Lựa chọn khó khăn của Ukraine ở “chảo lửa” Pokrovsk

Ukraine đã trụ vững trước bước tiến của Nga về phía Pokrovsk trong gần 2 năm và càng do dự hơn bao giờ hết trong việc từ bỏ lãnh thổ. Tuy nhiên, gần đây, giới chức nước này thừa nhận tình hình đang rất khó khăn ngay cả khi bác bỏ tuyên bố "hàng nghìn binh sĩ Ukraine đang bị bao vây ở đây" của Moscow.

Nếu Ukraine quyết định rút khỏi Pokrovsk để củng cố những vị trí tốt hơn gần đó, điều này có thể mang lại ưu thế giúp Nga gây ảnh hưởng lên Tổng thống Mỹ Donald Trump, người vốn thúc đẩy Kiev và Moscow ngồi vào bàn đàm phán. Kịch bản đó đặc biệt nguy hiểm với Ukraine, bên đã bị áp đảo về quân số và đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân lực nghiêm trọng.

Mykola Bielieskov, nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc gia và là nhà phân tích cấp cao của tổ chức Come Back Alive tại Ukraine, nhận định Nga sẽ sử dụng việc Pokrovsk thất thủ để làm “lung lay” Tổng thống Donald Trump rằng, “chiến thắng của Nga là điều tất yếu và việc hỗ trợ Ukraine là vô ích”.

Theo ông, Ukraine đang phải đối mặt với “một tình thế vô cùng khó xử”. Khi tình hình quân sự ở Pokrovsk xấu đi, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và các quan chức cấp cao “cần nghĩ tới việc bảo toàn lực lượng”. Trong khi đó, “về mặt chính trị, rất khó để rút lui khi biết điều đó có thể trở thành thắng lợi ngoại giao cho Nga”.

Việc kiểm soát Pokrovsk cũng có thể mở con đường để Nga tiến quân về các vùng Dnipropetrovsk và Zaporizhia ở phía Tây và Tây Nam Ukraine, nơi được phòng thủ yếu hơn.

Tình thế tiến thoái lưỡng nan càng phức tạp hơn bởi những gì đã xảy ra ở các thành phố miền Đông khác đã bị Nga kiểm soát, gồm Bakhmut năm 2023 và Avdiivka năm 2024, nơi Ukraine cố thủ rồi chịu tổn thất nặng nề khi Nga tiến lên. Quân đội Ukraine đã bị chỉ trích vì không rút lui sớm hơn để bảo toàn sinh mạng binh sĩ.

Nếu Pokrovsk thất thủ, đây sẽ là thành phố lớn nhất bị Nga kiểm soát kể từ Bakhmut.

“Nga muốn kiểm soát càng nhiều lãnh thổ càng tốt ở miền Đông và miền Nam Ukraine nhằm gia tăng sức ép buộc dỡ bỏ trừng phạt kinh tế và gây sức ép chính trị trên mặt trận đàm phán. Đó là lý do họ rất tích cực ở khu vực Pokrovsk”, Andrii Ryzhenko, chuyên gia chiến lược tại Sonata, một công ty Mỹ về huấn luyện và hậu cần quốc phòng, nhận định.

Giới phân tích cảnh báo, Ukraine cần đưa ra các quyết định nhanh chóng, vì cánh cửa rút lui khỏi Pokrovsk và thành phố nhỏ hơn gần đó là Myrnohrad có thể sắp đóng lại.

Lực lượng Nga “có vẻ đang hoạt động thoải mái hơn trong Pokrovsk” và đã “tiến sâu vào phía nam Myrnohrad”, Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Washington, chỉ rõ trong báo cáo hồi đầu tuần.

Ukraine thừa nhận cuộc chiến trong thành phố đang rất khó khăn, với việc Tổng thống Zelensky tuần trước thông báo, lực lượng Nga đông hơn của Ukraine với tỷ lệ 8 chọi 1. Mặc dù vậy, ông khẳng định những tuyên bố của Nga về việc bao vây hàng nghìn binh sĩ là không đúng và Moscow “không có thành công đáng kể nào trong những ngày qua”. Ông xác nhận, 5 lữ đoàn và một trung đoàn Ukraine đang tham chiến ở Pokrovsk.

Mặt khác, theo các nhà phân tích, việc rút khỏi Pokrovsk có thể mang lại lợi thế mới nếu Ukraine lập được các vị trí phòng ngự mới gần đó trước mùa đông, rút ngắn tuyến phòng thủ và cải thiện hậu cần.

“Sau một năm chiến đấu trên trục Pokrovsk - Myrnohrad, việc mất 2 thành phố này giờ sẽ ít tác động lên cục diện tác chiến tổng thể. Việc Ukraine rút lui không có nghĩa Nga sẽ lập tức có đà tiến công mới”, Emil Kastehelmi, nhà phân tích của nhóm Black Bird Group (Phần Lan), nhận định. Ông nhấn mạnh nhân lực hạn chế quan trọng hơn là giữ lãnh thổ bằng mọi giá.

“Tại thời điểm này, Ukraine nên rút quân thay vì cố bám trụ trong một thành trì đang sụp đổ”, Michael Kofman, chuyên gia cấp cao tại Carnegie Endowment, cũng nhận định tương tự.

Theo ông, tình hình đang trở nên “ngày càng bấp bênh”, “ở giai đoạn này của, việc rút quân dưới hỏa lực và bị máy bay không người lái kiểm soát là vô cùng khó khăn”.

Cơ quan tình báo quân đội Ukraine (GUR) đã công bố một loạt chiến dịch nhằm giảm áp lực và khai thông huyết mạch tiếp tế trong vài ngày qua.

Hiện “không rõ lực lượng phòng thủ còn cầm cự được bao lâu. Túi phòng thủ có thể sụp đổ trong tương lai gần trừ khi Ukraine ổn định được phòng tuyến và đẩy lùi lực lượng Nga khỏi thành phố”, Franz-Stefan Gady, nhà phân tích quân sự tại Trung tâm An ninh Mỹ Mới (CNAS) ở Vienna, cho biết.

Theo ông, 2 câu hỏi lớn đặt ra với quân đội Ukraine là: liệu Ukraine có rút lui an toàn mà không chịu tổn thất nặng nề, và liệu họ có thể thiết lập các tuyến phòng thủ vững chắc phía bắc thành phố để ổn định mặt trận.

Do Nga áp đảo trên không, quân đội Ukraine “có thể phải chờ mưa lớn và gió mạnh để hạn chế hoạt động của máy bay không người lái Nga nhằm giảm nguy cơ bị tấn công trong khi sơ tán”, ông nói.