Đợt mưa lớn bất thường kéo dài đến khi nào?

Liên quan đến đợt mưa dông diện rộng đang diễn ra ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ, sáng 24/5, phóng viên đã có cuộc trao đổi với ông Trần Quang Năng, Trưởng phòng Dự báo thời tiết (Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia).

Tình hình mưa dông diện rộng như hiện nay ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ còn kéo dài đến khi nào, thưa ông?

- Trong 2-3 ngày vừa qua (20-22/5), trên khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ đang tồn tại vùng hội tụ gió mạnh gây mưa lớn. Nhận định, vùng hội tụ gió sẽ còn duy trì và hoạt động mạnh trong đến ngày hôm nay (24/5), sau đó sẽ hoạt động yếu dần đi.

Dự báo, hôm nay, ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ sẽ tiếp tục có mưa vừa, mưa to và dông với lượng mưa phổ biến 40-80 mm, có nơi trên 120 mm; riêng khu vực Sơn La, Hòa Bình, Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Cao Bằng, Bắc Kạn, Tuyên Quang, Thái Nguyên, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Thanh Hóa phổ biến 80-150 mm, có nơi trên 180 mm. Từ ngày 25/5, mưa vừa, mưa to diện rộng ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ có khả năng giảm dần.

Trong khoảng 5-7 ngày tới, mặc dù mưa lớn đã giảm, nhưng mưa dông diện rộng ở vùng núi Bắc Bộ vẫn có khả năng kéo dài, cục bộ có nơi mưa to đến rất to.

Do mưa lớn đã xảy ra trong thời gian qua và có khả năng xảy ra mưa dông nhiều ngày tới, nên ở vùng núi và trung du Bắc Bộ cần đặc biệt đề phòng các loại hình thời tiết nguy hiểm như lốc, sét, mưa đá, gió giật mạnh, lũ quét, sạt lở, ngập úng tại các khu vực trũng, thấp.

Miền Bắc đã lập Hạ vào ngày 5/5, tuy nhiên, từ đó đến nay khu vực này xuất hiện rất ít các đợt nắng nóng, nhiệt độ cũng không cao như mọi năm, thay vào đó là các đợt không khí lạnh kèm mưa, một số nơi đã xảy ra ngập lụt. Hiện tượng thời tiết này có gì bất thường so với quy luật nhiều năm, thưa ông?

- Tháng 5 là thời kỳ chuyển dần sang mùa mưa ở các tỉnh Bắc Bộ. Trong thời gian qua có những đợt tăng cường không khí lạnh nén rãnh áp thấp xuống Bắc Bộ gây mưa lớn ở khu vực này. Dự báo trong thời gian tới, tần suất mưa lớn ở Bắc Bộ sẽ có xu hướng xảy ra nhiều hơn, do khu vực này bước vào cao điểm mùa mưa. Do vậy, các cấp chính quyền địa phương và người dân ở miền Bắc nói chung, ở vùng núi Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ nói riêng cần đặc biệt đề phòng các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như lốc, sét, mưa đá, lũ, lũ quét, ngập úng đang có xu hướng gia tăng.

Thống kê từ đầu năm 2022 đến nay đã xảy ra những đợt thiên tai dị thường, trái quy luật thời tiết nào, thưa ông?

- Từ đầu năm đến nay có hiện tượng bão xuất hiện sớm ở vùng biển tây bắc Thái Bình Dương; mưa rất lớn ở miền Trung xuất hiện trong mùa khô. Mặt khác, với khả năng tác động của La Nina thì năm nay dự báo tác động của thiên tai sẽ phức tạp hơn năm 2021, cần cảnh giác, nguy cơ sẽ xuất hiện những cơn bão mạnh, nguy hiểm và diễn biến rất phức tạp. Thông thường, những năm ảnh hưởng của La Nina thì mưa cũng nhiều hơn và dễ xảy ra thời tiết cực đoan hơn bình thường.

Từ đầu năm nay, mặc dù chưa bước vào mùa mưa bão, nhưng thiên tai đã có diễn biến phức tạp, như: thời tiết mùa hè như mùa đông ở miền Bắc, mưa lũ trái quy luật ở miền Trung,... Diễn biến thời tiết những tháng còn lại của năm 2022 được dự báo như thế nào, thưa ông?

- Trước hết do tác động của biến đổi khí hậu làm gia tăng tính bất thường và cường độ của cực đoan khí hậu và hiện tượng ENSO đang ở trạng thái La Nina (pha lạnh) sẽ chi phối đến diễn biến thiên tai trong mùa mưa bão năm nay ở nước ta theo hướng lạnh hơn, mưa lũ nhiều hơn và diễn biến bão phức tạp hơn so với bình thường, nhất so với năm 2021.

Dự báo trong số 10-12 cơn bão/áp thấp nhiệt đới hoạt động trên Biển Đông có 5-7 cơn ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta. Có dấu hiệu xảy ra dồn dập và có cường độ mạnh trong những tháng cuối năm.

Bắc Bộ được dự báo mưa nhiều gây lũ, lũ quét, sạt lở đất trong tháng 6-8. Khả năng sẽ xuất hiện các đợt mưa lớn gây lũ và ngập lụt vào tháng 10 - 11 ở Trung Bộ. Tuy nhiên vào cuối mùa mưa lại có dấu hiệu thiếu hụt lượng mưa và ảnh hưởng đến hạn hán, xâm nhập mặn của mùa khô năm sau.

Xin cảm ơn ông!