Mỹ có thể khiến Trung Quốc nổi giận khi đưa đặc nhiệm huấn luyện ở Đài Loan

Báo Wall Street Journal ngày 8/10 dẫn nguồn thạo tin cho biết, khoảng hơn 20 lính thuộc các đơn vị đặc nhiệm và một số lượng chưa xác định lính thủy quân lục chiến của Mỹ đã ở Đài Loan trong hơn một năm để bí mật huấn luyện cho lực lượng phòng vệ của hòn đảo. Lực lượng này đến và đi khỏi Đài Loan nên không coi là lực lượng thường trực.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên cho biết động thái này đi ngược lại các cam kết của Washington với Bắc Kinh, khi hai bên thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức trên cơ sở nguyên tắc Một Trung Quốc.

Ông Triệu cho biết Mỹ đã cam kết cắt đứt quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Bắc, chấm dứt thỏa thuận quân sự và rút quân khỏi hòn đảo này. Ông cũng cảnh báo Trung Quốc sẽ thực hiện tất cả các biện pháp cần thiết để bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của mình.

Một quan chức Mỹ nói với AFP rằng, thông tin của Wall Street Journal là chính xác, nhưng quân đội Mỹ chỉ ở Đài Loan chưa đầy một năm. Năm ngoái, Mỹ và Đài Loan đã bác bỏ thông tin của báo chí Đài Loan rằng, quân đội Mỹ đang huấn luyện lính thủy đánh bộ và lực lượng đặc nhiệm cho hòn đảo.

Đây là lần hiếm hoi quan chức Mỹ đề cập đến các chương trình huấn luyện của nước này tại Đài Loan. Năm ngoái, Lầu Năm Góc phủ nhận thông tin đặc nhiệm thủy quân lục chiến Mỹ tham gia huấn luyện ở Đài Loan, sau khi giới chức Đài Loan đề cập về các hoạt động trao đổi thường xuyên giữa hai bên.

Người phát ngôn Lầu Năm Góc John Supple cho biết, Bắc Kinh đã tăng cường nỗ lực nhằm đe dọa và gây áp lực với Đài Loan, "điều mà Mỹ tin rằng đang gây bất ổn và gia tăng nguy cơ tính toán sai lầm".

Quan chức cấp cao của lực lượng phòng vệ Đài Loan Po Horng-huei ngày 8/10 cho biết, lực lượng này sẽ không bình luận về vấn đề hợp tác quốc tế và trao đổi quân sự, dựa trên thông lệ thông thường.

Thông tin về hoạt động huấn luyện của quân đội Mỹ tại Đài Loan được đưa ra trong bối cảnh tình hình ở hai bờ eo biển có dấu hiệu leo thang căng thẳng gần đây. Trong 4 ngày đầu tháng 10, Trung Quốc đã triển khai gần 150 máy bay quân sự bao gồm cả máy bay ném bom, máy bay chiến đấu đi vào vùng nhận diện phòng không của Đài Loan trong các đợt xâm nhập lớn nhất từ trước đến nay.

Trong tuần này, trong cuộc họp với phái đoàn ngoại giao cấp cao của Trung Quốc, Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan cho biết, Mỹ quan ngại sâu sắc về tình hình leo thang căng thẳng ở khu vực. Washington cho rằng việc Bắc Kinh đưa hàng loạt máy bay quân sự áp sát Đài Loan là hành động khiêu khích, đe dọa hòa bình và ổn định khu vực. Mỹ cũng tuyên bố sẽ tiếp tục ủng hộ và khẳng định cam kết vững chắc với Đài Loan.

Trung Quốc luôn coi Đài Loan là vùng lãnh thổ không thể tách rời và tuyên bố sẵn sàng thống nhất bằng mọi giá, kể cả bằng vũ lực. Bắc Kinh xem đó là "lằn ranh đỏ", yêu cầu các nước tôn trọng nguyên tắc Một Trung Quốc.

Lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn ngày 8/10 khẳng định hòn đảo không muốn đối đầu quân sự và hy vọng có thể "chung sống hòa bình, ổn định và cùng có lợi" với Trung Quốc đại lục. Tuy nhiên, bà Thái cũng cảnh báo Đài Loan "sẽ làm mọi thứ để bảo vệ quyền tự do và lối sống dân chủ".

Mỹ có thể khiến Trung Quốc nổi giận

Các nhà quan sát đại lục cho rằng sự hiện diện của lực lượng quân sự Mỹ ở Đài Loan sẽ khiến Bắc Kinh tức giận và kích động các biện pháp trả đũa mạnh mẽ.

"Việc thông tin bị tiết lộ chắc chắn sẽ kích động mức độ cảnh giác cao hơn của chính phủ Trung Quốc đối với Mỹ. Động thái này về bản chất là rất nghiêm trọng và sẽ trở thành một trong những yếu tố khiến Trung Quốc có hành động cứng rắn", Shi Yinhong, giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Nhân dân Trung Quốc, cho biết.

Zhu Songling, giáo sư tại Viện Nghiên cứu Đài Loan thuộc Đại học Liên hợp Bắc Kinh, nhận định Washington đang cố gắng thương lượng với Bắc Kinh bằng cách chơi "lá bài Đài Loan", trước thềm cuộc gặp trực tuyến giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, dự kiến diễn ra vào cuối năm nay.

"Việc truyền thông Mỹ tiết lộ chương trình huấn luyện nhằm cho thấy mối liên kết quân sự chặt chẽ giữa Mỹ và Đài Loan, và điều này sẽ được phía Mỹ sử dụng để thương lượng với Bắc Kinh trong hội nghị thượng đỉnh sắp tới của các nhà lãnh đạo", ông Zhu nói thêm.

Song Zhongping, cựu quân nhân của quân đội Trung Quốc, cho biết quân đội Trung Quốc sẽ khẩn trương chuẩn bị chiến đấu để ngăn chặn các lực lượng nước ngoài can thiệp trong trường hợp xảy ra xung đột.

"Quân đội Mỹ đã bí mật huấn luyện lực lượng phòng vệ Đài Loan, sự tham gia của các lực lượng đặc nhiệm lần này nhằm tăng cường khả năng phản công của Đài Loan, một động thái gây tổn hại nghiêm trọng đến quan hệ hai bờ eo biển", ông Song nói.

Theo ông Song, việc máy bay quân sự Trung Quốc ồ ạt xuất kích gần Đài Loan cho thấy quân đội Trung Quốc đã liên tục tăng cường công tác chuẩn bị cho kịch bản sẵn sàng tác chiến.

"Những gì chúng ta cần làm bây giờ là chuẩn bị cho một cuộc đấu tranh quân sự quy mô toàn diện, đặc biệt khi xem xét rằng nếu có chiến tranh ở eo biển Đài Loan, quân đội Trung Quốc phải giải quyết vấn đề Đài Loan càng sớm càng tốt và ngăn chặn các lực lượng nước ngoài can thiệp vào hoạt động thống nhất (Đài Loan) của Trung Quốc. Quân đội Trung Quốc cần thực hiện tất cả các công việc chuẩn bị về vấn đề này, đó là ưu tiên hàng đầu", cựu quân nhân Trung Quốc nhận định.