Nghìn lẻ một tình huống "khó đỡ" khi thu phí tự động

Xe biển giả qua trạm, ô tô biển thật bị trừ tiền

Bộ Giao thông vận tải (GTVT) cho biết, hiện cả nước có 4,5 triệu ô tô, trong đó hơn 3,2 triệu xe đã dán thẻ ETC đạt tỷ lệ hơn 71%, phấn đấu đến tháng 9/2022 đạt 80-90% số lượng phương tiện trên toàn quốc dán thẻ ETC.

Theo chỉ đạo của Chính phủ, từ ngày 1/8 sẽ áp dụng thu phí hoàn toàn tự động đối với tất cả các tuyến đường cao tốc trên toàn quốc. Hiện các đơn vị quản lý, khai thác đường cao tốc và cung cấp dịch vụ ETC đang rốt ráo lặp đặt hệ thống thu phí ETC nhằm kích hoạt vận hành xong trước ngày 31/7.

Tuy nhiên, trước khi chính thức áp dụng hoàn toàn thu phí ETC cao tốc đã nảy sinh một số bất cập như lỗi thẻ, có tài khoản thu phí tự động dù không đăng ký trước đó, hay phương tiện sử dụng biển số giả để lưu thông qua trạm thu phí nên người chủ phương tiện thực sự bị trừ tiền trong tài khoản thẻ dù không lưu thông qua trạm...

Hiện hai nhà cung cấp dịch vụ thu phí ETC, quản lý các trạm và phát hành thẻ để dán trên ô tô là Công ty TNHH thu phí tự động VETC và Công ty cổ phần giao thông số Việt Nam (VDTC). Nhiều ý kiến cho rằng, VETC và VDTC có cách vận hành khác nhau nên chưa đảm bảo sự thống nhất, gây phiền toái cho người tham gia giao thông.

Cụ thể, dịch vụ của VDTC sử dụng sóng radio giữa thẻ ePass dán trên xe với thiết bị tại trạm thu phí để giao dịch. VDTC dùng thêm giải pháp chụp ảnh, nhận diện biển số xe làm phương án dự phòng để xử lý hậu kiểm khi xe qua trạm thu phí ETC mà giao dịch bị gián đoạn.

Tuy nhiên, thực tế giải pháp này bị xe sử dụng biển số giả lợi dụng và gây tình huống xe biển thật không qua trạm vẫn bị trừ tiền. Khi xe qua trạm, hệ thống nhận diện biển số (không biết thật hay giả) và thực hiện tra soát xác định biển số trùng với đăng ký trên hệ thống sẽ giao dịch tự động và trừ tiền phí ETC.

Theo thống kê, đã có ít nhất 6 trường hợp xe bị trừ tiền thu phí ePass bởi xe biển giả. Những trường hợp này VDTC đã xác minh và hoàn tiền phí cho chủ xe có biển số thật. Sự việc cũng được báo với cơ quan Cảnh sát giao thông thụ lý, giải quyết. Hiện VDTC đã tắt tính năng nhận diện biển số khi giao dịch, tra soát để đảm bảo xe không dán thẻ thì không giao dịch.

Rộ tài khoản "ảo", dán thẻ vẫn không thể qua trạm

Theo ghi nhận, có trường hợp chủ phương tiện phản ánh đưa xe đi dán thẻ ETC thì phát hiện biển số xe đã được đăng ký. Có chủ xe đã chuyển khoản tiền từ tài khoản ngân hàng vào tài khoản thẻ ETC nhưng vẫn không giao dịch được, chủ phương tiện phải dừng lại kiểm tra, cùng nhân viên ở trạm thu phí đối chiếu và cuối cùng là nộp tiền mặt để qua trạm.

Trên các diễn đàn, nhiều người cũng phản ánh có tình trạng tài khoản "ảo" nên không giao dịch được khi sử dụng dịch vụ ETC, chủ phương tiện phải lại thẻ, xóa tài khoản cũ và cài đặt tài khoản mới.

Chưa hết, có trường hợp xe đã dán thẻ ePass nhưng không được ghi nhận trên hệ thống sử dụng dịch vụ, nhân viên tại trạm yêu cầu bóc thẻ ePass để dán thẻ e-Tag. Điều này khiến tâm lý của chủ xe không thoải mái vì phải mất thời gian đăng ký và giao dịch lại.

Trao đổi với PV Dân trí, ông Hồ Trọng Vinh - Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH thu phí tự động VETC - cho biết, có thể trước đây khi VDTC miễn phí dán thẻ lần đầu, chủ xe đã dán thẻ ETC dù chưa có nhu cầu sử dụng. Tuy nhiên thời điểm đó chủ xe chỉ dán thẻ mà không đăng ký và nộp tiền vào tài khoản ETC nên không thẻ chưa được kích hoạt. Đến nay, khi xe lưu thông không thẻ đã dán trước đó được xác định là không hợp lệ và buộc phải dán lại, đăng ký tài khoản để đảm bảo đồng bộ với hệ thống ETC.

Với trường hợp chủ xe chưa dán thẻ nhưng hệ thống ghi nhận đã đăng ký sử dụng dịch vụ ETC của một trong hai nhà cung cấp dịch vụ, ông Vinh lý giải có thể xe đã dán nhưng rồi bóc ra lại nói chưa dán. Việc này cần kiểm tra, xác minh do khách hàng đã dán rồi quên hay do nhân viên của đơn vị cung cấp dịch vụ ETC chạy chỉ tiêu mà lấy biển số xe chưa dán thẻ nhập vào hệ thống. Vấn đề này đã được báo cáo với cơ quan có thẩm quyền để xử lý. 

Trao đổi về trường hợp chủ xe nói đã nộp tiền vào tài khoản nhưng không thể giao dịch, hoặc chuyển nhầm nên tài khoản không có tiền. Phó Tổng Giám đốc VETC cho biết đã tiếp nhận nhiều trường hợp phản ánh, thậm chí là bạn bè của mình.

"Nhiều người chuyển tiền từ tài khoản ngân hàng sang tài khoản thẻ ETC vào buổi tối, tuy nhiên đây là thời gian nhiều ngân hàng ngừng giao dịch để bảo trì hệ thống. Việc chuyển tiền có thể bị "treo" giao dịch nên tài khoản thẻ không có tiền, hoặc tiền đổ về tài khoản thẻ muộn. Cũng có rất nhiều trường hợp thực hiện sai cú pháp chuyển tiền, hoặc chuyển nhầm nên tài khoản thẻ ETC không có tiền, do đó khi lưu thông qua trạm không thực hiện được giao dịch" - ông Vinh cho hay.

Giải thích vì sao đơn vị cung cấp dịch vụ chưa kết nối tài khoản ngân hàng với tài khoản giao thông, ông Vinh cho biết nguyên nhân do bảo mật hệ thống chưa cao, trường hợp kết nối với tài khoản ngân hàng nếu xảy ra rủi ro thì sẽ rất phức tạp. Tuy nhiên, VETC đã có lộ trình triển khai và sẽ ứng dụng vào thời điểm phù hợp để đảm bảo thuận lợi nhất cho người tham gia giao thông sử dụng thẻ ETC.