Khu tưởng niệm người thanh niên cộng sản đầu tiên tại Xứ Thanh
(Dân trí) - Theo con đường cách mạng khi tuổi đời mới tròn đôi mươi, Lê Hữu Lập là học trò ưu tú của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ông cũng chính là người thanh niên cộng sản đầu tiên ở Thanh Hóa.
Khu tưởng niệm người thanh niên cộng sản đầu tiên ở Xứ Thanh - Lê Hữu Lập (Video: Thanh Tùng).
Khu tưởng niệm chiến sĩ cách mạng Lê Hữu Lập tọa lạc tại thôn 13, xã Xuân Lộc, huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa.
Sử sách ghi chép, Lê Hữu Lập sinh năm 1897 trong một gia đình nông dân ở thôn Hữu Nghĩa, tổng Xuân Trường - nay là xã Xuân Lộc, huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa. Lúc nhỏ ông tên là Độ, còn một số tên gọi khác như Cậu Ấm, Hoàng Lùn.
Năm 1918, sau khi tốt nghiệp trường Pháp - Việt, ông tham gia hoạt động cách mạng. Năm 1922, ông đã gặp cụ Đinh Chương Dương, một nhân sĩ yêu nước, hội viên của Việt Nam Quang Phục Hội. Năm 1924, ông được cụ Đinh Chương Dương giác ngộ cách mạng và giới thiệu sang Quảng Châu (Trung Quốc) tham gia tổ chức Tâm Tâm Xã (một tổ chức cách mạng của người Việt Nam yêu nước ở Trung Quốc).
Tháng 6/1925, Lê Hữu Lập được kết nạp vào tổ chức Việt Nam Thanh niên Cách mạng Đồng chí hội - tổ chức tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam do Nguyễn Ái Quốc sáng lập.
Đây cũng chính là một bước ngoặt có tính chất quyết định trong cuộc đời của chiến sĩ cách mạng Lê Hữu Lập. Tại đây, ông được tiếp xúc với chủ nghĩa cộng sản, được giác ngộ cách mạng và trải qua quá trình rèn giũa, phấn đấu rồi trở thành người thanh niên cộng sản chân chính.
Mùa xuân năm 1925, ông cùng Lê Duy Điếm và các đồng chí khác được cử về nước tuyên truyền, giác ngộ cách mạng và lựa chọn những thanh niên yêu nước ở các tỉnh Thái Bình, Nam Định, Thanh Hóa, Nghệ An và Quảng Trị đưa sang Quảng Châu (Trung Quốc) huấn luyện.
Tháng 4/1927, tại số nhà 26, phố Hàng Than, thị xã Thanh Hóa (nay là TP Thanh Hóa), Tỉnh bộ Thanh Hóa được thành lập. Tại đây, Ban Chấp hành Tỉnh bộ lâm thời gồm 3 ủy viên, ông Lê Hữu Lập được cử làm Bí thư. Trong ảnh là ông Lê Hữu Lập (ngoài cùng bên phải) cùng ông Nguyễn Chí Hiền và Lê Công Thanh - Ủy viên Ban chấp hành lâm thời Tỉnh bộ Thanh Hóa.
Tháng 3/1930, tại Hội nghị đại biểu Việt Nam Thanh niên Cách mạng Đồng chí hội ở U-Đôn (Thái Lan) do Nguyễn Ái Quốc chủ trì đã quyết định chuyển tổ chức Việt Nam Thanh niên Cách mạng Đồng chí hội thành tổ chức cộng sản. Do công lao đóng góp tích cực cho việc thành lập Đảng Cộng sản, ông Lê Hữu Lập đã trở thành Đảng viên cộng sản đầu tiên của tỉnh Thanh Hóa.
Cuối tháng 8/1930, Lê Hữu Lập bí mật về nước. Đến tháng 9/1930, dưới sự dẫn dắt của ông, chi bộ cộng sản đầu tiên của huyện Hoằng Hóa được thành lập tại thôn Cự Đà (nay là xã Hoằng Đức, huyện Hoằng Hóa).
Cuối năm 1930, ông quay lại Thái Lan hoạt động. Từ năm 1932 đến năm 1933, ông công tác tại ban viện trợ cách mạng Đông Dương ở vùng Đông Bắc Thái Lan. Đầu năm 1934, được ban viện trợ cách mạng Đông Dương cử về Nghệ An hoạt động và được tổ chức bố trí hoạt động ở một cơ sở tại huyện Nghi Lộc. Tại đây, ông lâm bệnh nặng và trút hơi thở cuối cùng ở nhà thương Vinh vào cuối tháng 6/1934.
Với những đóng góp quan trọng cho sự nghiệp hoạt động cách mạng, giải phóng dân tộc, ngày 29/8/2014, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa đã ký quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư xây dựng công trình Khu tưởng niệm chiến sĩ cách mạng Lê Hữu Lập và giao Tỉnh đoàn Thanh Hóa làm chủ đầu tư.
Khu tưởng niệm được khởi công xây dựng trên diện tích gần 10.000m2 tại xã Xuân Lộc - quê nhà của chiến sĩ cách mạng Lê Hữu Lập, khánh thành vào năm 2016.
Trong khu tưởng niệm, ngoài những tài liệu, hình ảnh về quá trình hoạt động cách mạng của Lê Hữu Lập, còn có 3 hiện vật gồm chiếc mâm gỗ được gia đình ông sử dụng vào năm Tân Mão 1891, chiếc nồi đồng và mâm đồng sử dụng năm 1910.
Ông Bùi Ngọc Thanh - Chủ tịch UBND xã Xuân Lộc - cho biết: "Từ khi Khu tưởng niệm đồng chí Lê Hữu Lập được hoàn thành và đưa vào sử dụng, nơi đây là một "địa chỉ đỏ" để giáo dục truyền thống cách mạng, là cơ sở cho thế hệ cháu con hôm nay và mai sau đến tham quan, tìm hiểu thêm về cuộc đời và sự nghiệp của người thanh niên cộng sản ưu tú".
