Tinh gọn bộ máy và miễn học phí

Trong phiên họp ngày 28/2, Bộ Chính trị quyết định thực hiện miễn toàn bộ học phí cho học sinh từ Mầm non đến hết Trung học Phổ thông công lập trên phạm vi cả nước.

Quyết định trên được đưa ra sau khi Bộ Chính trị nghe báo cáo của Chính phủ về khả năng cân đối tài chính trong và sau quá trình tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, và thống nhất cao chủ trương thực hiện mạnh mẽ, quyết liệt, nhanh chóng hơn nữa các nội dung của Nghị quyết 18 trong năm 2025.

Như vậy, việc thực hiện Nghị quyết 18 (Trung ương khóa XII) về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, đã mang lại những kết quả bước đầu đối với bộ máy như chúng ta chứng kiến thời gian qua, đồng thời tạo nguồn lực để thực hiện một chủ trương lớn, có tính lịch sử, trong lĩnh vực giáo dục.

Suốt từ chiều đến tối qua (28/2), các bài đăng trên mạng xã hội về chủ đề "miễn học phí công lập" đều thu hút lượt tương tác lớn, bình luận sôi nổi. Có thể nói là niềm vui tràn ngập. Từ nay, Việt Nam nằm trong nhóm các quốc gia miễn học phí với toàn bộ học sinh trường công lập.

Theo quy định hiện hành, học phí học sinh mầm non từ 50.000 đến 540.000 đồng một tháng; học sinh phổ thông từ 50.000 đến 650.000 đồng mỗi tháng tùy bậc học, vùng thành thị hay nông thôn, dân tộc thiểu số và miền núi. Mức học phí cụ thể của từng địa phương do HĐND quyết định và nằm trong khung Chính phủ quy định.

Những năm gần đây một số địa phương đã chủ động miễn giảm học phí cho học sinh phổ thông. Chẳng hạn mới đây TPHCM đã phê duyệt gói 653 tỷ đồng để miễn, giảm học phí cho toàn bộ trẻ mầm non dưới 5 tuổi và học sinh THCS, THPT từ năm học 2025 - 2026. Tuy nhiên số địa phương đưa ra quyết định tương tự còn ít, và việc này tuy đáng hoan nghênh song vì nơi thực hiện, nơi không nên đã tạo ra sự không thống nhất trên toàn quốc. Quyết định của Bộ Chính trị đã thể hiện tính ưu việt của chế độ, giảm gánh nặng cho các gia đình khó khăn và thúc đẩy công bằng trong tiếp cận giáo dục.

Chắc chắn rằng chủ trương miễn học phí sẽ giúp nâng cao tỷ lệ đi học, giảm tỷ lệ bỏ học do gia đình khó khăn, đặc biệt ở cấp THPT. Tôi đã từng chứng kiến có những đứa trẻ 14-15 tuổi ngậm ngùi nghỉ học để lên thành phố làm thuê, đánh giày, phụ việc chỉ vì cha mẹ không thể lo học phí cho con. Dẫu số tiền đóng học phí không lớn, chỉ từ vài chục nghìn đồng mỗi tháng, nhưng với nhà nghèo, con đông thì đây là số tiền đáng kể, hơn nữa đi học đâu chỉ học phí mà còn nhiều khoản chi khác. Thu nhập bình quân đầu người ở Việt Nam năm 2024 là 7,7 triệu đồng/tháng, chủ trương miễn học phí và "siết" dạy thêm, học thêm sẽ giảm gánh nặng đáng kể cho người dân thu nhập thấp.

Thiết nghĩ, thời gian tới ngành Giáo dục cần tiếp tục quan tâm, có giải pháp mạnh mẽ hơn đối với những vấn đề mà dư luận đã nêu lâu nay về những khoản "phụ thu" trong nhà trường, như quỹ phụ huynh, đóng góp mua sắm trang thiết bị trong lớp học… Đừng để phụ huynh đâu đó vẫn có những tiếng thở dài: Học phí chỉ là khoản nhỏ, "trường phí", "lớp phí", sách tham khảo… mới là khoản lớn.

Một vấn đề cũng cần được đặt ra: Áp lực vào trường công sẽ càng tăng cao. Bài toán cân bằng giữa quy định về sĩ số học sinh với số lượng học sinh thực tế sẽ làm đau đầu các nhà quản lý giáo dục, đặc biệt ở các khu đô thị lớn, nơi mà việc quá tải đã diễn ra từ lâu nay. Cần bao nhiêu trường công lập xây mới nữa để đáp ứng số lượng học sinh ngày càng gia tăng?

Tổng Bí Thư Tô Lâm khi thảo luận tổ ở Quốc hội (kỳ họp cuối năm 2024), đã khẳng định rằng chính sách phổ cập giáo dục của Nhà nước hướng tới mục tiêu đảm bảo mọi trẻ em đều được đến trường và có cơ hội học tập. Quá trình này thực hiện từng bước, bắt đầu từ tiểu học, sau đó mở rộng lên các cấp học cao hơn. Nhà nước không chỉ tạo điều kiện để trẻ em được đi học mà còn hướng tới hỗ trợ về tài chính, như miễn giảm học phí và cung cấp suất ăn miễn phí. "Nếu tiến lên nữa thì Nhà nước phải nuôi, tiến tới miễn học phí, nuôi ăn các cháu ở tuổi đi học. Tiến bộ là phải ở mức độ như vậy", Tổng Bí thư nói.

Đến nay chủ trương miễn học phí đã thành hiện thực. Chúng ta hoàn toàn có thể tin tưởng rằng mục tiêu cung cấp suất ăn miễn phí, nuôi ăn học sinh sẽ được thực hiện trong tương lai cùng với sự vươn mình của đất nước.

Chuyên mục TÂM ĐIỂM mong nhận được ý kiến của bạn đọc về nội dung bài viết. Hãy vào phần Bình luận và chia sẻ suy nghĩ của mình. Xin cảm ơn!