Trách nhiệm pháp lý của hoa hậu Thùy Tiên
(Dân trí) - Theo luật sư, ngoài khung hình phạt có thể bị truy tố 1-5 năm tù, Thùy Tiên cùng các bị can có trách nhiệm bồi thường thiệt hại về tài sản cho những người đã mua kẹo rau củ từ Công ty Chị Em Rọt.
Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã tống đạt quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam Nguyễn Thúc Thùy Tiên (hoa hậu Thùy Tiên, 27 tuổi, ở TPHCM) về tội Lừa dối khách hàng liên quan tới vụ án Sản xuất hàng giả là thực phẩm xảy ra tại Công ty cổ phần Tập đoàn Chị Em Rọt và Công ty cổ phần Asia Life.
Theo công an, Thùy Tiên là người góp vốn cùng các cổ đông Công ty Chị Em Rọt và tham gia điều hành việc sản xuất, buôn bán sản phẩm kẹo rau củ Kera từ giữa tháng 12/2024. Hoa hậu này bị cáo buộc biết rõ việc sản phẩm có hàm lượng chất xơ rất thấp, không có nhiều tác dụng bổ sung chất xơ, không biết cụ thể nguồn gốc nguyên liệu sản xuất kẹo nhưng vẫn quảng cáo sản phẩm sai sự thật để bán cho người tiêu dùng. Tới nay, Công ty Chị Em Rọt đã thu về gần 18 tỷ đồng từ việc bán sản phẩm này, trong đó Tiên được trả tiền hoa hồng gần 7 tỷ đồng.
Khi lùm xùm xảy ra, để tránh ảnh hưởng, Tiên đề nghị ký hợp đồng hợp thức về việc hợp tác quảng cáo, để loại bỏ vai trò của Tiên với tư cách là cổ đông.
Với diễn biến hành vi như trên, Thùy Tiên có thể phải chịu trách nhiệm ra sao trước pháp luật là băn khoăn của nhiều độc giả.
Công an tống đạt các quyết định tố tụng với hoa hậu Thùy Tiên (Ảnh: Bộ Công an).
Thế nào là Lừa dối khách hàng?
Luật sư Trần Hoàng Linh (Công ty Luật Bizlawyer & Partners, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết dưới góc độ pháp lý, lừa dối khách hàng được hiểu là hành vi cân, đong, đo, đếm, tính gian hàng hóa, dịch vụ hoặc dùng thủ đoạn gian dối khác nhằm thu lợi bất chính trong hoạt động mua bán, giao dịch hàng hóa, dịch vụ.
Để hành vi cấu thành tội Lừa dối khách hàng theo Điều 198 Bộ luật Hình sự 2015, cần đảm bảo các yếu tố cấu thành sau:
Về chủ thể, người thực hiện hành vi là người từ đủ 16 tuổi trở lên, có năng lực trách nhiệm hình sự, là người có quyền hạn nhất định trong việc buôn bán hàng hóa như nhân viên bán hàng, người bán hàng, kỹ thuật viên làm dịch vụ sửa chữa hay người kinh doanh tự do...
Về chủ quan, hành vi thực hiện do lỗi cố ý, sử dụng những thủ đoạn gian dối để tránh sự phát hiện và thu lợi bất chính từ khách hàng.
Về khách thể, khách thể bị xâm phạm đối với tội danh này là quyền, lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng và các hoạt động đúng đắn, bình thường của các cá nhân, doanh nghiệp kinh doanh chân chính.
Về khách quan, tội phạm được thể hiện ở các hành vi gian dối có thể kể tới như cân đong đo đếm sai trong quá trình giao hàng hóa; giao hàng chất lượng kém nhưng bán theo giá hàng chất lượng tốt; cố ý tính sai tiền trong khi thanh toán, vay mượn hay cố tình thay thế phụ tùng giá trị thấp nhưng yêu cầu khách hàng phải thanh toán số tiền nhiều hơn giá trị dịch vụ, hàng hóa thực tế.
Tội phạm được coi là hoàn thành nếu số tiền thu lợi bất chính từ 5 triệu đồng trở lên hoặc đã bị xử phạt, kết án về hành vi này, chưa được xóa án tích mà còn tái phạm.
Trách nhiệm pháp lý của Thùy Tiên
Đối với trường hợp của Thùy Tiên, theo thông tin cơ quan công an cung cấp, hoa hậu này biết rõ việc sản phẩm có chất lượng thấp, không có nhiều công dụng như quảng cáo trên bao bì và không biết nguồn gốc nguyên liệu sử dụng để sản xuất nhưng vẫn cùng các bị can khác phóng đại chất lượng sản phẩm, lợi dụng sự nổi tiếng của mình để quảng cáo, tạo niềm tin cho người tiêu dùng. Đây có thể xếp vào nhóm hành vi bán hàng chất lượng kém nhưng theo giá hàng chất lượng cao, và việc xử lý hoa hậu này về tội Lừa dối khách hàng là hoàn toàn có cơ sở.
Thùy Tiên và Hằng Du mục trong một phiên livestream bán kẹo Kera (Ảnh cắt từ clip).
Theo khoản 2, Điều 198 Bộ luật Hình sự 2015, người phạm tội Lừa dối khách hàng với số tiền thu lợi bất chính từ 50 triệu đồng trở lên có thể bị truy tố với khung hình phạt 1-5 năm tù.
Quá trình vụ án được giải quyết, các cơ quan tiến hành tố tụng sẽ thu thập, đánh giá một cách khách quan, chính xác các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của Thùy Tiên và các nghi phạm khác theo Điều 51, 52 Bộ luật Hình sự 2015 như người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả; thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải; có thành tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu, học tập hoặc công tác hay là người có công với cách mạng hoặc là cha, mẹ, vợ, chồng, con của liệt sĩ hay không...
Trong trường hợp người phạm tội có từ 2 tình tiết giảm nhẹ trở lên theo Điều 51 và không có thêm các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự theo Điều 52, Tòa án có thể căn cứ Điều 54 Bộ luật Hình sự 2015 để xem xét đưa ra mức án dưới khung hình phạt mà người phạm tội có thể bị truy tố.
Về hậu quả pháp lý, do đây là vụ án mà các tổ chức, cá nhân đã mua kẹo rau củ Kera được coi là khách hàng và là bị hại nên Thùy Tiên cùng các đồng phạm có trách nhiệm bồi thường thiệt hại về tài sản, sức khỏe cho những người đã mua kẹo rau củ trực tiếp từ Công ty Chị Em Rọt.
Vai trò của hợp đồng "hợp tác quảng cáo"
Cũng theo cơ quan công an, thời điểm xảy ra tranh luận về chất lượng sản phẩm vào cuối tháng 2, Thùy Tiên đã tìm cách "né" trách nhiệm bằng cách đề nghị ký hợp đồng hợp thức về việc hợp tác quảng cáo để loại bỏ vai trò của hoa hậu này với tư cách cổ đông Công ty Chị Em Rọt.
Bình luận dưới góc độ pháp lý, luật sư cho biết theo Điều 197 Bộ luật Hình sự 2015, người có hành vi quảng cáo gian dối sẽ bị xử lý hình sự nếu đáp ứng các điều kiện sau: (i) Quảng cáo gian dối về hàng hóa, dịch vụ và (ii) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.
Bộ Công an khởi tố hoa hậu Thùy Tiên
Như vậy, mấu chốt của việc xử lý hình sự là việc người vi phạm phải thuộc trường hợp đã bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc đã bị kết án về tội này mà vẫn vi phạm. Nếu chưa bị xử phạt vi phạm hành chính, không có căn cứ để xử lý hình sự người có hành vi này.
"Những thông tin có được từ thời điểm ban đầu cho thấy Thùy Tiên chỉ liên quan tới vụ việc với vai trò người được mời quảng cáo cho sản phẩm. Nếu dừng lại ở giai đoạn này, chỉ có cơ sở để xử phạt hành chính hoa hậu này về hành vi quảng cáo gian dối, không có căn cứ xem xét trách nhiệm hình sự.
Tuy nhiên, những chứng cứ thu thập trong quá trình điều tra, lấy lời khai của các bị can khác trong vụ án đã bóc trần sự thật rằng Thùy Tiên bản chất là cổ đông và có tham gia trực tiếp vào việc phân phối, kinh doanh kẹo rau củ. Việc hoa hậu này che giấu trách nhiệm bằng một hợp đồng khác có thể bị xem xét là tình tiết không thành khẩn khai báo với cơ quan điều tra", luật sư bình luận.
