Vụ 146 Quán Thánh: Cấp sổ đỏ sai gây thiệt hại, trách nhiệm thuộc về ai?

Vậy vấn đề đặt ra ở đây là nếu thanh tra cho thấy việc cấp sổ đỏ không đúng với quy định của pháp luật thì ai sẽ là người phải chịu những chi phí cho việc sửa chữa đường ống nước thải (hoặc xây dựng đường ống mới) và bồi thường những thiệt hại phát sinh? PV Dân trí đã có buổi trao đổi với Luật sư Nguyễn Viết Đức (Công ty Luật TNHH Đông Hà Nội) để làm rõ hơn về vấn đề này.

PV: Xin luật sư cho biết, đối với sổ đỏ và Giấy phép xây dựng được cấp trái quy định pháp luật sẽ được xử lý như thế nào?

Luật sư Nguyễn Viết Đức: Đối với GCNQSDĐ, căn cứ theo quy định tại Điều 87 Nghị định 43/2014/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành luật đất đai thì:

“4. Trường hợp thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật về đất đai tại Điểm đ Khoản 2 Điều 106 của Luật Đất đai được thực hiện như sau:

a) Trường hợp cơ quan điều tra, cơ quan thanh tra có văn bản kết luận Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật đất đai thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền có trách nhiệm xem xét, nếu kết luận đó là đúng thì quyết định thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp; trường hợp xem xét, xác định Giấy chứng nhận đã cấp là đúng quy định của pháp luật thì phải thông báo lại cho cơ quan điều tra, cơ quan thanh tra;”.

Như vậy, nếu qua thanh tra, kiểm tra phát hiện việc cấp sổ đỏ cho nhà số 5 Đặng Dung là không đúng với các quy định của pháp luật thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ tiến hành thu hồi sổ đỏ đã cấp.

Đối với Giấy phép xây dựng: Theo hướng dẫn tại Điều 101 Luật xây dựng năm 2014, Giấy phép xây dựng bị cấp không đúng quy định pháp luật thì cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cũng sẽ tiến hành thu hồi lại Giấy phép xây dựng này. Bên cạnh đó, trường hợp chủ đầu tư đã tiến hành xây dựng theo Giấy phép xây dựng và công trình này đã được ghi nhận trên GCNQSDĐ thì sẽ không phải tiến hành việc thu hồi lại giấy phép này nữa mà khi đó, các cơ quan chức năng sẽ xem xét, đánh giá tác động của công trình tới các vấn đề an ninh, môi trường… để quyết định có tháo dỡ công trình xây dựng đó hay không.

PV: Thưa luật sư, xin luật sư cho biết trách nhiệm của cá nhân, tổ chức có liên quan trong trường hợp sổ đỏ và Giấp phép xây dựng được cấp cho nhà số 5 Đặng Dung không đúng với quy định của pháp luật?

Luật sư Nguyễn Viết Đức: Theo quy định của pháp luật, hành vi cấp sổ đỏ và cấp Giấy phép xây dựng công trình là các hành vi được tiến hành trong quá trình thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước của các cơ quan Nhà nước. Quy trình cấp các giấy tờ này trải qua nhiều giai đoạn, do một hoặc nhiều cá nhân thực hiện và quyết định cuối cùng về việc cấp các giấy tờ này là quyết định được ban hành bởi cơ quan nước.

Như vậy, đối với việc cấp sai sổ đỏ và Giấy phép xây dựng thì cá nhân, cơ quan có liên quan sẽ không bị xử phạt hành chính mà sẽ bị xử lý như sau:

Thứ nhất, đối với cá nhân có vi phạm: trường hợp sau khi thanh tra, xác minh và kết luận rằng cán bộ, công chức, viên chức đã có hành vi vi phạm trong quá trình cấp GCNQSDĐ thì có thể bị xử lý theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức, viên chức bằng một trong các hình thức xử lý như sau:

+ Với viên chức: Khiển trách, cảnh cáo, cách chức, buộc thôi việc (theo Nghị định 27/2012/NĐ-CP).

+ Với công chức: Khiển trách; Cảnh cáo; Hạ bậc lương; Giáng chức; Cách chức; Buộc thôi việc (theo Nghị định 34/2011/NĐ-CP).

Thứ hai, đối với cơ quan nhà nước thực hiện hành vi vi phạm thuộc nhiệm vụ quản lý nhà nước được giao: trường hợp này cơ quan Nhà nước cũng không bị xử phạt theo quy định về xử phạt hành chính mà sẽ bị xử lý theo các quy định của pháp luật có liên quan. Điều này có nghĩ là đối với sai phạm của cơ quan nhà nước, tùy từng lĩnh vực thì cơ quan nhà nước sẽ phải chịu trách nhiệm theo quy định pháp luật trong lĩnh vực đó.

Ngoài ra, trong trường hợp cán bộ, công chức, viên chức có vi phạm thì tùy theo tính chất, mức độ, hành vi vi và hậu quả, những đối tượng này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu thỏa mãn cấu thành tội phạm của tội phạm đó. Xem xét theo các quy định tại Bộ luật hình sự 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009 thì hành vi cấp GCNQSDĐ và cấp Giấy phép xây dựng trái với quy định của pháp luật có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về một trong số các tội danh như: Tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ (Điều 281 BLHS); Tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 285 BLHS) hoặc một số tội danh khác liên quan đến chức vụ, quyền hạn….

PV: Thưa luật sư, nếu qua công tác thanh tra phát hiện việc sổ đỏ và Giấy phép xây dựng của nhà số 5 Đặng Dung đã vi phạm các quy định của pháp luật thì ngoài việc xử lý kỷ luật hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự thì cá nhân, cơ quan có sai phạm có phải tiến hành bồi thường cho các hộ dân hay không? Nếu cá nhân, tổ chức phải bồi thường thì việc bồi thường được xác định như thế nào?

Luật sư Nguyễn Viết Đức: Có thể thấy rõ hiện nay có ít nhất hai vấn đề đặt ra về thiệt hại của người dân trong vụ việc này, đó là thiệt hại do hiện nay các hộ dân đang phải chịu hậu quả do tắc đường ống nước từ rất lâu, và thiệt hại do việc sẽ phải bỏ ra một khoản kinh phí để sửa chữa cống hoặc xây cống mới. Vậy những thiệt hại này ai sẽ phải gánh chịu hoặc bồi thường?

Trường hợp qua thanh tra, nếu phát hiện có sai phạm trong quá trình cấp sổ đỏ và GPXD của nhà số 5 Đặng Dung, căn cứ theo quy định tại Điều 619 Bộ Luật Dân sự năm 2005 về Bồi thường thiệt hại do cán bộ, công chức gây ra thì: “Cơ quan, tổ chức quản lý cán bộ, công chức phải bồi thường thiệt hại do cán bộ, công chức của mình gây ra trong khi thi hành công vụ. Cơ quan, tổ chức quản lý cán bộ, công chức có trách nhiệm yêu cầu cán bộ, công chức phải hoàn trả một khoản tiền theo quy định của pháp luật, nếu cán bộ, công chức có lỗi trong khi thi hành công vụ.”

Bên cạnh đó, tại Điều 24 Nghị định 27/2012/NĐ-CP cũng quy định trường hợp viên chức khi thực hiện nhiệm vụ hoặc công việc được phân công có lỗi gây ra thiệt hại thì đơn vị quản lý viên chức sẽ phải chịu trách nhiệm bồi thường sau đó viên chức có lỗi gây thiệt hại sẽ phải hoàn trả lại cho đơn vị.

Như vậy, nếu qua thanh tra xác định cán bộ, công chức, viên chức có sai phạm thì chính cơ quan nhà nước (ở đây là cơ quan cấp GCNQSDĐ và cấp Giấy phép xây dựng) sẽ phải bồi thường cho những người bị thiệt hại. Theo quy định của Luật trách nhiệm bồi thường nhà nước thì việc bồi thường sẽ được xác định dựa trên các căn cứ đó là:

+ Văn bản của cơ quan có thẩm quyền xác định hành vi của người thi hành công vụ là trái pháp luật và thuộc phạm vi bồi thường theo Điều 13 của Luật trách nhiệm bồi thường nhà nước.

+  Có thiệt hại thực tế do hành vi trái pháp luật gây ra đối với người bị thiệt hại (thiệt hại ở đây bao gồm cả thiệt hại về tài sản và sức khỏe).

Trong trường hợp này, theo các thông tin mà báo chí đã đăng tải thì nếu bịt cống cũ, xây cống mới, dự kiến kinh phí xây dựng lên tới 480 triệu đồng và sẽ được lấy từ nguồn ngân sách nhà nước. Vậy câu hỏi đặt ra là nếu sổ đỏ và Giấy phép xây dựng bị cấp sai thì đây có được xác định là khoản thiệt hại do các hành vi sai phạm trên không và có thuộc trường hợp cán bộ, công chức phải bồi thường hay không? Việc xác định này sẽ được làm rõ sau khi có kết luận thanh tra của TP Hà Nội.

Dân trí sẽ tiếp tục thông tin sự việc đến bạn đọc.

Anh Thế - Ngọc Cương