Tháp Chăm cổ gần 1.000 năm tuổi bị "đe dọa": Xin rút kinh nghiệm sâu sắc

Ngày 12/3, Sở Văn hóa và Thể thao và Sở Xây dựng tỉnh Bình Định cùng có thông tin chính thức liên quan đến dự án tôn tạo, tu bổ và phát huy di tích tháp Bánh Ít (ở xã Phước Hiệp, huyện Tuy Phước, Bình Định) đưa phương tiện cơ giới thi công ẩu tác động đến tháp, khiến dư luận bức xúc.

Cụ thể, thông cáo báo chí của 2 sở nêu, quá trình thi công mái taluy chủ trương chỉ cho phát quang bụi rậm, lùm cây xung quanh. Tuy nhiên, khi triển khai thi công, nhà thầu đã sử dụng máy đào đứng trên bệ cao với cần để múc các bụi rậm hai bên tháp Cổng.

Sau khi báo chí phản ánh, Thanh tra Sở Xây dựng kiểm tra và lập biên bản, yêu cầu nhà thầu đưa máy đào ra khỏi công trường. Chủ đầu tư tiếp thu, ghi nhận và đã yêu cầu đơn vị thi công dừng và đưa máy ra khỏi khu vực.

Về việc làm xây bồn hoa xung quanh chân tháp, chủ đầu tư khẳng định đúng theo hồ sơ thiết kế xây gạch không nung. Tuy nhiên, nhà thầu cho rằng màu trắng xám của gạch phản cảm nên trong thời gian chờ đợi ốp đá ong đã sơn tạm màu gạch, làm cho mọi người nhìn vào nhầm lẫn đã hoàn thiện và nghi vấn "trùng tu tháp hay phá hoại?".

Về vấn đề này, qua kiểm tra hiện trường, các bên thống nhất xin ý kiến UBND tỉnh cho phép điều chỉnh không xây thành bồn hoa xung quanh chân tháp. Chỉ lát đá ong sân tháp đến cách chân tháp khoảng 0,5 m để trồng cỏ.

Chủ đầu tư cho rằng, đối với việc tháo tấm đan bê tông trên sân tháp Chính (là trận địa pháo của Mỹ trong chiến tranh), trước đây năm 2002, Bảo tàng tỉnh Bình Định đã thử tháo dỡ một lần nhưng không thực hiện được. Đến nay tiến hành di dời, nếu không dùng cơ giới sẽ không thực hiện được vì tấm đan rất dày.

Sau khi tháo dỡ tấm bê tông, bên dưới là gạch đất nung vỡ vụn từ lâu, giống như ở các tháp Chăm khác trên địa bàn tỉnh, xung quanh chân tháp đều có phần gạch vụn không sử dụng được. Ngoài ra, còn phát hiện một mảnh đá màu đen xám chạm khắc kích thước 40 x 60 x 44 cm, hình dáng không rõ ràng. Hiện vật này đang được lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh và sẽ nhờ các chuyên gia giám định theo quy định của Luật Di sản.

Liên quan đến những vấn đề trên, Sở VH-TT tỉnh Bình Định "xin tiếp thu thông tin báo chí phản ánh và rút kinh nghiệm sâu sắc, hứa sẽ chấn chỉnh các vấn đề liên quan".

Giám đốc Sở VH-TT tỉnh Bình Định Tạ Xuân Chánh thông tin: "Thời gian tới, đơn vị sẽ nghiêm túc nghiêm túc phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan trong việc quản lý và điều hành thi công đúng giải pháp và phù hợp điều kiện thực tế. Trong quá trình thi công, có một số biện pháp vướng mắc, chưa được đảm bảo, phải báo cáo kịp thời với cơ quan chức năng xem xét cho chủ trương, khảo sát, điều chỉnh thiết kế và biện pháp thi công để khi triển khai thực hiện dự án không ảnh hưởng đến di tích".

Liên quan đến vụ việc trên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Lâm Hải Giang đề nghị chủ đầu tư yêu cầu các nhà thầu không thi công bằng cơ giới ở khu vực các tháp vùng bảo vệ vòng một di tích tháp Bánh Ít (không san gạt, đào bới…).

Tập trung đẩy nhanh tiến độ thi công các hạng mục như: khu chức năng (khu dịch vụ, đón tiếp, trưng bày, bảo vệ, vệ sinh), đường lên tháp chính phía nam, bãi đậu xe. Thi công gọn, dứt điểm từng khu vực không tràn lan.

Ông Lâm Hải Giang cũng chỉ đạo đơn vị thi công trước mắt tạm dừng các công việc liên quan đến các sân trên tháp Cổng, tháp Hỏa, tháp Chính, tháp Bia. Đồng thời, giao Sở Xây dựng phối hợp chặt chẽ Sở Văn hóa - Thể thao nghiên cứu đề xuất các giải pháp thiết kế, lấy ý kiến các chuyên gia để điều chỉnh thiết kế liên quan đến các việc xây dựng trên sân tháp.

Lãnh đạo tỉnh cũng chỉ đạo bỏ việc xây bồn hoa sát chân tháp mà dư luận không đồng tình; lát nền xung quanh các tháp đảm bảo về quy mô (vật liệu, bề dày), không làm ảnh hưởng đến giá trị của các tháp; báo cáo các cấp thẩm quyền xem xét, quyết định trước khi triển khai thực hiện xây dựng tiếp.