Gần 80 tuổi, cái lưng đã còng rạp, nhưng cụ Thơm vẫn đang là "lao động chính" trong nhà. Bởi, cụ mà ngơi tay, thì người vợ mắc đủ thứ bệnh, đứa con gái ngờ nghệch và đứa cháu ngoại tâm thần không biết trông cậy vào đâu.

Chúng tôi tìm đến xóm Bản Cái, xã Ôn Lương, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên, thăm gia đình người cựu binh già Nguyễn Văn Thơm (sinh năm 1947). Đi hết con dốc, đập vào mắt chúng tôi là hình ảnh một cụ ông tóc bạc trắng, tấm lưng đã còng rạp đang lúi húi chăm sóc vườn rau trước cửa nhà.

Ngước lên gương mặt già nua khắc khổ, từ ruộng rau cụ Thơm nói vọng vào: "Mấy luống rau này là cứu cánh cho cả nhà tôi. Nhờ nó mà gia đình tôi có cái Tết vừa qua. Ra giêng, tôi cố gắng chăm sóc để bán lấy tiền đưa bà nhà tôi đi bệnh viện… ". Ruộng rau bé toen hoẻn mà đảm nhận sứ mệnh "gồng gánh" cả gia đình này.

Lấy cán cuốc làm gậy, cụ Thơm khó nhọc lần từng bước nặng nhọc, rời ruộng rau. Thấy vậy, anh cán bộ xã Ôn Lương trong đoàn, vội vàng chạy tới dìu cụ lên nhà.

Đưa tay xoa xoa tấm lưng gồ lên như cái gùi, cụ Thơm cho biết, đốt xương sống này bị chùn do bom giặc đánh sập hầm trú ẩn khi cụ đang tham gia chiến dịch, giúp nước bạn Lào, năm 1970. Giờ đây nó đã khiến lưng cụ còng rạp hẳn xuống. Không những vậy, chỗ đốt sống bị tổn thương xưa thường xuyên đau nhức, nhất là mỗi khi "trái gió trở trời", cụ Thơm đau đớn tưởng như không thể chịu đựng nổi. Nhưng, người cựu binh già này vẫn phải gượng dậy. Bởi, cụ mà ngơi tay thì người vợ mắc đủ thứ bệnh trên đời, người con gái ngờ nghệch và đứa cháu mắc bệnh tâm thần, không biết phải trông cậy vào đâu!

Bất ngờ những tiếng ho như xé họng kéo dài không dứt từ gian nhà trong phát ra, cắt ngang câu chuyện giữa chúng tôi. Cụ Thơm vội vàng chống 2 tay xuống nền nhà, khó nhọc đứng lên, lật đật đi đến bên cái giường cũ, nơi cụ Nguyễn Thị Giao, 75 tuổi (vợ cụ Thơm) đang nửa nằm nửa ngồi, 2 tay ôm ngực thở dốc...

Người cựu binh già, bùi ngùi cho biết: Các căn bệnh suy tim, suy thận, tăng huyết áp, viêm đa khớp…, đang ngày đêm hành hạ cụ bà. Ngoài những khi ở bệnh viện, lúc ở nhà thì cụ Giao gần như gắn chặt với 4 cái chân giường.

Chỉ tay về phía góc nhà, nơi có người phụ nữ trung niên vẻ mặt đờ đẫn, cùng một cậu con trai với gương mặt ngây dại. Cụ Thơm bảo, người con gái đầu lòng của cụ tên là Nguyễn Thị Ngát (SN 1965) vốn ngờ nghệch từ nhỏ. Năm 39 tuổi, sau mấy ngày chăn trâu trong rừng trở về, bụng chị Ngát lớn dần… Rồi chị Ngát sinh hạ một cậu con trai khá khôi ngô, bụ bẫm. Nhưng thật trớ trêu, càng lớn thằng bé càng có nhiều biểu hiện không bình thường. Đi bệnh viện khám bác sĩ cho biết, cậu bé mắc bệnh tâm thần và động kinh, và phải uống thuốc điều trị cả đời.

"Mẹ nó ngờ nghệch, cứ ngỡ ông trời thương ban cho thằng bé làm chỗ dựa sau này. Nhưng, thật khổ, nó lại mắc bệnh, giờ đã 18 tuổi rồi nhưng có biết gì đâu. Cho ăn thì ăn, bảo ngồi thì ngồi, không những vậy, nếu không có người trông là nó lại đi lang thang, rồi không biết đường về nhà. Nhiều lần tôi phải nhờ hàng xóm đi tìm hết cả đêm mới thấy nó. Tôi chỉ lo nó ra đường va phải xe, hoặc ngã xuống suối thì khốn… ", cụ Thơm buồn rầu.

Nói về "của để dành" của mình, giọng cụ Thơm chùng xuống: "Tôi sinh được 6 người con, đứa con trai thứ 5 bị động kinh ngã xuống ao... Những đứa còn lại, đứa thì bệnh tật, đứa thì nghèo đói, đến lo cái ăn hàng ngày còn chật vật, nói gì đến chuyện giúp đỡ bố mẹ… ".

 Cụ Thơm chia sẻ: Mấy năm trước cụ còn cố gắng lần mò khắp các con suối, bờ ruộng bắt cua, bắt ốc để đổi lấy gạo, hay cải thiện bữa ăn cho cả nhà. 2 năm nay gần đây, cái lưng mỗi ngày càng còng hơn, cụ Thơm dồn sức chăm sóc vườn rau trước nhà. Công việc tưởng chừng như đơn giản, nhưng người cựu binh này đã mấy lần chết hụt vì nó: Có lần bà con đi ngang qua thấy cụ nằm ngất xỉu ở vườn rau, có lẽ vì đói và cảm nắng; lần thì trượt chân ngã lăn xuống suối khi đang cố gắng lấy nước tưới rau… Dẫu suýt mất mạng vì vườn rau, nhưng hễ khỏe một chút, là cụ lại gắng sức bò ra vườn cuốc đất, bắt sâu… Cụ bảo: "Nếu không cố làm thì bà nó và mẹ con cái Ngát lấy gì ăn… ".

Thật khó có thể nói hết những nỗi cơ cực mà cụ Thơm đang phải gánh chịu. Vợ ốm, con bệnh, cháu bệnh, một người đã "gần đất xa trời" vẫn phải gồng mình lên để lo nào là cái ăn cho cả nhà, nào là tiền thuốc của cụ bà, lại còn phải trông chừng đứa cháu tâm thần... Cụ Thơm lo sợ sức cụ mỗi năm mỗi yếu, cái lưng ngày càng còng rạp xuống, chân không thể bước nổi, thì những con người khốn khó này sẽ phải sống ra sao(!?)

Tay run run, cụ Thơm thắp nén hương lên bàn thờ người con trai xấu số, từ 2 hốc mắt trũng của người cha già nghèo khó chắt ra hai giọt nước, rồi tan nhanh trên đôi gò má teo tóp. Người cựu binh già đã khóc, nhưng không còn nước mắt để rơi nữa. Bao năm lăn lộn nơi chiến trường, gian khổ, bom đạn… không khiến người lính cụ Hồ kiên trung này nản chí. Nhưng, dường như cụ Thơm lại chùn bước trước cuộc sống thực tại quá khốn khó.

Trao đổi với phóng viên Dân trí, ông Phan Thanh Ngọc, Chủ tịch UBND xã Ôn Lương cho biết: "Hoàn cảnh gia đình cụ Thơm thực sự rất khó khăn, vợ đau, con ốm, cháu bệnh, bản thân cụ Thơm sức khỏe không được tốt nhưng vẫn phải gồng mình chăm sóc gia đình khiến chúng tôi thấy rất ái ngại. Qua báo Dân trí, địa phương chúng tôi rất mong bạn đọc cùng các nhà hảo tâm chung tay giúp đỡ gia đình cụ vơi bớt phần nào khó khăn".