên khắp cả nước và việc tăng cường các biện pháp phòng thủ tại các nhà máy gần biên giới với Ukraine.

Tuy nhiên, với Nga, việc Ukraine tạm ngừng tấn công hạ tầng năng lượng sẽ giúp họ không còn phải lo ngại về các hạ tầng bị phá hủy thêm nữa, giảm thiểu tác động đến tâm lý của người dân.

Việc Nga ngừng tấn công các nhà máy điện sẽ giúp người dân Ukraine thoát khỏi tình trạng mất điện, song tình trạng này vẫn có thể xảy ra cục bộ chẳng hạn như khi Moscow tấn công một cơ sở ở khu vực Dnipropetrovsk vào đêm 18/3.

Nó cũng có thể giúp Ukraine sửa chữa ít nhất một phần cơ sở bị hư hại, đồng thời giúp nước này có thêm thời gian để bảo trì hàng năm các nhà máy điện hạt nhân.

Trong giai đoạn xung đột, Kiev ngày càng phụ thuộc nhiều hơn vào các lò phản ứng hạt nhân vì Nga tập trung tấn công vào các nhà máy đốt nhiên liệu hóa thạch.

Việc ngừng không kích cũng có thể cho phép Ukraine tăng sản lượng khí đốt trong nước và bơm nhiều nhiên liệu hơn vào kho dự trữ trong mùa hè, sự chuẩn bị quan trọng cho mùa đông năm sau.