Cơn "ác mộng" thất nghiệp, giảm lương của lao động Trung Quốc thời Covid-19

Vào đầu tháng 1, khi bệnh “viêm phổi lạ” bắt đầu xuất hiện ở Trung Quốc, Zou Lan - một lao động nhập cư - đã bị cảm. Mặc dù khi đó chính quyền Trung Quốc chưa công bố thông tin về mức độ nguy hiểm của Covid-19, nhưng "sếp" của Zou vẫn yêu cầu người phụ nữ này nghỉ ngơi. Kể từ đó tới nay, Zou vẫn chưa thể quay trở lại làm việc.

Không có một đồng bạc trong người cùng với 3 đứa con cần nuôi nấng, người mẹ đơn thân làm việc ở Nam Ninh trong 10 năm qua đã cố gắng tìm một công việc khác trong suốt 4 tháng qua. Sau khi bị nhiều nơi từ chối, Zou trở nên ngày càng tuyệt vọng.  

“Chủ cũ của tôi đối xử với tôi rất tốt. Hồi tháng 1, bà ấy nói tôi hãy chờ bà ấy gọi điện, hứa rằng họ sẽ gọi khi dịch được kiểm soát. Tôi đã chờ 4 tháng rồi, và tôi đang trở nên tuyệt vọng”, người phụ nữ 41 tuổi nói.

Theo SCMP, giống như hầu hết hàng chục triệu lao động nhập cư ở Trung Quốc, tình trạng của Zou không được ghi nhận trong thống kê chính thức của Trung Quốc và Zou bị loại ra khỏi diện được nhà nước hỗ trợ thất nghiệp. 

Nếu so sánh với tỉ lệ thất nghiệp cao kỷ lục 14,7% của Mỹ vào tháng 4, tỉ lệ của Trung Quốc là khoảng 6% vào cùng tháng.

Theo SCMP, chỉ có 2,3 triệu người Trung Quốc nhận được trợ cấp thất nghiệp tính tới cuối tháng 3, một phần nhỏ so với hàng chục triệu lao động đã mất việc khi Covid-19 tấn công nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới.

Giới quan sát cho rằng, tình trạng thất nghiệp ở Trung Quốc có thể châm ngòi một cuộc khủng hoảng ở nước này không chỉ ở khía cạnh kinh tế, mà còn có ẩn chứa hàng loạt rủi ro về ổn định xã hội.

Theo chuyên gia Li Tao từ Trung tâm phát triển công tác xã hội cho người điều phối Bắc Kinh, tác động của Covid-19 với vấn đề thất nghiệp ở Trung Quốc nghiêm trọng hơn những gì từng xảy ra vào thời điểm đại dịch SARS (2002-2003) và cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008.

“Dịch SARS không biến thành đại dịch toàn cầu, và cuộc khủng hoảng tài chính 2008 tác động vào các nhà máy sản xuất hàng xuất khẩu, nhưng ít ảnh hưởng tới ngành dịch vụ. Tuy nhiên, Covid-19 tác động nghiêm trọng tới nguồn cung toàn cầu và ngành dịch vụ”, chuyên gia Li nói.

Cảnh thất nghiệp, giảm lương

Trong làn sóng thất nghiệp mới nhất, lao động nhập cư Trung Quốc không chỉ đối diện với tình trạng mất việc mà còn bị giảm lương. Gần 80% trong số họ đã trở lại làm việc vào đầu tháng 4, dù hầu hết đều bị giảm lương

Wang Guang là một trong những người may mắn khi vẫn giữ được công việc tại một nhà máy ở Chu Hải. Tuy nhiên, mức lương của người đàn ông 39 tuổi đã bị cắt khoảng 40% từ trên 4.000 tệ (561 USD) xuống dưới mức 3.000 tệ.

Tốc độ sản xuất giảm vì thiếu các đơn đặt hàng do đại dịch đã khiến Wang không thể làm việc nhiều như trước dịch Covid-19. Theo SCMP, các lao động nhập cư thường dựa vào việc làm ngoài giờ để tăng thu nhập lên mức ít nhất 4.000 tệ, cao gấp 2 lần mức lương trung bình.

“Chúng tôi đang thực hiện các đơn hàng đặt trước đại dịch, tôi không rõ điều gì sẽ xảy ra khi chúng tôi hoàn thành các đơn này”, Wang cho hay.  

Hồi tháng 2, khi Trung Quốc đang là vùng dịch lớn nhất thế giới, Wang và các đồng nghiệp được yêu cầu đi lau sàn nhà máy vì có quá ít việc để làm.

Việc giảm lương đã khiến nhiều đồng nghiệp trẻ tuổi hơn Wang nghỉ việc và bộ phận của anh từ khoảng 200 người giảm xuống còn vài chục, với hầu hết họ đều ở tuổi 50.

Khi những người khác lần lượt rời đi, Wang quyết định ở lại vì kiếm việc mới lúc này sẽ là “tốn thời gian” khi hầu hết các công ty đều giảm quy mô.

Trước đó, các lao động nhập cư trẻ tuổi có thể “nhảy việc” từ nhà máy sang ngành dịch vụ đang tăng trưởng “nóng”. Tuy nhiên, việc làm trong ngành này cũng cạn kiệt trong đại dịch.

Một khảo sát của hiệp hội khách sạn Trung Quốc trên 5.451 nhà hàng chỉ ra khoảng 80% đã mở cửa lại, nhưng lợi nhuận trung bình ít hơn 1/5 so với 1 năm trước, buộc họ phải sa thải nhân viên hơn là tuyển mới.

Lao động nhập cư từng là động lực trong sự bùng nổ cơ sở hạ tầng của Trung Quốc và quá trình đô thị hóa nhanh chóng kể từ những năm 1980. Các khoản tiền từ các thành phố chuyển về khu nông thôn giúp thu hẹp khoảng cách giàu nghèo, và giúp nhiều người thoát nghèo.

“Khi dịch bệnh xảy ra, một số lao động nhập cư sẽ trở về quê nhà để giảm chi phí sinh hoạt. Tuy nhiên, miễn là có cơ hội ở thành phố, 80% trong số họ sẽ trở lại vì không có công việc cho họ ở nông thôn”, chuyên gia Li cho hay.

Đức Hoàng

Theo SCMP