Các nước quan ngại về hành động đơn phương, quân sự hoá Biển Đông

Cuộc họp lần thứ 11 Nhóm giữa kỳ Diễn đàn Khu vực ASEAN về An ninh biển (ARF ISM-MS) diễn ra trong hai ngày 14 - 15/3, tại TP.Đà Nẵng, do Việt Nam, Australia và Liên minh Châu Âu (EU) đồng chủ trì.

Hơn 80 quan chức và chuyên gia đầu ngành về an ninh và hợp tác biển từ 27 thành viên ARF, các tổ chức quốc tế liên quan và các Bộ, ngành của Việt Nam đã có các phiên thảo luận sôi nổi, hiệu quả về nhiều nội dung của hợp tác và an ninh biển, từ việc kiểm điểm tình hình an ninh biển, hoạt động của các cơ chế hợp tác, chính sách và biện pháp của quốc gia, tới những chủ đề cấp thiết hiện nay như an toàn hàng hải, bảo vệ môi trường biển và phát triển bền vững.

Trao đổi về tình hình an ninh biển ở khu vực, các đại biểu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo đảm an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không, tuân thủ và thực thi luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Luật biển 1982, trên các vùng biển ở khu vực.

Các đại biểu chia sẻ quan ngại trước tình trạng các thách thức trên biển tiếp tục diễn biến phức tạp, trong đó các tranh chấp chưa được giải quyết, sự gia tăng các loại tội phạm xuyên quốc gia như cướp biển, buôn ma tuý, buôn người, và nạn khai thác cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường, rác thải nhựa…

Trước tình hình đó, cuộc họp nhất trí các nước khu vực cần tiếp tục gia tăng hợp tác, phối hợp với nhau để xử lý những thách thức đặt ra một cách tổng thể, hữu hiệu.

Đại biểu các nước lên tiếng bày tỏ quan ngại trước những diễn biến thời gian qua ở Biển Đông, trong đó có các hành động đơn phương, quân sự hoá, đã ảnh hưởng nghiêm trọng tới hoà bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải, hàng không ở khu vực, không tạo môi trường thuận lợi cho hợp tác giải quyết những thách thức chung.

Các đại biểu đề cao nguyên tắc thượng tôn pháp luật, tuân thủ và thực thi nghiêm chỉnh các quy định của luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Luật biển 1982; kiềm chế, không có các hành động làm phức tạp tình hình; không quân sự hoá; giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hoà bình; bảo đảm thực hiện đầy đủ, hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và xây dựng Bộ quy tắc ứng xử (COC) thực chất, hữu hiệu, phù hợp với luật pháp quốc tế.  

Trước cục diện an ninh biển khu vực có nhiều diễn biến đan xen, cuộc họp ghi nhận nỗ lực của các cơ chế khu vực cũng như của nhiều quốc gia nhằm tăng cường hợp tác bảo đảm an ninh biển. Trong số đó có việc thiết lập kênh liên lạc trực tiếp giữa các quan chức quốc phòng, xây dựng quy tắc hướng dẫn chung, cải tiến cơ chế trao đổi về biển, hoạt động tuần tra chung, xây dựng và mở rộng cơ chế chia sẻ thông tin, hỗ trợ xây dựng và nâng cao năng lực,  cũng như tiến trình thương lượng giữa ASEAN và Trung Quốc để đạt được Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả.  

Liên quan tới vấn đề an toàn hàng hải, cuộc họp ghi nhận việc ASEAN đã thông qua quy trình hoạt động chuẩn nhằm giúp giúp nâng cao hiệu quả phối hợp giữa các nước trong những chiến dịch tìm kiếm cứu nạn, đề xuất của Nhật ứng dụng công nghệ trong theo dõi di chuyển của tàu bè và sáng kiến của Mỹ về bảo đảm an toàn thông tin, chống tấn công mạng nhắm vào tàu thuyền. Các đại biểu cũng nghe báo cáo về một số hoạt động, sáng kiến trong lĩnh vực bảo vệ môi trường biển và phát triển bền vững, trong đó có nỗ lực xử lý nạn rác thải nhựa trên biển.

Châu Như Quỳnh