Mâu thuẫn biên giới Trung - Ấn: "Cơn ác mộng" chưa có hồi kết

Các vụ đụng độ kiểu như đụng độ biên giới giữa binh sĩ Trung Quốc và Ấn Độ ở thung lũng Galwan đầu tuần trước từ lâu bị coi là cơn ác mộng. Hiện giờ cơn ác mộng đó đã thành hiện thực, căng thẳng âm ỉ giữa Trung Quốc và Ấn Độ ở Đường kiểm soát thực tế (LAC) ở vùng Ladakh đã bùng lên thành đụng độ đẫm máu nhất trong hơn 40 năm qua.

Hiện chưa biết điều gì sẽ xảy ra sau vụ đụng độ, nhưng ít nhất một điều gần như chắc chắn đó là thay đổi trong quan điểm của Ấn Độ về mối quan hệ với Trung Quốc. Các cuộc thăm dò dư luận cho thấy, người dân Ấn Độ hiếm khi thiện cảm với láng giềng Trung Quốc. Vụ đụng độ tuần trước có thể thổi bùng sự phẫn nộ của dư luận và kéo theo việc đánh giá lại các chính sách đối ngoại của Ấn Độ với Trung Quốc.

Trung Quốc có thể đã giành được lợi thế chiến thuật trên thực địa, song họ cần phải tính đến những hệ quả trong tương lai. Tất cả những điều này sẽ tác động mạnh đến an ninh của châu Á.

Đến nay, Trung Quốc và Ấn Độ đưa ra những thông tin mâu thuẫn về toàn bộ quá trình xảy ra xung đột. Trong khi Ấn Độ xác nhận 20 binh sĩ của họ thiệt mạng, Trung Quốc vẫn tránh đề cập con số thương vong. Trong vụ đụng độ này, binh sĩ hai bên được cho là đã dùng gậy gộc, gạch đá để ẩu đả và vẫn tuân thủ quy định không nổ súng theo thỏa thuận trước kia.

Người ngoài cuộc có thể không bao giờ biết chính xác điều gì đã xảy ra trong đêm đụng độ đẫm máu Trung - Ấn đó, song nó có thể làm thay đổi quan điểm của nhiều người về căng thẳng không tiếng súng ở biên giới Trung - Ấn kể từ năm 1975 này.

Dư luận ở Ấn Độ đặt ra câu hỏi về ý đồ chiến lược thực sự của Trung Quốc là gì khi cuộc khủng hoảng này đã manh nha từ đầu năm nay với việc Trung Quốc tiến hành các cuộc tập trận gần như đồng thời tại 3 địa điểm ở Ladakh gồm Suối nước nóng, thung lũng Galwan và hồ Pangong.

Các cuộc tranh luận ở Ấn Độ ban đầu tập trung xung quanh 2 câu hỏi gồm: Có phải Trung Quốc đã thay đổi hiện trạng (ở biên giới tranh chấp)? Tại sao họ làm vậy? Nhiều suy đoán đã được đưa ra nhưng những câu hỏi "tại sao" luôn là câu hỏi hóc búa. Ví dụ, hiện nay các nhà sử học vẫn có những ý kiến khác nhau về mục đích các hành động quân sự của Trung Quốc nhằm vào Ấn Độ trong cuộc chiến tranh biên giới 1962.

Sau vụ đụng độ ở thung lũng Galwan, dư luận ở Ấn Độ lại chuyển sang câu hỏi nên ứng phó thế nào. Các cuộc khủng hoảng trước đây giữa Trung Quốc và Ấn Độ có thể giải quyết bằng một số thỏa thuận rút quân, nhưng hiện giờ mọi chuyện không đơn giản như vậy.

Lựa chọn của Ấn Độ và rủi ro với Trung Quốc

Trung Quốc bị cho là đang xây dựng thêm một số công trình ở khu vực tranh chấp và tìm cách thay đổi hiện trạng tại đây. Nếu thông tin này được xác nhận, chính phủ Ấn Độ có hai lựa chọn: hoặc chấp nhận điều này, hoặc có các biện pháp nhằm khôi phục hiện trạng. Phương án thứ nhất sẽ khiến chính quyền của Thủ tướng Narendra Modi phải trả giá đắt về chính trị, phương án thứ hai có thể khiến căng thẳng leo thang vượt kiểm soát. Cả hai đều không phải lựa chọn tốt.

Trong khi đó, dư luận ở Ấn Độ đang sục sôi vì vụ đụng độ. Nhiều người kêu gọi tẩy chay hàng hóa Trung Quốc, và các doanh nghiệp Trung Quốc như Huawei, ZTE có thể mất miếng bánh béo bở trong thị trường viễn thông đang ngày càng lớn của Ấn Độ. Ngoài các hình thức chiến tranh kinh tế này, Ấn Độ cũng có thể có những thay đổi trong chính sách đối ngoại với láng giềng Trung Quốc.

Về lâu dài, các hành động của Trung Quốc sẽ phản tác dụng bởi chúng sẽ đẩy Ấn Độ xích lại gần các cường quốc có chung mối quan ngại về Trung Quốc. Quan điểm này có thể thấy rõ nhất ở các thành viên quân đội Ấn Độ, những người đang thúc đẩy hợp tác sâu rộng hơn với các quân đội phương Tây.

Các nước châu Á cũng đang theo sát diễn biến căng thẳng biên giới Trung - Ấn và câu hỏi được đặt ra nhiều nhất là nếu Trung Quốc thách thức Ấn Độ, với các nước khác trong khu vực sẽ như thế nào.

Nguy cơ tách rời quan hệ Mỹ - Trung đe dọa đến cái gọi là thế kỷ châu Á, nhưng cuộc khủng hoảng biên giới này cũng làm tăng thêm phần bất ổn cho một năm thế giới nhiều sóng gió. Cơn ác mộng này vẫn chưa kết thúc.

Minh Phương

Theo SCMP