Gần 60 nước Ả rập, Hồi giáo bàn cách kiềm chế Israel sau vụ tập kích Qatar

Lãnh đạo các nước Ả rập và Hồi giáo đã kêu gọi xem xét lại quan hệ với Israel sau cuộc họp khẩn cấp tại Doha, Qatar ngày 15/9.

Cuộc họp chung giữa Liên đoàn Ả rập và Tổ chức Hợp tác Hồi giáo, quy tụ gần 60 quốc gia, nhằm đưa ra hành động cứng rắn sau vụ Israel tấn công các quan chức Hamas đang ở Qatar hồi tuần trước để thảo luận về đề xuất ngừng bắn tại Gaza.

Tuyên bố chung từ hội nghị kêu gọi “tất cả các quốc gia áp dụng mọi biện pháp hợp pháp và hiệu quả để ngăn Israel tiếp tục hành động chống lại người Palestine”, bao gồm cả việc “xem xét lại quan hệ ngoại giao và kinh tế với nước này, cũng như khởi kiện pháp lý chống lại Israel”.

Qatar cùng các nước vùng Vịnh như Các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất (UAE) và Bahrain, cùng với Ai Cập, Jordan và Morocco, là những quốc gia tham dự có quan hệ ngoại giao với Israel.

Các lãnh đạo của UAE, Bahrain và Morocco, những nước đã ký Hiệp định Abraham công nhận Israel cách đây đúng 5 năm, không tham dự trực tiếp mà chỉ cử đại diện cấp cao.

Tuyên bố cũng kêu gọi các quốc gia thành viên “phối hợp nỗ lực nhằm đình chỉ tư cách thành viên của Israel tại Liên hợp quốc”.

Qatar đã kêu gọi phản ứng phối hợp trong khu vực sau vụ Israel không kích. Hội nghị nhằm gia tăng sức ép đối với Israel, quốc gia đang đối mặt với những lời kêu gọi ngày càng mạnh mẽ chấm dứt chiến sự và khủng hoảng nhân đạo ở Gaza.

Quốc vương Sheikh Tamim Hamad Al Thani của Qatar cáo buộc Israel cố tình làm ảnh hưởng tới các cuộc đàm phán ngừng bắn bằng cách tấn công các nhà đàm phán Hamas trên đất Qatar, nơi vốn giữ vai trò trung gian then chốt.

Hamas cho biết các quan chức cấp cao đã sống sót sau vụ không kích ở Doha tuần trước, khiến 6 người thiệt mạng và làm dấy lên làn sóng chỉ trích.

Thái tử Ả rập Xê út Mohammed bin Salman tham dự ngày 15/9, cùng với Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian, Thủ tướng Iraq Mohammed Shia al-Sudani, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan và Tổng thống Palestine Mahmud Abbas.

Israel và đồng minh chủ chốt là Mỹ vẫn đang nỗ lực mở rộng Hiệp định Abraham, đặc biệt tìm cách thuyết phục Ả rập Xê út. Tuy nhiên, vụ không kích được xem đã đặt ra thách thức cho nỗ lực này.

Các quốc gia vùng Vịnh cũng có cuộc gặp bên lề hội nghị, kêu gọi Mỹ sử dụng “ảnh hưởng và sức ép” để kiềm chế Israel, theo lời Tổng thư ký Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh Jasem Mohamed Al-Budaiwi tại cuộc họp báo.

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio sẽ đến Qatar ngày 16/9, sau khi cam kết “hỗ trợ không lay chuyển” cho mục tiêu loại bỏ Hamas của Israel trong chuyến thăm quốc gia này.

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 15/9 khẳng định rằng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu sẽ không tấn công Qatar thêm lần nào nữa.

Ông Trump cho biết ông Netanyahu đã không thông báo trước cho Tổng thống Mỹ về vụ tấn công của Israel ở Qatar tuần trước.

Chính quyền Tổng thống Donald Trump nói rằng họ chỉ được thông báo sau khi tên lửa đã được phóng, khiến ông Trump không còn cơ hội để ngăn cản cuộc tấn công.