Sân bay Long Thành: Nếu khẳng định hiệu quả, không thiếu cách “chạy” vốn

Đại biểu Nguyễn Đức Kiên là uỷ viên thường trực UB Kinh tế của Quốc hội. Ông đã thẳng thắn trao đổi nhiều nội dung từ cuộc họp thẩm tra mới nhất về dự án sân bay Long Thành bên hành lang Quốc hội sáng nay, 24/10.

Được biết chiều qua, 23/10, UB Kinh tế có cuộc họp với toàn thể uỷ viên UB để thẩm tra vòng 2 tờ trình xin chủ trương đầu tư dự án Cảng Hàng không quốc tế Long Thành của Chính phủ. Siêu dự án này đang thu hút quan tâm của dư luận vì con số vốn khủng gần 8 tỷ USD. Cơ quan trình dự án giải trình thêm về vấn đề nguồn vốn cho dự án trong cuộc họp này, thưa ông?

Cơ quan chức năng, các chuyên gia và dư luận thì đều thống nhất nhận định sớm muộn gì cũng phải làm sân bay này. Trách nhiệm đặt ra đối với cơ quan thẩm tra là đánh giá dự án cần xúc tiến ngay lúc này hay có thể dời lại thời điểm thích hợp hơn?

Chúng tôi đánh giá dự án chưa phải là cấp bách nhưng là cần thiết. Việt Nam cần một sân bay tầm cỡ xứng với tầm vóc, vị thế đất nước vì hiện tại chúng ta chưa có một sân bay đáp ứng được yêu cầu này. Vậy nên việc đầu tư xây dựng sân bay Long Thành là nhiệm vụ không chỉ của nhiệm kỳ này mà cả nhiệm kỳ sau.

Câu chuyện về sân bay Long Thành cũng không phải là ngày hôm nay mới đặt ra mà đã được bàn đến từ những năm 1998-1999. Vấn đề hiện giờ là thực hiện quy hoạch sân bay thế nào, ở thời điểm nào, theo phương án nào để đạt hiệu qủa nhất với đồng vốn từ ngân sách nhà nước.

Không phủ nhận về sự cần thiết của dự án nhưng vấn đề hiệu quả của sân bay Long Thành cũng chính là điểm chưa tạo được sự yên tâm với dư luận. Long Thành được “vẽ” với quy mô một sân bay trung chuyển lớn của cả khu vực Đông Nam Á nhưng khả năng cạnh tranh thế nào với các nước trong khu vực như Thái Lan, Singapore nếu được thực hiện trong khi các nước đã đi trước Việt Nam những bước dài?

Tôi nói là “cần thiết” chứ không phải “cấp thiết” (cấp thiết là khi không có nó thì toàn bộ nền kinh tế đình trệ). Lúc này, chúng ta vẫn đang làm thế và còn phải rà soát lại những vấn đề đang diễn ra với sân bay Tân Sơn Nhất, đặt câu hỏi về khả năng hiện nay của sân bay Tân Sơn Nhất với sân bay quốc tế Cần Thơ, Cam Ranh cũng như với tổng thế quy hoạch phát triển GTVT Việt Nam để xem ngành hàng không chiếm tỷ trọng được bao nhiêu trong vận tải hành khách, vận tải hàng hoá. Sau đó chúng ta mới tính ra mức độ đầu tư thế nào để đảm bảo xương sống cho hệ thống vận tải hành khách quốc tế.

Ngoài câu chuyện về tính cấp bách hay cần thiết, UB Kinh tế có yêu cầu cơ quan soạn thảo giải trình thêm về nội dung nào liên quan đến dự án sân bay này?

Rất nhiều vấn đề được đặt ra, chúng tôi sẽ đưa vào báo cáo đưa ra Quốc hội xem xét vào ngày 29/10 tới. Đầu tiên là yêu cầu phải rà soát lại quy hoạch tổng thể ngành GTVT, trong bối cảnh các sân bay quốc tế lân cận hiện có của chúng ta trong vùng. Nếu Cam Ranh được lên thành sân nay quốc tế thì luồng hành khách từ Nga thay đổi, tác động lên việc khai thác sân bay Tân Sơn Nhất thế nào? phải tính toán lại xem nó sẽ chia sẻ khách với Tân Sơn Nhất ra sao. Nếu sân bay Cần Thơ được cải tạo để công suất lên nữa thì cũng có tác động. Rồi sân bay Phú Quốc tới đây cũng thành sân bay quốc tế chắc chắn cũng hút lượng khách nhất định vào đó. Vấn đề đặt ra là các sân bay lân cận sẽ chia sẻ dòng khách của Tân Sơn Nhất như thế nào? Với nghiên cứu hiện tại, chúng ta chưa trả lời được câu hỏi đó. Vậy nên chúng ta phải tiếp tục đề nghị cơ quan soạn thảo mà Chính phủ giao (Bộ GTVT) phải làm rõ thêm nội dung này.

Ngoài ra, dự án này cũng cần đặt trong bối cảnh Việt Nam đang tiến hành cải thiện hệ thống vận tải đường thuỷ khu vực Nam Bộ, đang đầu tư tuyến đường cao tốc Trung Lương đi Cần Thơ, nếu cao tốc này cho phép xe chạy với tốc độ 120km/h thì thời gian đi từ Cần Thơ đến TPHCM và đi các tỉnh lân cận sẽ khác, phân luồng hành khách khi đó sẽ khác. Những yếu tố đầu vào này cũng chưa được xét đến trong dự án.

Các bài toán đó đã được các đại biểu QH, các chuyên gia của Hội đồng thẩm định nhà nước và các cán bộ của Bộ GTVT trao đổi, bàn rất kỹ trong cuộc họp chiều qua. Và chúng tôi đều xác định sẽ làm hết sức để đáp ứng được mong mỏi của người dân.

Trở lại câu chuyện về vốn – yếu tố đang gây băn khoăn nhất về dự án hiện nay gắn với vấn đề nợ công đang chạm ngưỡng báo động. Chính UB Kinh tế trong lần thẩm tra vòng 1 trong thường trực UB để xây dựng báo cáo trình UB Thường vụ Quốc hội cũng đã bày tỏ nhiều quan ngại?

Vốn cũng là một vấn được đề cập đến nhưng chưa phải là nội dung cấp bách mà theo Nghị quyết 49 của QH cũng như luật Đầu tư công, yếu tố vốn chưa được đề cập đến trong giai đoạn này. Nguyên tắc là nếu với các phân tích chỉ số kinh tế mà thấy hợp lý thì chúng ta sẽ có nhiều biện pháp huy động vốn để đáp ứng nhu cầu đầu tư xây dựng sân bay này vì nếu khẳng định được hiệu quả kinh tế của dự án tốt thì chúng ta sẽ nhường cho các thành phần kinh tế khác chứ không phải nhà nước đầu tư nữa. Giờ chưa đến thời điểm quyết về vấn đề vốn hay không.

P.Thảo (thực hiện)