Dải nước màu đỏ dọc bờ biển Quảng Bình là hiện tượng “tảo nở hoa”

Theo báo cáo của chính quyền địa phương xã Quảng Đông, hiện tượng nước biển có vệt nước màu đỏ xuất hiện từ sáng sớm ngày 10/4. Tại thời điểm kiểm tra vệt nước này không kéo dài liên tục mà xuất hiện theo từng khu vực, dọc theo kè biển cảng Hòn La với tổng chiều dài khoảng 500m, rộng khoảng 20m.

Qua kiểm tra bằng cảm quan cho thấy, vệt đỏ này không phải là váng dầu mỡ mà tồn tại dưới dạng vật chất phân tán, khi bám vào tay hoặc dạt lên bờ biển có dạng hạt liti màu đỏ trong. Mẫu nước chứa vật chất nói trên (lấy tại thời điểm kiểm tra) được Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường phân tích các chỉ tiêu hoá lý.

Kết quả phân tích cho thấy, hầu hết các chỉ tiêu hóa lý được xác định đều nằm trong giới hạn cho phép của Quy chuẩn quốc gia về chất lượng nước biển ven bờ (QCVN 10:2015/BTNMT), riêng chỉ tiêu Amoni vượt 58 lần giới hạn cho phép. Trong khi mẫu nước biển lấy tại khu vực ngoài phạm vi dải nước màu đỏ cùng thời điểm được phân tích để đối chứng thì không phát hiện được hàm lượng Amoni.

Theo phản ánh của người dân ở khu vực này thì đây là hiện tượng bình thường vì hàng năm vẫn diễn ra.

Qua xem xét, phân tích hình ảnh mẫu vật khi soi dưới kính hiển vi và thông số Amoni được xác định nói trên cho thấy hiện tượng nước biển có màu đỏ này trùng hợp với thông tin do Bộ Tài nguyên và Môi trường đã công bố về hình ảnh soi dưới kính hiển vi cũng như thông số Amonia trong việc xác định nguyên nhân hiện tượng nước có màu đỏ tại một số khu vực ven biển miền trung năm 2017.

Cụ thể, tại tỉnh Hà Tĩnh, Cảng Vũng Áng ngày 19/01/2017 có Amoni vượt 91,5 lần quy chuẩn cho phép (QCCP), Cảng Sơn Dương ngày 18/2/2017 có Amoni vượt 31,2 lần QCCP và khu vực Âu thuyền xã Kỳ Hà ngày 23/2/2017có Amoni vượt đến 257 lần QCCP, khu vực biển Chân Mây - Lăng Cô (tỉnh Thừa Thiên Huế), đồng thời kết luận nguyên nhân là do đã có hiện tượng bùng phát mật độ rất cao của tảo Noctiluca scintillans (bloom - sự nở hoa của nước hay còn gọi là thủy triều đỏ).

Tảo Noctiluca scintillans là loài sống tự do, không ký sinh, có khả năng phát quang sinh học khi bị khuấy động do trong tế bào chất của chúng có phản ứng luciferin-luciferase trong hàng ngàn bào quang dạng hình cầu, được gọi là scintillons. Loài tảo này không có khả năng quang hợp, hình thức dinh dưỡng của chúng theo kiểu thực bào với nguồn thức ăn là các loài sinh vật phù du, tảo silic, tảo hai roi, trứng cá và vi khuẩn... Màu của tảo phụ thuộc vào vi khuẩn cộng sinh bên trong tế bào, tảo màu đỏ thường phân bố ở khu vực biển phía Bắc Việt Nam, tảo màu xanh thường phân bố ở khu vực Tây Nam Bộ và vịnh Thái Lan.

Sự tập trung cao các sinh vật phù du khác là nguồn thức ăn của loài tảo này. Các sinh vật phù du khác phát triển do điều kiện môi trường thuận lợi như hỗn hợp vùng nước giàu dinh dưỡng, nhiệt độ môi trường thích hợp và các yếu tố lưu thông theo mùa dẫn đến bùng nổ số lượng lớn Noctiluca scintillans gây hiện tượng màu nước đỏ, mức độ đậm, nhạt tùy theo mật độ và giai đoạn phát triển của tảo.

Loài tảo này không sinh độc tố sinh học nên không có nguy cơ gây ngộ độc cho người hay thuỷ sản. Tuy nhiên, ở mật độ cao chúng có khả năng tích tụ Amonia với hàm lượng cao rồi giải phóng vào môi trường nước.

Noctiluca scintillans là loài gặp phổ biến ở ven biển Việt nam và nhiều nước trên thế giới, thường phát triển mạnh gây đổi màu nước trong giai đoạn giao mùa như mùa Xuân - Hè, khi gặp môi trường nước phù hợp, giàu dinh dưỡng và dồi dào thức ăn.

Được biết, đến sáng 11/4, hiện tượng dải nước màu đỏ tại khu vực biển Hòn La nói trên đã giảm hẳn. Hiện tại, Sở Tài nguyên và Môi trường đang tiếp tục theo dõi và phối hợp với các cơ quan chức năng để tiếp tục nghiên cứu, xem xét về hiện tượng nói trên.

Đặng Tài