Nga đảo chiều "lá bài" bất lợi, ồ ạt tiến quân trên tiền tuyến ở Ukraine

Thời tiết là một trong những "lá bài" có tác động quan trọng trên bàn cờ chiến thuật. Cuộc chiến Nga - Ukraine không phải là một ngoại lệ khi Moscow từng đối mặt với việc tuyết rơi dày, nền đất ẩm ướt và sình lầy khiến xe tăng của họ không tác chiến hiệu quả và bị UAV của Ukraine phá hủy. 

Gió, tuyết, sương mù cũng cản trở tầm nhìn, khiến một số vũ khí kém chính xác. Điều này khiến đà tiến công của các bên thường suy giảm, hoặc "đóng băng" trong vài tháng mùa đông.

Tuy nhiên, trong năm nay, Nga đang tìm cách đảo ngược "lá bài" thời tiết bất lợi và tận dụng điều đó để tìm cách giành thêm lãnh thổ trong bối cảnh cả Moscow và Kiev đều muốn một kết quả có lợi để giành ưu thế lớn hơn trên bàn đàm phán.

Trên thực tế, tuyết dày, mưa đóng băng và sương mù dày đặc đang làm suy giảm khả năng vận hành UAV, một thành phần cốt lõi trong hệ thống phòng thủ hiện nay của Ukraine. Nga đang tận dụng vấn đề này, mở các đợt tiến công quy mô lớn, đẩy lùi phòng tuyến Ukraine và giành được một số lợi thế, bao gồm ở các khu vực quanh Kharkov và Pokrovsk.

Nòng cốt trong hệ thống phòng thủ của Ukraine là các UAV nhỏ dạng góc nhìn thứ nhất (FPV), được triển khai với số lượng lớn. Đây là các hệ thống có chi phí tương đối thấp, được sử dụng rộng rãi cho nhiệm vụ tập kích, bay chính xác vào mục tiêu rồi kích nổ. Tuy nhiên, chúng trở nên khó điều khiển hơn nhiều trong thời tiết xấu, đặc biệt khi mưa, tuyết hoặc gió đổi hướng làm mất ổn định đường bay.

Do những UAV này rất nhỏ, lực quán tính cực thấp, ngay cả những cơn gió vừa phải cũng có thể thổi lệch hướng hoặc gây ra các chuyển động đột ngột buộc người điều khiển phải liên tục chỉnh lại. Mỗi cơn gió hoặc luồng khí thổi xuống khiến UAV trôi theo hướng khó dự đoán, làm cho các đòn tập kích chính xác trở nên khó thực hiện. Những báo cáo trước đây từ Ukraine đã cho thấy đây là vấn đề lớn, vì ngay cả gió nhẹ cũng có thể khiến UAV FPV phải nằm đất.

Thời tiết xấu cũng làm suy giảm hệ thống quang học của UAV, vốn sử dụng camera nhỏ gắn phía trước để truyền hình ảnh trực tiếp. Sương mù, tuyết rơi và mưa lớn làm giảm độ tương phản, độ sâu trường ảnh và khả năng quan sát. Giọt nước hoặc băng bám trên ống kính làm mờ hình, trong khi hơi ẩm trong không khí tán xạ ánh sáng, khiến tín hiệu video truyền về cho người điều khiển yếu đi.

Trong sương mù dày, người điều khiển có thể mất khả năng phát hiện chướng ngại vật, chiến hào hoặc thậm chí cả mục tiêu, làm tăng nguy cơ va chạm hoặc đánh nhầm. Vì các UAV này hoạt động ở độ cao thấp và tốc độ cao, chỉ cần mất hình trong tích tắc là không thể thực hiện được đòn tấn công.

Những tác động của thời tiết xấu đối với các hoạt động UAV đang gây ra vấn đề nghiêm trọng cho tuyến phòng thủ của Ukraine. Đang đối mặt với tình trạng thiếu nhân lực, Ukraine dựa vào mạng lưới dày đặc các UAV nhỏ để tạo ra những “vùng sát thương” trước phòng tuyến.

Khi thời tiết xấu khiến các UAV không thể cất cánh, khả năng phòng thủ của Ukraine suy giảm đáng kể.

Nga đang tận dụng tình huống đó, giúp họ di chuyển xuyên qua vùng sát thương, phát huy ưu thế quân số để áp sát lực lượng Ukraine. Các video trên mạng xã hội cho thấy binh sĩ Nga chạy xe máy và bán tải tiến vào Pokrovsk nhờ sương mù che chắn. Pokrovsk là thị trấn giao tranh ác liệt trong nhiều tháng qua.

Binh sĩ Nga thường đi theo các nhóm nhỏ, lách qua những khe hở phòng thủ trong điều kiện thời tiết bất lợi. Sau khi kiểm soát được vị trí, xe tăng và thiết giáp của Moscow sẽ được điều đến để giữ đất. UAV Ukraine "bị trói cánh" do thời tiết nên không thể ngăn cản được thiết giáp Nga tiến vào. Từ đó, Moscow liên tục củng cố vị trí đạt được và mở rộng dần ra.

Nga cũng sử dụng sương mù và địa hình thấp để tiếp cận thị trấn Huliaipole ở tỉnh Zaporizhia, một chốt chặn hậu cần chiến lược. Nga thậm chí còn dùng sương mù dày để cố vượt sông ở tỉnh Donetsk. Khi UAV của Ukraine phải nằm đất, Nga đã đạt được những bước tiến đáng kể ở nhiều khu vực, đẩy lùi tuyến phòng thủ của Ukraine.

Thời tiết luôn thay đổi, và khí hậu khó lường có thể nhanh chóng biến đổi điều kiện chiến trường. Ukraine đã tận dụng lúc thời tiết tốt lên để tái lập một số vùng sát thương, nhằm ngăn đà tiến của Nga.

Tuy nhiên, thời tiết xấu sẽ sớm quay trở lại trong mùa đông, vì vậy điều mà Ukraine cần là một giải pháp lâu dài hơn, ví dụ như sản xuất UAV thế hệ mới hoạt động tốt hơn trong các điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Phần khung thân có thể được gia cố, hệ thống điện tử được bọc kín và thuật toán điều khiển cải tiến giúp ổn định trong gió mạnh và mưa tuyết.

Chúng cũng có thể tích hợp cảm biến mới, bao gồm camera trong điều kiện thiếu sáng hoặc cảm biến nhiệt độ thấp cấp, giúp người điều khiển duy trì nhận thức tình huống trong mưa, sương mù và tuyết.